زنگ خطر افزایش سالمندان فقیر در گلستان؛

دستانی لرزان که محتاج کمک می شوند

این روزها جامعه سالمندی با یک معضل اجتماعی به نام پدیده تکدی گری سالمندان روبرو شده است .

افرادی که حالا پس از گذراندن جوانی و میانسالی باید در گوشه ای بنشینند و باقیمانده عمر خود را به استراحت بپردازند ، اما آنقدر محتاج شده اند که با کمرهای خمیده و چشمان کم سو برای روزی خود مجبور به گدایی می شوند .

شاید این تلخ ترین صحنه زندگی هر انسانی باشد که جدای از کودکان متکدی باید تکدی گری سالمندانی را ببیند که حتی توان راه رفتن و التماس کردن ندارند و یا از سر خجالت روی خود را می پوشانند تا شناخته نشوند .

بسیاری از کارشناسان این حوزه رشد حاشیه نشینی در شهرها ، مهاجرت های اقوام مختلف و روستائیان به حواشی شهر ها ، فقر ، بیماری ، رها شدن توسط فرزندان را از جمله دلایل رشد تکدی گری سالمندان طی سال های اخیر عنوان کرده اند.

بر اساس آخرین آمار بیش از ۷ میلیون سالمند در بالای ۶۰ سال در کشور زندگی می کنند براساس مطالعات این وزارتخانه از این تعداد بیش از ۴ میلیون نفر به نوعی مستمر بگیر صندوق های مختلف حمایتی هستند.

آمار ها حاکی از آن است که نزدیک به ۸ درصد جمعیت استان گلستان را سالمندان تشکیل می دهند که بسیاری از آنان بدون دریافت مستمری از نهادهای حمایتی قادر به ادامه زندگی و زنده ماندن نیستند.

به استناد همین آمارها، امید به زندگی در مردان استان گلستان بر اساس آخرین سرشماری سال ۹۵ هفته سلامت ۷۰.۸ سال و زنان ۷۴.۲ سال است.

اقزایش سالمند فقیر چالشی جدی برای گلستان

یک کارشناس جمعیت شناسی با بیان اینکه با افزایش شمار سالمندان در آینده شاهد چالشی جدی در کشور و استان خواهیم بود، اظهار کرد: تحولات جمعیت از سال ۶۵ تاکنون ساختار کشور را در شرایط نامناسبی قرار داده است و یک هشدار جمعیتی جدی برای کشور محسوب می‌شود.

ارس رحمانی مفرد گفت: نرخ رشد جمعیت کشور در سال ۶۵ عدد ۳.۹ درصد بوده و در سال ۹۵ این رقم به ۱.۲۴ درصد کاهش داشته است.

وی افزود: سالمندان زیادی در کشور زندگی می کنند که از هچ پوشش حمایتی برخوردار نیستند و آمار دقیقی از تعداد آن ها ارائه نشده است.

رحمانی مفرد ادامه داد: نبود حمایت مالی و جانی یکی از مشکلات سالمندان نیازمند است که این روزها به شکل آزار سالمندی در جامعه نمود پیدا کرده و به دلیل مشکلات مالی ، بسیاری از فرزندان این سالمندان به اجبار آنها را در جامعه رها می کنند و سالمند نیازمند، راهی جز دست دراز کردن و دستقروشی برای سیر کردن شکم و گذران زندگی خود ندارد.

وی افزود : با توجه به وضعیت موجود در جامعه ، اگر چاره ای اساسی و برنامه ای مدون برای ساماندهی سالمندان در جامعه اندیشیده نشود، در سال های پیش رو باید شاهد افزایش سالمندان فقیربیشتری در جامعه باشیم و آن زمان دیگر نمی توان برای حل این بحران چاره ای اندیشید .

این کارشناس با بیان اینکه متاسفانه نهادهای مربوطه هیچ برنامه ای برای این پدیده ندارند، گفت: سازمان های کشور در رویارویی با این بحران باید به فکر نیروی کار باشند همان طور که برخی کشورهای غربی به دلیل کمبود نیروی کار مجبور به وارد کردن نیرو یا مهاجرپذیرشدن گشته اند.

درنتیجه در صورت عدم برنامه ریزی نهادها برای این امر ما نیز در آینده مجبور به وارد کردن نیروی کار خواهیم شد.

وی در رابطه با افزایش سالمندان فقیر طی این چند سال در استان گفت : گلستان به لحاظ اقلیمی یکی از استانهای حاصلخیز کشور محسوب می شود و حضور مهاجرین از قومیت های مختلف طی سال های گذشته که البته تدابیری هم برای ساماندهی آن از سوی مسوو لین استانی اندیشیده نشد ، باعث رشد پدیده مهاجرت و حاشیه نشینی و بعد از آن سالمندان نیازمند در استان و به ویژه شهر گرگان شده است .

این استاد دانشگاه افزود : نبود چتر حمایتی بیمه همگانی تامین اجتماعی در کشور ، یکی از معظلاتی بود که امروز گریبان سالمندان جامعه را گرفته است ، و اگر کمک های مردمی نباشد، روازنه شاهد مرگ تعدادی از آنها در گوشه و کنار خیابان ها هستیم و با توجه به کاهش باروری در جامعه ، در آینده ای نزدیک شاهد افزایش نرخ سالمندی و البته حضور سالمندان نیازمند و فقیردر جامعه خواهیم بود.

