×
×

ضایعات کشاورزی و نابودی بخشی از دسترنج کشاورزان

  • کد نوشته: 35495
  • ۱۴۰۱-۰۵-۰۱
  • ۰
  • هنگامه خاندوزی؛ طبق آخرین اخبار از سازمان جهانی غذا (فائو) متأسفانه میزان ضایعات کشاورزی در ایران ۲۵ برابر کشورهای پیشرفته دنیا است.
    ضایعات کشاورزی و نابودی بخشی از دسترنج کشاورزان
  • تبلیغ هدفمند

    یکی از نخستین مولفه‌های خودکفایی در هر کشوری خودکفایی در تولید محصولات ‌کشاورزی است و یکی از مهم‌ترین مسائل در کشاورزی هم افزایش بهره‌وری است.

    هر ساله بخش قابل توجهی از گندم مورد نیاز کشور از خارج تامین می شود، در حالی که مقدار زیادی از این محصول در مراحل مختلف به صورت ضایعات از دسترس خارج می شود. بنابراین اولین قدم برای برنامه ریزی برای کاهش ضایعات گندم، برآورد مقدار ضایعات و شناسایی عوامل موثر بر آن است.

    هزینه بالای ضایعات نه تنها بخش کشاورزی را رنج می دهد بلکه بدلیل سهم ۲۵ درصد این بخش در تولید ناخالص داخلی بر اقتصاد کشور و منابع ملی نیز مؤثر است.

    مهدی عسگری یک کشاورز گلستانی در این گفت: هر ساله در فصل برداشت شاید در هر هکتار حدود ۳۰۰ کیلو گندم و برای دانه های روغنی مانند کلزا نیز ضایعات برداشت خیلی زیاد است و با کوچکترین خللی، دسترنج کشاورز از بین می رود و همه اینها سبب می شود که رغبت برای کشت این محصول در بین کشاورزان کم است.

    وی ادامه داد: یکی از دلیل ضایعات بیشتر فرسودگی کمباین های موجود در استان است و همچنین راننده کمباین تخصص لازم را در این زمینه ندارد و همین مسئله سبب می شود که بخشی از گندم از دماغه کمباین هدر رود و بخشی نیز به صورت خوشه ای برداشت می شود.

    عسگری گفت: برای محصولی مانند کلزا نیز با توجه به نازک بودن شاخه ها با کوچکترین اشتباه برداشت کمی دیرتر از موعد یا باد و طوفان لطمه زیاد به این محصول وارد می کند و هدر رفت زیادی دارد.

    این کشاورز گلستانی ادامه داد: کوچک بودن قطعات زمین های کشاورزی نیز یکی از مسائلی است که ضایعات برداشت محصولات را زیاد می کند و وقتی کمباین می خواهد زمین را دور بزند نمی تواند همه اطراف زمین را پوشش دهد.

    وی افزود: از آنجایی که فصل برداشت خیلی محدود است، کمباین دارها اصولا خیلی سریع به دنبال برداشت هستند تا بتوانند زودتر کار را به اتمام برسانند و به سراغ زمین های دیگر بروند تا درآمد بیشتری کسب کنند.

    عسگری گفت: همین مسئله سبب می شود پرتی محصول بیشتر شود و کشاورز نیز اگر حرفی بزند و اعتراضی کند محصولش در زمین خواهد ماند.

    وی تصریح کرد: از طرف دیگر اتحادیه و سازمانی وجود ندارد که بر عملکرد کمباین دارها نظارت کند و حداکثر میزان فعالیت یک کمباین در روز را مشخص کند تا کار عجله ای نشود.

    کشاورز دیگری نیز در این زمینه گفت: متاسفانه کشاورزان در بسیاری از زمینه ها مخصوصا زمان برداشت و اقداماتی را که انجام می دهند تجربه ای است و هیچ وقت یک متخصص و یا کارشناس کشاورزی را در کنار خود نداشتند که با استفاده از روش های نوین بتوانند کارایی و عملکرد بهتری در تولید محصولات داشته باشند.

    علی تجری ادامه داد: امروزه در هر روستای یک خانه بهداشت وجود دارد، شاید برای استان ما که یک منطقه کشاورزی است ایجاد خانه های های کشاورز در هر روستا و منطقه یک امر ضروری باشد.

