به ناکافی بودن یارانه رسانه‌ها اعتراض دارم
احداث نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس دارای مزیت‌هایی همچون عدم ایجاد آلودگی زیست‌محیطی، درآمد پایدار، توسعه روستاها و جلوگیری از مهاجرت به شهرها است. همچنین، بازار فروش مناسبی برای تضمین خرید برق تولیدی به مدت ۲۰ سال فراهم می‌کند. استان گلستان با تعداد زیادی روز آفتابی و ظرفیت ساخت ۱۰۰ هزار نیروگاه خورشیدی، توانایی رفع بخشی از ناتراژی انرژی را داراست.
به گزارش بازار کسب و کار اگرچه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تأثیر قابل توجهی بر برآورده کردن نیاز برق خانوارها و سایر بخش‌ها دارد، تنها یک درصد از سبد تولید انرژی کشور به آنها اختصاص یافته است. کارشناسان بر این باورند که ناترازی انرژی به‌ویژه در بخش برق با توسعه نیروگاه‌های حرارتی حل نمی‌شود و گزینه‌ای جز گسترش نیروگاه‌های تجدیدپذیر برای تامین پایدار انرژی وجود ندارد.
ممکن است در نگاه اول، تولید برق از نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس در منازل ناچیز به نظر برسد، اما توسعه آن کاهش آلودگی محیط زیستی، رونق اقتصادی و افزایش درآمد مردم را در پی دارد و می‌تواند بخشی از مشکل کمبود برق را برطرف کند.
خاموشی‌های اخیر در کشور و کمبود سوخت نیروگاه‌ها و حذف مصرف مازوت برای جلوگیری از آلودگی زیست محیطی، اهمیت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه ساخت نیروگاه‌های خورشیدی را بیشتر کرده است.
با توجه به شرایط اقلیمی ویژه استان گلستان و دارا بودن زمین‌های شور و بایر در شمال استان، به همراه حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال، این استان یکی از مناطق مطلوب برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس به شمار می‌آید. نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد در کنار شرکت توزیع نیروی برق استان قصد دارند با تولید برق خورشیدی، زمینه خودکفایی مددجویان و دهک‌های پایین درآمدی را فراهم کنند.
با عنایت به اهمیت توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس برای رفع ناترازی برق، میزگردی با حضور مقامات و کارشناسان مربوطه شامل معاون بهره‌برداری شرکت توزیع نیروی برق گلستان، معاون اشتغال کمیته امداد، پیمانکار احداث نیروگاه خورشیدی و یکی از تولیدکنندگان برق خانگی برگزار شد تا به بررسی وضعیت استان در این زمینه بپردازند.
ضرورت ساخت نیروگاه‌های خورشیدی چیست؟
با توجه به عدم توازن بین تولید و مصرف شبکه برق، استفاده از انرژی نو مانند مولدهای گازی و خورشیدی امری ضروری است. در استان گلستان، تنها نیروگاه برق علی‌آبادکتول با ظرفیت ۵۶۰ مگاوات فعال است. وزارت نیرو در زمینه تولید پراکنده برق در مقیاس کوچک فعالیت‌هایی دارد که شامل مولدهای گازی و نیروگاه‌های خورشیدی است.
مولدهای مقیاس کوچک گازی در نقاط مختلف استان گلستان همچون آق‌قلا با ظرفیت ۲۵ مگاوات، سیمین‌شهر با ظرفیت ۱۶ مگاوات، اترک با ظرفیت ۸۲ مگاوات و مراوه‌تپه با ظرفیت ۸ مگاوات فعال هستند و این نیروگاه‌ها برق تولید شده را وارد شبکه می‌کنند.
برای احداث نیروگاه‌های بزرگ‌تر خورشیدی که نیاز به مزارع دارند، سرمایه‌گذاری برای ساخت دو نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی در گنبدکاووس و یک مزرعه ۳۰ مگاواتی در کردکوی یا گمیشان اعلام آمادگی کرده است. همچنین هفته گذشته سرمایه‌گذار دیگری در استان گلستان برای ایجاد یک نیروگاه خورشیدی ۱۵ مگاواتی اعلام آمادگی کرد که مراحل اداری آن در حال انجام است.
پیگیری و اجرای نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس در گلستان چگونه است؟
احداث نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس توسط کمیته امداد در استان گلستان آغاز شده و این پروژه‌ها با پیشرفت مناسبی به‌ویژه در روستاها و مناطق مرزی ادامه دارد.
بسیج سازندگی و سازمان بهزیستی به این طرح پیوسته‌اند و اقدامات مثبتی در این زمینه در حال انجام است.
علاوه بر مددجویان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی و متقاضیان بسیج سازندگی، عموم مردم نیز می‌توانند برای نصب نیروگاه‌های خورشیدی اقدام کنند.
بر اساس مصوبه هیئت وزیران از سال ۱۳۹۵، نصب پنل‌های خورشیدی برای دستگاه‌های دولتی در دستور کار قرار گرفته و این دستگاه‌ها موظف شده‌اند ۲۰ درصد انرژی مورد نیاز خود را از طریق این پنل‌ها تامین کنند. امسال به دلیل مسائل مربوط به عدم تعادل انرژی، این طرح با جدیت بیشتری پیگیری می‌شود.
طبق این مصوبه، وزارت‌خانه‌ها، مؤسسات، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی باید طی دو سال حداقل ۲۰ درصد برق مصرفی ساختمان‌های خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین کنند، اما به دلیل محدودیت بودجه، اجرای مصوبه با تأخیر مواجه است.
دستگاه‌هایی که امسال نتوانند ۲۰ درصد انرژی نیاز خود را از طریق انرژی خورشیدی تامین کنند، مجبور خواهند بود بهای انرژی مصرفی خود را به صورت آزاد پرداخت کنند.
تا کنون ۱۴ دستگاه اجرایی در گلستان اقدام به احداث نیروگاه‌های خورشیدی کوچک کرده‌اند. از جمله این دستگاه‌ها می‌توان به دادگستری گلستان در ۶ شهر، شهرک‌های صنعتی گنبدکاووس، مینودشت، حیدرآباد و آق‌قلا و همچنین شرکت شهرک‌های صنعتی در گرگان، شرکت آب و فاضلاب گلستان، شرکت گاز و کمیته امداد گلستان اشاره کرد که پیشرو در این زمینه هستند.
نظری: براساس سیاست‌های اعلام شده توسط رهبر معظم انقلاب در سال «جهش تولید با مشارکت عمومی» و در راستای حمایت از دهک‌های پایین درآمدی و مددجویان، اقدام به ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی مقیاس کوچک کرده‌ایم.
به کمیته امداد شهرستان‌ها دستور داده شد تا مددجویان و افراد دارای درآمد پایین را شناسایی کنند. پس از شناسایی افراد واجد شرایط، فرآیند نصب پنل‌های خورشیدی آغاز شد.
نصب این نیروگاه‌ها از سال ۱۴۰۰ در گلستان شروع شده و با همکاری بانک‌ها و شرکت‌های برق استان پیشرفت خوبی داشته است. مددجویان با نصب این پنل‌ها به درآمدی پایدار دست یافته‌اند.
همچنین تصمیم گرفته شد که بانک‌ها با دریافت سفته الکترونیکی به متقاضیان وام دهند تا مشکلی در زمینه تضامین بانکی نداشته باشند.
در سال گذشته، ۴۴۵ نیروگاه پنج کیلوواتی به صورت حمایتی در گلستان نصب شد. این طرح عمدتاً با کمک خیرین در روستاهای مینودشت و گنبدکاووس انجام گرفته است.
امسال نیز نصب ۲۲۸ نیروگاه دیگر با همکاری توزیع برق، بانک‌ها و پیمانکاران برای مددجویان در دستور کار قرار دارد که برخی از آنها تکمیل شده و برخی در حال ساخت هستند.
مددجویان توانسته‌اند به طور متوسط ماهانه ۳۰ میلیون ریال از این نیروگاه‌ها درآمد کسب کنند و بازپرداخت وام‌های این پروژه هفت ساله است.
شرکت توزیع برق به صورت منظم هزینه برق تولیدی را پرداخت می‌کند و بانک‌ها از بابت دریافت اقساط وام نگرانی ندارند.
چه مزایای نیروگاه‌های خورشیدی وجود دارد؟
نظری: ساخت نیروگاه‌های خورشیدی طرح بسیار موثری است که علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی، به درآمد پایدار و بهبود وضعیت معیشتی خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد کمک می‌کند و موجب توسعه و آبادانی روستاها می‌شود و از مهاجرت روستاییان به شهرها جلوگیری می‌کند.
هیچ طرحی در کمیته امداد به اندازه طرح نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس مؤثر نیست. پایداری این طرح و تضمین خرید برق تولیدی توسط شرکت توزیع نیروی برق به مدت ۲۰ سال یکی از مزایای عمده آن است.
یکی از مشکلات کمیته امداد در طرحهای اشتغال‌زایی برای مددجویان، عدم بازار فروش مناسب برای محصولات تولیدی است. اما در مورد تولید برق خورشیدی این نگرانی‌ها وجود ندارد و تولیدکننده می‌تواند برق خود را طبق قرارداد با افزایش ۲۰ درصدی می‌فروشد.
امیدواریم با همکاری شرکت توزیع نیروی برق، بانک‌ها و پیمانکاران در دو سال آینده، دو هزار واحد نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس در استان گلستان احداث شود.
قائمی: یکی از مزایای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس عدم نیاز به مسائل محیط زیستی خاص است، به‌طوری‌که سازمان حفاظت محیط زیست از این طرح استقبال می‌کند و در صدور مجوز همراهی خوبی نشان می‌دهد.
از سوی دیگر، نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس نیازی به سوخت ندارند و حتی پس از تولید، سرمایه‌گذار نگران فروش برق نخواهد بود چون برق به‌طور خودکار به شبکه متصل شده و ماهانه صورتحساب آن ارسال می‌شود.
عدم نیاز به عوامل خارجی مانند سوخت یکی دیگر از مزایای این نیروگاه‌هاست. افزون بر این مزایا، قرارداد ۲۰ ساله تضمینی با سرمایه‌گذار یا تولیدکننده برق خورشیدی بسته می‌شود که به موجب آن، فرد می‌تواند هر ماه از درآمد این طرح بهره‌مند شود.
وفادار: من زنی هستم که مسئول سرپرستی خانواده و تحت پوشش کمیته امداد می‌باشم. با توجه به اینکه نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس نیاز به مراقبت ویژه‌ای ندارند، همزمان با این کار به کشاورزی نیز مشغولم، و حتی اگر چند ماه در خانه نباشم، تولید برق همچنان برقرار است و شرکت برق هر ماه درآمد آن را به حسابم واریز می‌کند.
نصب پنل‌های خورشیدی چگونه درآمد ایجاد می‌کند؟
قائمی می‌گوید، تعرفه نیروگاه‌های خورشیدی مناسب است و علاوه بر تولید برق به اقتصاد خانوار کمک می‌کند. مثلاً، فردی با نصب پنل‌های خورشیدی در پشت‌بام خانه‌اش با تابش کم روزانه، ماهیانه ۴۸ میلیون ریال درآمد دارد، حتی با وجود مقایسه ناپذیری بهره‌وری این پنل‌ها با مناطق شمالی استان.
از سال دوم، درآمد بیشتری از تولید برق خورشیدی کسب می‌شود و صاحبان نیروگاه‌ها رضایت بیشتری خواهند داشت. در مهر امسال، ۹ میلیارد و ۴۷۰ میلیون ریال به ۳۷۲ مشترک تولیدکننده برق خورشیدی در استان گلستان پرداخت شده است.
وفادار می‌گوید، از سال گذشته پنل‌های خورشیدی نصب کرده و هر ماه حدود ۳۰ میلیون ریال درآمد دارد. به عنوان یک زن سرپرست خانوار با دو فرزند، این کار به اقتصاد خانواده کمک کرده و علاوه بر کشاورزی، درآمد اضافی ایجاد کرده است.
برای نصب پنل‌های خورشیدی به شرایط خاصی نیاز است؟ کدام مناطق استان مستعدتر هستند؟
نظری: برای نصب پنل‌های خورشیدی، باید پشت بام فضای مناسب داشته و امتیاز برق به نام متقاضی باشد. کسانی که از کمیته امداد کمک می‌گیرند باید در دهک درآمدی یک تا پنج باشند و مستمری یا بیمه اجباری دریافت نکنند.
قائمی:در استان‌های شمالی، گلستان به دلیل تابش زیاد خورشید و بهره‌وری، برای نیروگاه‌های خورشیدی مناسب‌تر است؛ به‌ویژه نوار شمالی گلستان با تابش بیشتر، برای سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی مستعد است.
موانع اجرای طرح شامل قرار گرفتن خانه زیر کابل‌های فشار قوی، نداشتن برق و بدهی بانکی است که باعث عدم بهره‌مندی برخی روستاییان از نیروگاه‌های خورشیدی کوچک می‌شود. همکاری خوبی بین شرکت برق، کمیته امداد، پیمانکاران و بانک‌ها وجود دارد.
دولت سالانه اعتبار بانکی برای طرح می‌دهد و مشکل اعتباری برای نصب پنل وجود ندارد. تاکنون تنها ۲ بانک در گلستان استقبال کرده‌اند و با افزایش تعداد بانک‌ها، روند واگذاری پنل‌ها سریع‌تر می‌شود و تولید به بیش از ۲ هزار نیروگاه خانگی خواهد رسید.
بانک‌ها می‌توانند ضمانت خرید شرکت توزیع نیروی برق را بپذیرند تا اقتصاد و معیشت مددجویان کمیته امداد بهبود یابد.
