توانیر باید سهم خودش را در تامین برق شهرک ها پرداخت کند
کاظم مصدق، کارمند پرتلاش و ۴۵ ساله پارک ملی گلستان، در منطقه کویلر این ذخیره‌گاه هدف شکارچیان غیرمجاز قرار گرفت. این حادثه نه‌تنها جامعه محیط‌زیست را در ماتم فرو برد، بلکه بار دیگر خطرات جدی پیش روی حافظان طبیعت را در برابر متجاوزان مسلح نمایان ساخت.
به گزارش بازار کسب و کار، کاظم مصدق به همراه یکی از همکاران خود در حال گشت‌زنی در منطقه کویلر بود که با شکارچیان غیرمجاز مواجه شدند. این شکارچیان، بدون توجه به وظایف قانونی محیط‌بانان، با شلیک گلوله، مصدق را به شهادت رساندند و در تاریکی شب از محل گریختند.
مصدق که در سال ۱۳۵۹ متولد شده بود، متاهل و پدر دو فرزند بود. او ۱۸ سال از زندگی خود را وقف حفاظت از گونه‌های کمیاب پارک ملی گلستان کرده بود. عشق او به طبیعت و حفاظت از گونه‌هایی همچون پلنگ ایرانی، مرال و جنگل‌های هیرکانی مثال‌زدنی بود. اکنون او به جمع شهدای محیط‌بان پیوسته است و یاد و خاطره او همچنان زنده خواهد ماند.
پارک ملی گلستان، که از سال ۱۳۳۶ تحت حفاظت قرار گرفته و از سال ۱۳۵۴ به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره در فهرست یونسکو ثبت شده است، به دلیل تنوع زیستی غنی و موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد خود همواره مورد طمع شکارچیان غیرمجاز بوده است. این پارک با مساحتی بالغ بر ۹۱ هزار و ۸۹۵ هکتار، زیستگاه گونه‌های ارزشمندی مانند پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، قوچ و میش و وزغ سبز است. اما این گنجینه طبیعی بارها شاهد قربانی شدن محیط‌بانان شجاع خود بوده است.
در تابستان ۱۳۹۷، تاج‌محمد باشقره در منطقه سولگرد پارک ملی گلستان بر اثر شلیک شکارچیان غیرمجاز جان خود را از دست داد و سه محیط‌بان دیگر مجروح شدند. همچنین، در زمستان ۱۳۹۲، مهدی مجنی‌پور و محمد تمسکنی در منطقه نوهور توسط شکارچیان با چاقو و تبر مورد حمله قرار گرفتند و به شدت آسیب دیدند. این حملات تنها بخشی از موارد متعدد خشونت علیه محیط‌بانان هستند که نشان‌دهنده خطرات روزافزون برای این قشر زحمتکش است.
بر اساس آمارها، تاکنون بیش از ۱۵۰ محیط‌بان در ایران در مواجهه با شکارچیان غیرمجاز کشته یا زخمی شده‌اند. استان گلستان نیز یکی از مناطق پرخطر برای محیط‌بانان محسوب می‌شود. این حوادث تلخ ضرورت تقویت حمایت‌های قانونی و تجهیزاتی از محیط‌بانان را بیش از پیش آشکار می‌کند.
چرا محافظان محیط زیست هدف شکارچیان قرار می‌گیرند؟
حملات مکرر به محافظان محیط زیست در گلستان، نتیجه ترکیب عوامل ساختاری، فرهنگی و قانونی است.
کمبود نیرو و تجهیزات، یکی از چالش‌های اصلی است. استاندارد جهانی یک محافظ محیط زیست به ازای هر هزار هکتار است اما در ایران، هر محافظ مسئول حفاظت از شش هزار هکتار است.
در پارک ملی گلستان، کمبود نیرو، جلیقه‌های ضدگلوله سنگین و غیرکاربردی و سلاح‌های ناکافی، محافظان را در برابر شکارچیان مسلح، که گاه کلاشنیکف به دست دارند، بی‌دفاع کرده است.
تعارضات محلی نیز نقش مهمی دارد. برخی از جوامع حاشیه پارک، شکار را حق سنتی خود می‌دانند و محافظان را مانعی بر سر معیشتشان می‌بینند. این دیدگاه، گاه به درگیری‌های خشونت‌بار منجر شده است. همچنین، نبود حمایت قضایی و مالی کافی، روحیه محافظان را تضعیف کرده است.
چگونه از حافظان محیط زیست حفاظت کنیم؟
تقویت یگان حفاظت، از طریق افزایش تعداد محافظان و تأمین تجهیزات مدرن، مانند پهپادهای نظارتی، دوربین‌های مداربسته و جلیقه‌های ضدگلوله سبک، می‌تواند توان عملیاتی را ارتقا دهد.
اصلاح قوانین قضایی، با تشدید مجازات شکارچیان و تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها، بازدارندگی ایجاد خواهد کرد. همچنین، حمایت قضایی از محافظان در دفاع مشروع، باید به‌طور کامل اجرا شود.
مدیریت سلاح‌های غیرمجاز، از طریق نظارت بر قاچاق و جمع‌آوری تسلیحات در مناطق روستایی، خطر درگیری‌های مسلحانه را کاهش می‌دهد. آموزش و فرهنگ‌سازی در جوامع محلی، با همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد و خیرین، می‌تواند تعارضات را کم کند و علاوه بر آن، ایجاد معیشت‌های جایگزین، مانند گردشگری طبیعت، انگیزه شکار غیرقانونی را کاهش خواهد داد.
حمایت مالی و روانی از محافظان محیط زیست، با افزایش حقوق، تأمین بیمه جامع و مراقبت از خانواده‌های شهدا، انگیزه این قشر را تقویت می‌کند.
همچنین بهره‌گیری از فناوری، مانند حسگرهای حرکتی و سیستم‌های هشداردهنده، ورود شکارچیان را سریع‌تر شناسایی می‌کند و خطر را به حداقل می‌رساند.
نقش جامعه و رسانه‌ها: پاسداری از میراث محیط‌زیست
شهادت یک محیط‌بان، بیش از یک ضایعه، هشداری است به همه ایرانیان که محیط‌بانان، این پاسداران بی‌ادعای طبیعت، در خط مقدم دفاع از میراث زیستی کشور، با مرگ دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
جامعه مدنی، رسانه‌ها و فعالان محیط‌زیست می‌توانند با مطالبه‌گری از نهادهای مسئول، خواستار اصلاح قوانین و تقویت حمایت‌ها شوند.
در شبکه‌های اجتماعی، مردم از محیط‌بان به‌عنوان قهرمانی یاد کردند که جانش را برای حفاظت از طبیعت فدا کرد و این همدلی باید به عزمی ملی برای تغییر تبدیل شود.
پارک‌های ملی، این میراث‌های جهانی با جنگل‌های انبوه و گونه‌های نادر، بدون حافظانی چون محیط‌بانان، در معرض نابودی هستند.
شکارچیان غیرمجاز، با سلاح‌هایشان، نه‌تنها حیات‌وحش، بلکه آینده فرزندان این سرزمین را نشانه گرفته‌اند.
روز شهادت محیط‌بان در تاریخ محیط‌زیست ایران حک شد. او رفت، اما وظیفه ماست که با حفاظت از محیط‌بانان، میراثش را زنده نگه داریم.
دیدگاهتان را بنویسید