    وی گفت: بسیاری از ضایعات که در برداشت محصول وجود دارد یکی از دلایل آن این است که کشاورز زمان به موقع برداشت محصول را نمی داند.

    تجری بیان کرد: همچنین بر عملکرد کمباین ها نیز نظارتی وجود ندارد و کشاورز نیز بدون شناخت و از روی اجبار با توجه به اینکه نیاز دارد محصولش را زودتر برداشت کند، هر کمباین داری را پیدا کند برای برداشت محصول از آن استفاده می کند.

    این کشاورز گلستانی یادآور شد: متاسفانه حمل و نقل محصولات کشاورزی نیز از مزرعه تا کارخانه پرتی بسیاری دارد.

    وی ادامه داد: با توجه به کمبود وسایل حمل و نقل، اکثر کشاورزان از تراکتور و تریلی برای حمل محصولات استفاده می کنند که این سبب می شود با وجود درز گیری های که انجام می دهد اما بخشی از این محصول در مسیر از چرخه تولید خارج شود.

    وی گفت: امروزه دنیا با توجه به مهم بودن امنیت غذایی به دنبال این است کارایی تولیدات را بالا ببرد اما ما هنوز با همان روش های سنتی کشاورزی را انجام می دهیم و مکانیزه بودن این بخش نیز دراستفاده از کمباین های فرسوده ای که اصولا سن بالایی دارند، تراکتور های قدیمی و برخی دیگر ادوات کشاورزی خلاصه می شود و با استانداردهای مطلوب فاصله زیادی داریم.

    می‌دانیم که یک محصول کشاورزی یا باغی با وجود اینکه شاید قیمتش در بازار آنچنان گران نباشد اما ارزان هم به دست نمی‌آید چرا که حجم وسیعی از یکی گران‌قیمت‌ترین مواد حیاتی ما یعنی آب و ساعت‌ها کار سنگین نیروی انسانی صرف آن می‌شود از این رو بحث افزایش بهره‌وری مهم‌ترین مسئله در کشاورزی است و این یعنی ما باید بتوانیم از همان میزان کشتی که داریم محصول نهایی بیشتری برداشت کنیم که یکی از راه‌های اساسی رسیدن به این موضوع کاهش ضایعات کشاورزی است.

    عدم کشت استاندارد و فرسودگی تجهیزات عامل هدررفت گندم

    کارشناس کشاورزی گلستان گفت: عدم کشت استاندارد و فرسودگی تجهیزات دو عامل هدررفت گندم در زمان برداشت است.

    علی جبلی اظهار کرد: در فصل برداشت محصولاتی مانند غلات، دانه های روغنی و حبوبات به دلیل فرسودگی تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی متاسفانه شاهد هدر رفت زیادی از این محصولات هستیم.

    کارشناس کشاورزی گلستان، در توضیح کشت استاندارد، افزود: عدم رعایت فاصله کشت و استفاده از بذر مناسب از جمله عواملی است که منجر به هدررفت محصولات کشاورزی می شود.

    وی اضافه کرد: هدررفت محصولات کشاورزی تا آنجاست که درصورت کشت گندم یا کلزا، برای سال آینده بدون اینکه بذر در زمین ریخته شود، شاهد جوانه این محصول در زمین خواهیم بود.

    جبلی ادامه داد: همین مثال کوتاه می تواند به ما نشان داد که چه میزان هدر رفت در فصل برداشت محصولات کشاورزی وجود دارد که باعث می شود، بخشی از دسترنج کشاورزان به راحتی نابود شود.

    این کارشناس کشاورزی گفت: هدر رفت محصولات حین برداشت، در همه کشورها وجود دارد اما متاسفانه این مسئله در ایران بسیار بیشتر از دیگر کشورهاست.

    وی با اشاره به اینکه دلیل اصلی این اتفاق عدم کشت استاندارد و مستهلک بودن بخش عمده ای از تجهیزات برداشت است، خاطرنشان کرد: واضح هست که برای این مسئله باید ابتدا به کشاورز کشت صحیح و با فاصله استاندارد و استفاده از ارقام بذر مناسب را آموزش داد.

