فضای مجازی، وقتی ما بین دو قطب گم شدیم
به گزارش خبرنگار بازار کسب و کار موش‌های فاضلاب، ناقلان نامرئی با بیماری‌های خطرناکی هستند که قادرند در هر لحظه در میان مردم شیوع پیدا کنند. اما در منطقه شرق گرگان، به ویژه بلوار آیت‌الله کاشانی و چناران، این موش‌ها تنها یک مشکل بهداشتی نیستند، بلکه یک بحران سلامت عمومی، یک تهدید فیزیکی و یک نماد برجسته از ناکارآمدی مدیریت شهری محسوب می‌شوند.
صدای مردم؛ ترس از بیماری، فاضلاب و گودال زیر پایی که هر کس را می‌بلعد
شهروندان منطقه چناران و بلوار آیت‌الله کاشانی در گفت‌وگوهای جداگانه با خبرنگار ما، از وجود مشکلاتی فراتر از بوی بد فاضلاب گله کردند. بسیاری از آن‌ها از وجود موش‌های فاضلاب در تمامی نقاط منطقه خبر دادند. اما یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های آن‌ها، حفاری‌های موش‌ها در زیر پیاده‌روها و کوچه‌ها بود.
ـ یکی از مادران ساکن چناران با دلهره و ترس از بازی فرزندش با هم بازی‌یش در محله خود به خبرنگار ما گفت: “هر لحظه می‌ترسم زیر پای بچه‌ام در حین بازی خالی شود و بیفتد توی یه گودالی که نمی‌دانیم چقدر عمق داره و داخلش چی هست.”
این شهروندان اشاره کردند که در برخی نقاط، زمین زیر پیاده‌روها توسط موش‌ها خالی شده و فقط یک لایه نازک از خاک و سنگ زیر پاها باقی مانده است. این موضوع نه تنها خطر سقوط و آسیب‌های جسمی را بالا می‌برد، بلکه احتمال تماس مستقیم با فاضلاب و باکتری‌های خطرناک را نیز افزایش می‌دهد.
بیماری‌زاها، آلودگی و ترس روزمره زندگی
اما این تنها چیزی نیست که مردم را نگران می‌کند. شهروندان این مناطق از نشانه‌های بیماری‌های پوستی، تنفسی و آلرژیک در خود و فرزندانشان گله کردند. برخی از آن‌ها اذعان کردند که پزشکان تشخیص داده‌اند این علائم ممکن است ناشی از تماس با ذرات هوایی، ادرار یا مدفوع موش‌ها باشد.
ـ یکی از مادران ساکن بلوار کاشانی در این خصوص با ترسی که در وجودش بود گفت: “من و خانواده‌ام هر روز با بوی بد فاضلاب زندگی می‌کنیم. فرزندم چند وقت پیش دچار التهاب پوستی شدید شد. پزشک گفت ممکنه آلرژی به موش باشه. الان هر وقت کودکم توی حیاط بازی می‌کنه، نگرانم.”
برخی از ساکنان چناران و بلوار آیت‌الله کاشانی معتقدند که وجود فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و مراکز تهیه غذا در این مناطق، باعث شده است که منابع غذایی موش‌ها تأمین شود و موجب زاد و ولد و افزایش جمعیت این جانوران شده است. آن‌ها اشاره می‌کنند که علیرغم گزارشات متعدد، هیچگونه اقدام مؤثری در این زمینه صورت نگرفته است.
این نوع گزارش‌ها، نشانه‌ای از خطرات ناشناخته‌ای است که هر روز در حال نفوذ به زندگی مردم است.
آلودگی غذاها و محصولات
بسیاری از فروشندگان محلی و صاحبان واحدهای غذایی در این مناطق گزارش کرده‌اند که مواد غذایی در انبارها و فروشگاه‌ها دچار آلودگی شده‌اند . وجود موش‌ها در اطراف فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و مراکز توزیع غذا باعث نگرانی مشتریان و کاهش فروش شده است.
این نوع گزارش‌ها، نگرانی‌های جدی درباره سلامت مواد غذایی را برجسته می‌کند. وجود بافت‌های قدیمی، شبکه فاضلاب ناکارآمد و ظروف زباله بدون درب ، زمینه را برای آلوده شدن مواد غذایی به باکتری‌ها و ویروس‌های خطرناک فراهم کرده است.
تضعیف اعتماد مردم به بازار محلی
یکی از دیگر تأثیرات ناشی از موش‌ها، کاهش اعتماد مردم به واحدهای تجاری و غذایی منطقه است. بسیاری از شهروندان این مناطق اظهار کردند که به دلیل شنیدن اخبار از وجود موش‌ها، دیگر به خرید از فروشگاه‌ها و مغازه‌های محلی اطمینان ندارند .
این اتفاق، مستقیماً به درآمد فروشندگان و کسبه‌های محلی ضربه می‌زند و موجب نگرانی بیشتر آن‌ها نسبت به بقا در بازار کار می‌شود.
نگرانی‌های کارگران و کاسبان
همچنین، کارگران و کاسبان منطقه از وجود موش‌ها در محیط کار خود گله کردند. بسیاری از آن‌ها از نشانه‌های بیماری‌های پوستی و تنفسی در بین کارگران خبر دادند.
این وضعیت نگرانی‌هایی نسبت به سلامت شاغلین و کارگران منطقه ایجاد کرده است. کمبود بهداشت، وجود موش‌ها و عدم رسیدگی به محیط کار، باعث کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های درمانی شده است.
