نرماب؛ سد کاغذی
مشاغل خانگی از جمله کسب و کارهای جدید در جوامع امروزی است که به دلیل پایه گذاری آن با سرمایه ای به حد نیاز قابل دستیابی است.
در این بین زنان سهم بسزائی در ایجاد مشاغل خانگی داشته اند، به گونه ای که بر اساس اعلام رسمی وزارت تعاون بیش از ۹۰ درصد شاغلان در بخش کسب و کارهای خانگی زنان هستند. اما با این وجود دستمزد زنان از این بازار نابرابر و ناکافی‌ست و با مشکلاتی چون بازار فروش و نداشتن بیمه روبه‌رو هستند.
زنان در شهرهای کوچک و محیط‌های سنتی‌تر به دلایل متعدد مانند نداشتن تحصیلات عالی، نگاه عرف و سنت به زن، فرصت یا توان حضور در مشاغل رسمی را نداشته و برای امرار معاش به مشاغل خانگی متوسل می‌شوند.
این محدودیت‌ها تنها بر سر راه زنانی که در شهرهای دور از مرکز زندگی می‌کنند وجود ندارد و دامن‌گیر زنان شهرهای بزرگ تر هم می‌شود.
با توجه به اینکه در بسیاری موارد زنانی که به دنبال کسب و کارهای خانگی می روند، از دسته زنان سرپرست خانوار و تحصیل کردگان دانشگاهی هستند، در نتیجه با مشکلات زیادی برای ایجاد و توسعه این مساغل روبرو می شوند، چرا که اینگونه مشاغل به دلیل عدم پوشش حمایتی کافی، ابهامات و پرسش‌هایی را به وجود می‌آورد که یکی از آنها مساله بیمه و تامین نبودن آتیه آنان بعد از مدت طولانی اشتغال و فرسودگی است.
از سوی دیگر این زنان برای دریافت وام های کم درصد با مبلغ بالاتر از ۱۰ میلیون تومان نیازمند ضامنین بیشتر برای معرفی به بانک ها هستند که در بسیاری از موارد عدم اعتماد به اشتغال و درآمد زائی آنان موجب پائین آمدن اعتماد ضامنین و بانک های عامل به این قشر شاغل در جامعه می شود.
گلستان نیز از جمله استان های شناخته شده در کشور است که به لحاظ گرایش زنان به مشاغل خانگی سهم چشمگیری در آمارها به خود اختصاص داده است.
دریافت ۸۵ درصد تسهیلات مشاغل خانگی توسط زنان
به گفته مدیر توسعه کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان، ۸۵ درصد تسهیلات مشاغل خانگی استان را زنان دریافت کرده و از محل آن، دو هزار و ۱۱۵ طرح را راه اندازی کردند.
موسی بی باک با بیان اینکه اعتبار مشاغل خانگی گلستان ۲۷۸ میلیارد ریال بود، افزود: تاکنون گلستانی ها سه هزار و ۱۱۲ طرح را ارایه و متقاضی دریافت ۲۹۶ میلیارد ریال وام هستند.
وی گفت: از این مقدار، دو هزار و ۱۱۵ طرح به مبلغ ۲۱۰ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده و مابقی در انتظار پرداخت توسط بانک های عامل است.
بی باک افزود: سهم بانوان از این تسهیلات ۸۵ درصد است و ۵۵ درصد دریافت کنندگان تسهیلات مشاغل خانگی هم فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند.
به گفته وی ایجاد توازن بین مسوولیت خانوادگی زنان و اشتغال آن ها، حذف هزینه های مربوط به خرید، رهن و اجاره کارگاه و ایاب و ذهاب و استفاده از نیروی کار سایر اعضای خانواده از جمله مزایای انجام کسب و کارهای خانگی است.
مدیر اشتغال و کارآفرینی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان گلستان نیز با اشاره به مراحل و فازهای اجرایی طرح، اظهار کرد: الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی و طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار از مزایا و جامعیت خوبی نسبت به طرح‌های دیگر برخوردار است.