    جبلی اضافه کرد: به نظر می رسد با استفاده از تجهیزات مدرن و به روز می توان میزان هدر رفت محصولات را کاهش داد.

    این کارشناس کشاورزی خاطرنشان کرد: برای تحقق این مسئله، باید از تشکل ها و اتحادیه کشاوزی کمک گرفت تا با همراهی کشاورزان نسبت به خرید تجهیزات برای یک روستا یا منطقه اقدام شود.

    در این میان به سراغ مسئولان جهاد کشاورزی رفتیم و اقداماتی که در این حوزه برای کم شدن ضایعات برداشت محصول مخصوصا گندم انجام شده جویا شدیم.

    رئیس اداره فرآوری مکانیزه جهاد کشاورزی گلستان شرایط و امکانات را برای برداشت حداکثری از مزارع را مطلوب دانست

    مریم برزنونی گفت: گلستان دو هزار و ۸۰۰ کمباین داریم که هرساله در ابتدای اسفند ماه برنامه ریزی انجام می شود که فرایند معاینه فنی برای آنها انجام شود.

    وی خاطرنشان کرد: این ماشین آلات شاید یک تا سه بار نیاز به بازدید داشته باشند تا بتواند مجوز لازم را دریافت کنند.

    برزنونی افزود: به منظور حفظ و صیانت از محصولات کشاورزی هر کمباین داری که معاینه فنی نگیرد، سوخت نیز به آن تعلق نخواهد کرد.

    رئیس اداره فرآوری مکانیزه جهاد کشاورزی گلستان گفت: با توجه به زیاد بودن تعداد کمباین ها در گلستان، این ماشین آلات به ۱۴ استان دیگر فرستاده می شود تا در برداشت گندم، جو و کلزای دیگر استان ها مشارکت کنند.

    وی افزود: استان گلستان ۵۰۰ هزار اراضی گندم جو و کلزا دارد و این سطح در بازده زمانی کمتر از یک ماه برداشت می شود

    برزنونی ادامه داد: پیک و تراکم برداشت در استان گلستان بسیار زیاد است چرا که ۲۵۰ هزار از اراضی کشت دوم انجام می شود و کشاورران عجله دارند که بتوانند برداشت به موقع داشته باشند.

    وی تصریح کرد: معاینه فنی کمک زیادی می کند تا ضایعات برداشت محصولات با رفع پوسیدگی ها و نواقص فنی ماشین آلات برداشت مرتفع شود

    برزنونی با اشاره به اینکه اپراتوری کمباین نیز در کنار مسئله معاینه فنی از اهمیت زیادی برخوردار است، خاطرنشان کرد: خوشبختانه کمباین داران فنی در استان وجود دارد و هر سال کلاس های آموزشی دسته بندی شده نیز برای آنها برگزار می شود.

    رئیس اداره فرآوری مکانیزه جهاد کشاورزی گلستان گفت: این آموزش ها به منظور کاهش ضایعات برای سه گروه کمباین دارها، کارشناسان جهاد کشاورزی و کشاورزان برگزار می شود.

    آنچه مسلم است نبود الگوی کشت مناسب؛ غیرمکانیزه بودن مراحل مختلف کشاورزی، عدم توجه به تشکل های صنایع تبدیلی و تکمیلی، استفاده از ماشین آلات فرسوده، عدم آموزش کشاورزان، باعث شده بخشی از دسترنج این قشر که به راحتی نیز به دست نیامده به راحتی از بین برود، لذا شایسته است که رفع این مشکل برای مسئولان بیشتر از ارائه یک گزارش عملکرد اهمیت داشته باشد.

    سرکشی از مزارع توسط کارشناسان و نظارت در این حوزه می تواند بخشی از ضایعات کشاورزی را کمتر کند و تا زمانی که کارشناسان حضور میدانی در صحنه نداشته باشند تنها با اخذ یک معاینه فنی کمباین، نمی توان به این فکر کرد که همچیز مطابق استانداردها پیش خواهد رفت.

    نویسنده: هنگامه خاندوزی
    منبع: بازار کسب کار آنلاین
    برچسب ها

    اخبار مشابه

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *