نباید از دشمنغافلشد و آن را حقیر شمرد
توقف خودروهای عبوری در حاشیه جاده میان‌گذر و اصرار برخی مسافران بر رها کردن زباله‌ها، به یکی از چالش‌های مهم پارک ملی گلستان تبدیل شده است. این موضوع، در کنار محدودیت‌های طبیعی مانند خشکسالی، باعث شده انباشت زباله ناشی از حضور خودروها به لیست همیشگی مشکلات این منطقه ارزشمند افزوده شود؛ منطقه‌ای که زیستگاه گونه‌های جانوری و گیاهی نادر و بی‌همتایی به شمار می‌آید.
به گزارش بازار کسب و کار | پارک ملی گلستان بخشی از جنگل‌های هیرکانی با قدمتی ۴۰ میلیون ساله را در خود جای داده و به عنوان یکی از نمادهای جهانی فسیل‌های زنده شناخته می‌شود. این جنگل با گونه‌های گیاهی منحصر‌به‌فرد، رودخانه‌ها، آبشارها و چشمه‌های طبیعی خود یکی از جذابیت‌های اصلی گردشگری در کشور است.
با این حال، عبور جاده ارتباطی بین استان گلستان و خراسان شمالی از بطن پارک، اصلی‌ترین چالش این ذخیره‌گاه زیست‌کره محسوب می‌شود. این جاده طولانی که از عمیق‌ترین دره‌های این منطقه می‌گذرد، از روستای تنگراه آغاز شده و تا روستای دشت در حد جنوبی پارک امتداد می‌یابد و به سمت بجنورد کشیده شده است.
پارک ملی گلستان از گذشته تاکنون به دلیل قرار گرفتن مسیر میان‌گذر در آن، محل توقف بسیاری از مسافران بوده است. این راه ارتباطی که تهران، شهرهای شمالی و مشهد را به هم متصل می‌کند، به خصوص در محدوده دوراهی دشت تا تنگراه، همواره نقطه اتراق مسافران و گردشگران بوده است.
متأسفانه توقف خودروها در حاشیه جاده، معضل بزرگی به نام زباله را در این پارک رقم زده است. پس از تفریح یا استراحت چند ساعته، بسیاری از افراد ظروف پلاستیکی، بطری‌های شیشه‌ای و سایر زباله‌ها را در محیط رها می‌کنند. حیوانات بومی این منطقه با خوردن این زباله‌ها در مواردی دچار آسیب‌های جدی شده یا تلف می‌شوند.
در همین راستا، دوستداران محیط زیست بارها با همراهی انجمن‌های مردم‌نهاد برای پاکسازی پارک اقدام کرده‌اند. یکی از آخرین فعالیت‌های گسترده در این زمینه، از اواخر شهریور تا ۲۰ مهرماه توسط ساکنان محلی و فعالان محیط زیست انجام شد که طی آن ۱۱ تن زباله از حاشیه پارک جمع‌آوری شد. این تلاش‌ها نشان‌دهنده اهمیت حفظ سلامت این زیست‌بوم ارزشمند و حفاظت از حیات وحش آن است.
گونه‌های جانوری موجود در پارک ملی گلستان شامل تنوع گسترده‌ای از حیات وحش می‌باشد. از جمله این جانوران می‌توان به آهو، پلنگ، تشی یا خارپشت، خرس قهوه‌ای، خرگوش، حشره‌خورها، راسو، روباه، رودک (گورکن)، سمور جنگلی، سیاه‌گوش (که با نام کاراکال شناخته شده و گربه‌سان کوچکی است که در خاورمیانه و آفریقا زیست می‌کند)، شوکا، شنگ (جانوری گوشت‌خوار از خانواده راسو)، قوچ و میش، کل و بز، گراز، گربه پالاس، گرگ، مرال، سمندر، قورباغه جنگلی، وزغ سبز، لاک‌پشت چهارچنگالی، مارمولک بی‌پا، مار آبی، مار قیطانی، گرزه‌مار و افعی قفقازی اشاره کرد.
رییس پارک ملی گلستان بیان کرد: بهترین راهکار برای کاهش انباشت زباله در این منطقه، جلوگیری از توقف خودروها با نصب گاردریل در طول جاده میان‌گذر است.