وی افزود: موضوع اصلی معطوف است به مشارکت اقتصادی بانوان که استان و کشور را شامل می‌شود و در این رابطه طبق گزارشات اعلام شده برخی از استان‌ها وضعیت بهتری نسبت به سایر استان‌ها دارند و استان گلستان نیز در این زمینه جای کار دارد.
بی باک تصریح کرد: زنان سرپرست خانوار در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۰ دارای افزایش ۲/۲۰ درصدی بوده و این بدین معناست که اگر به موضوع توانمند کردن زنان سرپرست خانوار به خوبی پرداخته نشود، قطعاً دچار آسیب‌های اجتماعی خواهیم شد.
مدیر اشتغال اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان گلستان گفت: موضوعی که مشخص است، این است که تسهیلات دیگر به تنهایی نمی‌تواند باعث اشتغال‌زایی شود و بنابراین طرح‌هایی مانند طرح الگوی نوین اشتغال برای زنان سرپرست خانوار می‌تواند راه‌گشای این مسئله باشد.
به گفته وی از مزایای این طرح این است که به صورت همزمان کارها در جهت اشتغال بانوان سرپرست خانوار انجام می‌شود و شامل آموزش‌ها، بازاریابی، اتصال به بازارهای محلی در سطح استان و کشور، برندسازی و استانداردسازی محصولات است که در چهار مرحله انجام خواهد گرفت.
اجرای طرح توانمند سازی زنان سرپرست خانوار
مرداد امسال هم طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، مبتنی بر الگوی نوین ساماندهی مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و کارفرمایی معاونت زنان ریاست جمهوری در استان گلستان کلید خورد که به گفته رضا ثقفی، رئیس جهاد دانشگاهی گلستان ۶ هزار نفر در کل کشور مشمول این طرح می‌شوند که سهم استان گلستان ۲۰۰ نفر اعلام شده است.
وی با اشاره به زمینه‌های فعالیت جهاد دانشگاهی گلستان در حوزه اشتغال، بیان کرد: در حال حاضر فعالیت‌های مرتبطی انجام پذیرفته و یا در حال اجرا است که می‌توان به مواردی از جمله طرح مشابه (با پیچیدگی‌های به مراتب بیشتر) با تعهد اشتغال ۷۰ نفر برای امور اجتماعی استانداری استان گلستان، اجرای طرح‌های پژوهشی مرتبط با این حوزه (آسیب‌شناسی و امکان‌سنجی مشاغل خانگی در استان گلستان)، راستی‌آزمایی و بازآزمایی سامانه رصد اشتغال در سال‌های ۹۶ و ۹۷، اجرای طرح‌های توانمندسازی تعاونی‌های استان گلستان و اجرای کارگاه‌های تخصصی مرتبط با مشاغل خانگی و دوره‌های کارآفرینی در حوزه آموزش این نهاد اشاره کرد که هر کدام از این طرح‌ها هم می‌توانند یکی از طرح‌های موفق این واحد در استان گلستان باشند.
امیدی برای اجرای طرح
مدیر کل دفتر امور زنان و خانواده استانداری گلستان نیز با اشاره به روند اجرایی طرح و نقش هر یک از طرف‌های دیگر طرح، ابراز امیدواری کرد که این طرح الگوی خوبی برای اشتغال در حوزه زنان باشد.
الهه غیناقی افزود: با هماهنگی ادارات مختلف از جمله کمیته امداد استان گلستان، سازمان بهزیستی و اداره زندان‌ها در حال تهیه لیست جامعه هدف این طرح هستیم و انتظار داریم که دستگاه‌های مرتبط برای پیشبرد این طرح مهم همکاری کنند.
دست اندازی به نام بازار فروش
در کنار حمایت های اعلام شده از سوی مسئولان اما زنان شاغل در کسب و کارهای خانگی همچنان از عدم حمایت ها گلایه مندند.
یکی از بانوان شاغل در این حرفه که چند سالی است کارگاه تولید ترشیجات راه اندازی کرده با بیان اینکه راه‌اندازی یک کسب و کار ساده در منزل هزینه اولیه زیادی دارد که هر کسی توانایی پرداخت آن را ندارد، گفت: زنان به فعالیت در کسب و کارهای خانگی و درآمدزایی ترغیب می‌شوند اما بسیاری از آنها در مقابل مشکلاتی چون کمبود سرمایه اولیه، درآمد ناچیز، مشکلات پیدا کردن بازار فروش و کسب اعتماد مردم، آشنایی نداشتن بازار کار و قوانین و حقوق خود در این عرصه تنها هستند.
مرضیه عجمی افزود: نبود بازار چه ای مختص به مشاغل خانگی زنان در شهرهای استان و از جمله مرکز استان از مشکلاتی است که به رغم وعده های شورای شهر گرگان مبنی بر راه اندازی آن هنوز ایجاد نشده و فقط در برخی مواقع مکانی را با پرداخت اجاره در اختیار آنان می گذارند که نتیجه ای در بر ندارد.
وی ادامه داد: اگر این مکان ثابت باشد به مرور زمان مردم به آن مراجعه کرده، اطمینان حاصل می کنند و میزان خرید و فروش محصولات خانگی به واسطه ان افزایش پیدا می کند.
عجمی گفت: کم توان شدن زنان در این حرفه بخصوص آن دسته از زنانی که به تنهایی و بدون سرپرست اقدام به انجام آن می کنند باعث فرسودگی زودرس بدن آنان می شود و این در حالی است که به دلیل نرخ بالای بیمه و کارگری محاسبه نشدن آن، این افراد از آتیه دوران بازنشستگی برخودار نیستند.
فقدان کارگاه های بازرایابی رایگان چالش بزرگ صاحبان مشاغل خانگی
یکی دیگر از فعالان حوزه کسب و کار های خانگی هم با گلایه مندی از عدم حمایت های مسئولان اظهار کرد: فقدان مشاوره اقتصادی به صورت رایگان برای ایجاد و کسب بازار های فروش بیشتر برای زنان مشکلات زنان فعال در حوزه کسب و کار های خانگی است که باید توجه بیشتری به آن صورت گیرد.
اکرم معینی که در حرفه دوزندگی وسایل آشپزخانه فعالیت می کند، با بیان اینکه اگر این زنان راهکارهای فروش را بیشتر یاد بگیرند نیازمند دریافت وام های بیشتری نیستند، گفت: اینکه فقط بخواهیم از طریق دریافت وام به اینگونه کسب و کارها توسعه بدهیم اشتباه است، چرا که این افراد باید سال های سال عمر خود را کار کنند و بدهی های بانکی خود را پرداخت کنند و در آخر هم سودی نصیب آن ها نمی شود.
وی ادامه داد: اگر راهکار های اقتصادی را بشناسند و آموزش های لازم در زمینه تولید و بازریابی روز به آن ها آموزش داده شود، بی شک استعداد توسعه مشاغل خود را دارند.
معینی افزود: زنان دارای مشاغل خانگی به دلیل استطاعت اندک، توان شرکت در کلاس های مشاره ای اقتصادی خصوصی را ندارند و از همین رو با همه تلاش هایی که برای تولید بهتر محصولات انجام می دهند، اما موفقیت لازم را به دست نمی آورند و همواره با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند.
کمبود منابع پاشنه آشیل حمایت از کسب و کارهای خانگی
اگر چه کسب و کارهای خانگی در حوزه زنان همچنان در دست اندازهای اداری و عدم حمایت ها به راه خود ادامه می دهد، اما معصومه ابتکار، معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده اردیبهشت امسال اعلام کرد که صحبت‌های اولیه در زمینه حمایت های بیمه ای این افراد صورت گرفته، اما مساله اصلی بحث کمبود منابع است.
اگر چه وی اذعان کرده است که تلاش‌هایی در این زمینه صورت گرفته، اما به نظر می‌رسد بودجه سال ۹۸ دشواری‌های زیادی به همراه دارد و این به آن معنا است که زنان دارای مشاغل خانگی حمایت از این حرفه و عملی شدن وعده ها را باید در رویاها ببینند.
دیدگاهتان را بنویسید