شرکت توزیع برق گلستان قبلاً هزینه تولید برق خورشیدی را هر دو ماه پرداخت می‌کرد، اما اکنون این پرداخت ماهانه انجام می‌شود تا مددجویان حمایت شوند.
اداراتی که زمین مناسب برای مزارع خورشیدی دارند، تشویق می‌شوند آن را در اختیار کمیته امداد قرار دهند تا با همکاری شرکت توزیع نیروی برق، نیروگاه‌های کوچک خورشیدی بسازند.
قائمی: هدف ما رفع موانع اجرای پروژه نیروگاه‌های کوچک است. اکنون هزینه برق تولیدی ماهانه پرداخت می‌شود و تأخیر در پرداخت خانگی وجود ندارد.
امامی: پس از شناسایی زمین برای نیروگاه‌ها، مراحل دریافت پروانه از ادارات محیط زیست، آب و شهرسازی به طولانی بودن زمان فرایند اشاره دارد، که ممکن است ۶ ماه تا یک سال طول بکشد.
احداث نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس با هزینه‌های بالایی همراه است و برای تشویق سرمایه‌گذاران، نیاز است که دسترسی به تسهیلات بانکی تسهیل شود تا اجرای این پروژه‌ها رونق یابد.
علاوه بر این، شرکت‌های پیمانکاری و بازرگانی باید برخی تجهیزات مورد نیاز برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی کوچک‌مقیاس را وارد کنند، که واردات این تجهیزات به تخصیص ارز نیاز دارد. اگر فرآیند تخصیص ارز سریع‌تر انجام شود، می‌تواند به تسریع ساخت و بهره‌برداری از این نیروگاه‌ها کمک کند.
وفادار بیان کرد که در فرایند نصب نیروگاه خورشیدی و دریافت وام مربوطه مشکلی نداشته‌اند. تنها با ارائه سفته، وام واریز شد و سپس برای نصب و راه‌اندازی به پیمانکار تحویل داده شد، که زحمتی برای آنها نداشت.
در حال حاضر پس از نصب نیز مشکل خاصی وجود ندارد و تنها نگهداری مورد نیاز پاک کردن گرد و غبار از سطح پنل خورشیدی هر ۱۰ روز یک بار است تا عملکرد بهتری داشته باشد.
آیا توسعه نیروگاه‌های خورشیدی کوچک مقیاس می‌تواند مشکل کمبود برق در گلستان را حل کند؟
قائمی عنوان کرد که در اوج مصرف امسال، گلستان به ۱۵۸۲ مگاوات برق نیاز داشت که تنها ۹۶۰ مگاوات آن توسط نیروگاه برق علی‌آبادکتول تامین شد.
گلستان وظیفه تولید پراکنده برق به میزان حدود ۵۰۰ مگاوات دارد و بخشی از این ظرفیت، شامل ۱۰۰ هزار واحد نیروگاه خورشیدی خانگی می‌شود. در کنار پنل‌های خورشیدی خانگی، تولید برق خورشیدی به صورت مگاواتی و همچنین استفاده از نیروگاه‌های کوچک مقیاس گازسوز نیز اهمیت دارد.
ظرفیت نصب ۱۰۰ هزار نیروگاه خورشیدی در استان وجود دارد که می‌تواند تولید و مصرف برق در گلستان را متعادل کند.
نیروگاه‌های خورشیدی می‌توانند ولتاژ منطقه را بهبود بخشند و نصب آنها حتی بر روی پشت‌بام منازل روستایی می‌تواند شبکه برق آن ناحیه را تقویت کند.
تولید برق خانگی از طریق مولدهای کوچک به معنای جدا شدن گلستان از سایر نقاط کشور نیست، زیرا گلستان تحت نظارت دیسپاچینگ ملی و مدیریت شبکه قرار دارد و توزیع بار و تعادل شبکه به صورت ملی بین استان‌ها انجام می‌شود.
نکته قابل تامل بازار کسب و کار
گلستان مستعد استفاده از انرژی نو و پایدار است که اگر مسئولین کمی خود را تکان اساسی داده و با ارائه تسهیلات ارزان قیمت به شهروندان می تواند بزرگترین نیروگاه خورشیدی را در جهان ایجاد کند.
و لازمه این کار در مرحله اول ارائه تسهیلات ارزان قیمت و دوم خرید تضمینی و خدمات پشتیبانی است که می تواند نه تنها گلستان را بلکه ایران را به قطب نیروگاه خورشیدی تبدیل کند.
هر چند متاسفانه نگاه مسئولین به این موضوع بسیار محدود و کوتاه مدت است و صرفا به ارائه گزارشات و طرحهای روی کاغذ در زمان سمینارها و جدیدا میزگردهای رسانه ای ختم می شود.
دیدگاهتان را بنویسید