احمد رادمان با اشاره به تأثیرات مخرب زباله‌ها در حاشیه جاده میان‌گذر پارک ملی گلستان بر نگاه عمومی به زیبایی‌های قدیمی‌ترین پارک ملی ایران، اظهار داشت : حجم عمده زباله‌ها مربوط به محدوده بین دو راهی دشت و تنگراه است. او توضیح داد: سیلاب‌های دهه ۸۰ باعث ایجاد فضاهای توقف زیادی در این مناطق شده که خود زمینه را برای افزایش زباله‌ها فراهم کرده است.
او عبور جاده میان‌گذر از دل این پارک در دو دهه گذشته را از دیگر مشکلات بزرگ برشمرد و توضیح داد: این مسئله نه تنها باعث جان‌باختن ۲۴۴۵ رأس از انواع گونه‌های حیات وحش نظیر پلنگ، خرس، مرال، شوکا، گراز، گربه وحشی و جنگلی شده بلکه ۱۶۹ مورد آتش‌سوزی و تخریب ۲۶۰۰ هکتار از جنگل‌ها و مراتع پارک را هم در پی داشته است. همچنین، انباشته شدن ده‌ها تن زباله نتیجه استفاده از این جاده است.
رادمان تاکید کرد: نصب گاردریل یکی از اقدامات کلیدی برای مقابله با مشکلاتی همچون انباشت زباله، آتش‌سوزی‌ها و تلفات حیات وحش است. وی از اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان خواست تا به تعهدات خود در این زمینه عمل کنند.
او همچنین افزود: به منظور افزایش آگاهی عمومی، برنامه‌ریزی‌هایی جهت نصب تابلوهای اطلاع‌رسانی درباره اهمیت رعایت بهداشت و نریختن زباله در اطراف پارک ملی گلستان انجام شده است. هدف از این اقدام، جلوگیری از آسیب به زیبایی طبیعی پارک و نیز حفاظت از جانوران در برابر خطرات ناشی از خوردن زباله خواهد بود.
بر اساس اعلام متخصصان محیط زیست، استان گلستان زیستگاه ۸۳ گونه پستاندار، ۳۸۰ گونه پرنده، ۵۶ گونه خزنده، هشت گونه دوزیست و ۶۰ گونه ماهی است که عمدتاً در مناطق حفاظت شده استان سکونت دارند. بیشترین تنوع زیستی این گونه‌ها به پارک ملی گلستان، نخستین پارک ملی ایران، تعلق دارد. در این پارک بیش از هزار و ۳۶۰ گونه گیاهی، هزار و ۱۰۰ گونه حشره، ۱۵۰ گونه پرنده، ۶۹ گونه پستاندار، ۲۴ گونه خزنده و دوزیست و ۱۰ گونه ماهی شناسایی شده‌اند که در عرصه‌های جنگلی، مراتع و منابع آبی آن زیست می‌کنند.
با هدف کاهش آسیب‌های پارک ملی گلستان، از جمله تلفات جانوری ناشی از تصادفات جاده‌ای، آتش‌سوزی و رهاسازی زباله، هیأت وزیران در سال ۱۳۸۲ مصوبه‌ای برای انتقال جاده تهران-مشهد (جاده آسیایی) از دل این پارک به محدوده شمالی آن تصویب کرد. با این حال، پس از گذشت دو دهه از این تصمیم، طبق گفته معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان، اقدام مؤثری برای اجرای این مصوبه انجام نشده است. از سال گذشته، مطالعات مراحل اول و دوم برای جابجایی ۲۵ کیلومتری این جاده آغاز شده و قرار است نتایج آن پس از تصویب وزارت راه و شهرسازی، بودجه لازم را دریافت کند.
وحید خیرآبادی اظهار داشت: طبق این مصوبه، مسیر فعلی جاده باید به محدوده شمال پارک یعنی مسیر دَوَراهی کلاله، گُلی‌داغ و آشخانه انتقال یابد. پروانه ارزیابی‌های محیط‌زیستی نیز برای این اقدام اخذ شده است. برنامه‌ریزی‌ها نشان می‌دهد که انتقال کالاهای ترانزیتی و مسافر از مسیر جدید و استفاده از مسیر فعلی به عنوان جاده گردشگری می‌تواند به کاهش تلفات جانوری، زباله و خطرات آتش‌سوزی در پارک منجر شود.
دیدگاهتان را بنویسید