وی افزود : بر اساس آمار ها ۳ برابر جمعیت فعال زیر خط فقر ، سالمندان هستند و این به آن معنی است که ۳۰درصد سالمندان زیر خط فقر قرار می گیرند . در حال حاضر حدود ۶ درصد جمعیت ایران بالای ۶۵ سال و ۸ درصد بالای ۶۰ سال سن دارند که از این تعداد مشخص نیست چند درصد آنها توان مالی برای گذران زندگی خود در سال های بعد را خواهند داشت.

رحمانی مفرد افزود : مسوولان باید برای کنترل فقر سالمندی در سال های آینده ،افراد بالای ۳۵ سال کشور را تحت پوشش بیمه ها قرار دهند تا در آینده کمی از نیاز سالمندان را تامین و از فقر خیابانی آنها کاسته شود ، در غیر این صورت در سال های پیش رو به جای کودکان خیابانی باید شاهد سالمندان خیابانی باشیم .

جمعیت سالمندی در گلستان رو به افزایش است

مدیرکل بهزیستی گلستان هم از وجود بیش از ۱۵۰ هزار سالمند در استان خبر داد و گفت: در حال حاضر بیش از ۴ هزار و ۷۰۰سالمند در استان تحت پوشش بهزیستی قرار دارند.

گرچه همه این افراد تحت پوشش خدمات بهزیستی نیستند اما این جمعیت رو به افزایش است و باید برای این مساله تدبیری اندیشیده شود که یکی از این راه‌ها ایجاد مراکز خدمات روزانه سالمندان است.

غفاری به وجود ۱۵۰ هزار سالمند در گلستان اشاره کرد و ادامه داد: توسعه راه‌اندازی بنیاد فرزانگان گامی موثر در راستای منزلت و اکرام سالمندان است و ارایه خدمات به این قشر را تکمیل خواهد کرد.

از سوی دیگر سالمند آزاری نیز مقوله دیگری است که در سال های اخیر گریبان بسیاری از سالمندان بی پناه را گرفته است به گونه ای که بر اساس اعلام اورژانس اجتماعی سالمند آزاری سومین خشونت خانگی در کشور است پدیده‌ای که برای جامعه‌ای درحال حرکت به سمت پیری جمعیت می‌تواند زنگ خطر محسوب شود.

سالمند آزاری به معنای رفتاری است که از فرد یا افراد مراقبت‌کننده از سالمند سرمی‌زند و باعث آسیب و کاهش کیفیت زندگی او می‌شود.

براساس آمار اورژانس اجتماعی کشور این پدیده ۲ درصد از کل خشونت‌های خانگی کشور را تشکیل می‌دهد؛ موضوعی که در نبود قوانین حمایت کننده از سالمندان و فقدان برنامه‌ریزی‌های کارشناسانه برای ارتقاء کیفیت زندگی آنان می‌تواند لحظه به لحظه به آمار افراد مشمول این آزار‌ها اضافه و امنیت خاطر افراد را نسبت به داشتن زندگی طبیعی و سالم در دوران سالمندی مخدوش کند.

رئیس سابق دبیرخانه شورای ملی سالمندان با بیان اینکه ۲۵ تا ۳۰ درصد سالمندان کشور زیر خط فقر مطلق زندگی می‌کنند، اظهار می‌کند: سالمند آزاری در جامعه ما پدیده‌ای بسیار جدی و شایع بوده و بیشترین درصد آن مربوط به خانواده‌هایی است که از نظر اقتصادی و اجتماعی ضعیف هستند، اما سالمند آزاری در طبقات مرفه نیز وجود دارد به عنوان مثال سالمندان متمکن از نظر مالی و اخلاقی مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند.

سلمان‌نژاد خاطرنشان می‌کند: مستقیم‌ترین نوع سالمند آزاری وقتی است که سالمند از سوی خانواده یا مراقب مورد ضرب و جرح قرار گیرد، اما بی‌توجهی، عدم مراقبت مناسب مانند ندادن دارو به سالمند، عدم مشورت با سالمندان و سوءاستفاده مالی از آن‌ها نیز انواع دیگر سالمند آزاری هستند.

وی وجود سالمندان در کشور را موضوعی تاسف‌آور توصیف کرده و می‌گوید: تعداد زنان سالمند تنها ۴ برابر سالمندان مرد تنهاست و این فاجعه است، زیرا بسیاری از این زنان منابع درآمدی نداشته و بیش از مردان مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند افسردگی یا بیماری‌های استخوانی هستند و اگر دولت هم به آن‌ها توجه نکند مرتکب سالمند آزاری شده است.

تنهایی سالمندان نه تنها معضلی اجتماعی که معضلی بهداشتی است و سالمند زن اگر تنها باشد بیشتر در معرض سوء استفاده قرار می‌گیرد.

او با اشاره به حمایت بهزیستی و کمیته امداد از سالمندان فقیر اظهار می‌کند: این حمایت‌ها به هیچ عنوان کافی نیست، اما موضوع مهم‌تر کمبود قوانین در حوزه سالمندی است به نحوی که سهم قوانین در حوزه سالمندی از کل قوانین کشور یک درصد است این درحالی است که سالمندان ۹ درصد جامعه ما را تشکیل می‌دهند و فاجعه را ۳ دهه آینده که سالمندان ۳۰ درصد جامعه را تشکیل خواهند داد درک می‌کنیم.