مالیات پرداختی، ولی خدمات فقط برای برخی؟
اما در میان تمامی این انتقادات، یک سوال جدی از سوی مردم مطرح شده است: “مالیات پرداختی من و بچه‌های من کجا می‌رود؟ چرا ما اینجا همچنان درگیر فاضلاب، موش و سیلاب هستیم، در حالی که در مناطق مرفه نشین شهر، هر روز زیرساخت‌ها به‌روز می‌شوند؟”
او ادامه می‌دهد: “وقتی به مناطق مرفه شهر نگاه می‌کنم، می‌بینم که هر روز چه تغییراتی اتفاق می‌افته. خیابان‌ها را تعمیر کردن، فضای سبز ایجاد کردن، تأسیسات جدید را راه‌اندازی کردن… ولی اینجا، حتی یه سطل زباله ضد موش نصب نکردن.”
این شهروند با ابراز ناراحتی از احساس تبعیض شهری می‌گوید: “ظاهراً مالیات من و بچه‌های من فقط برای مناطق مرفه نشین شهر هست. ما اینجا همچنان درگیر موش‌ها، فاضلاب و سیلاب هستیم و هیچ کس به ما توجه نمی‌کنه.”
این شهروندان احساس تبعیض شهری می‌کنند. آن‌ها معتقدند که شهرداری و دستگاه‌های متولی تنها به مناطق مرفه‌تر شهر توجه می‌کنند و این در حالی است که مناطق حاشیه‌ای مثل چناران و کاشانی، با مشکلاتی مواجه هستند که می‌تواند منجر به شیوع بیماری یا حوادث جانی جدی شود.
نظر کارشناسان؛ یک بحران بهداشت عمومی در دست درمان
متخصص بهداشت عمومی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گلستان، در این باره می‌گوید: “منطقه شرق گرگان به دلیل شرایط محیطی، زیستگاه مناسبی برای موش‌هاست. این موضوع خطر شیوع بیماری‌هایی مانند لپتوسپایروز را افزایش می‌دهد. این یک بحران بهداشت عمومی است که نیازمند رسیدگی فوری است.”
او همچنین به خطرات فیزیکی ناشی از حفاری‌های موش‌ها اشاره کرد و گفت: “این موضوع یک مسئله بهداشتی نیست، بلکه یک مسئله ایمنی عمومی است. شهروندان می‌توانند هر لحظه دچار آسیب جدی شوند. این وضعیت نیازمند رسیدگی فوری دستگاه‌های نظارتی است.”
مسئولیت مقابله با موش‌های فاضلاب؛ چه کسانی باید واکنش نشان دهند؟
مقابله با موش‌های فاضلاب یک مسئولیت چندجانبه است. شهرداری‌ها، دانشگاه‌های علوم پزشکی، وزارت بهداشت و حتی خود شهروندان باید در این زمینه همکاری کنند.
اما شهروندان این مناطق از تأخیر در سم‌پاشی، عدم تعویض ظروف زباله، و عدم تعمیر شبکه فاضلاب شکایت کرده‌اند. بسیاری از آن‌ها اظهار کردند که گزارشات متعددی به شهرداری و دانشگاه علوم پزشکی داده‌اند، اما هیچ پاسخی ندیده‌اند.
ـ یکی از ساکنان چناران به خبرنگار ما در این خصوص می‌گوید: “ما به دفعات گزارش دادیم، ولی فقط می‌گن «به زودی» و هیچ کاری انجام نمی‌دهن.”
موش‌های فاضلاب در منطقه شرق گرگان تنها یک مشکل محلی نیستند، بلکه نشانگری از ضعف مدیریت شهری، کمبود برنامه‌ریزی بهداشتی و عدم توجه به مناطق محروم شهری هستند. مقابله با این پدیده نیازمند همکاری چندجانبه بین نهادهای دولتی، شهری و بهداشتی است. در ادامه، نقش و مسئولیت هر یک از دستگاه‌های مرتبط در حل این بحران به تفصیل بررسی می‌شود:
شهرداری گرگان؛ در خط مقدم رسیدگی به موش‌های فاضلاب
شهرداری به عنوان متولی اصلی زیرساخت‌های شهری، نقش تعیین‌کننده‌ای در مقابله با موش‌های فاضلاب دارد. این نهاد باید:
– ظروف زباله قدیمی و بدون درب را با سطل‌های ضد موش عوض کند.
– برنامه‌های سم‌پاشی دوره‌ای در سطح منطقه را آغاز کند.
– شبکه فاضلاب منطقه را بازبینی کند و از نشت فاضلاب در معابر جلوگیری کند.
– معابر و پیاده‌روهای منتهی به گودال‌های زیرزمینی را ببندد و آن‌ها را بازسازی کند.
– خط تماس مستقیم با شهروندان فراهم کند تا گزارشات درباره وجود موش‌ها و خطرات احتمالی به سرعت رسیدگی شوند.
دانشگاه علوم پزشکی گلستان؛ نظارت بر سلامت عمومی
با توجه به اینکه موش‌های فاضلاب ناقل بیماری‌های خطرناکی هستند، دانشگاه علوم پزشکی نیز باید:
– نظارت مستمر بر شیوع بیماری‌های منتقله از موش (مانند لپتوسپایروز) را در دستور کار قرار دهد.
– آموزش‌های لازم را درباره نحوه پیشگیری از تماس با موش‌ها و فاضلاب به عموم مردم ارائه دهد.
– همراهی با شهرداری در اجرای طرح‌های سم‌پاشی و کنترل جمعیت موش را به عهده بگیرد.
– گزارش‌های بهداشتی مربوط به وضعیت منطقه را به صورت عمومی منتشر کند تا شهروندان از خطرات آگاه شوند.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ حمایت از سلامت عمومی
وزارت بهداشت به عنوان نهاد ملی مسئول سلامت عمومی کشور، باید:
– استانداردهای ملی بهداشتی را در مورد مدیریت موجودات خطرناک مثل موش‌های فاضلاب اعلام کند.
– نواحی در معرض خطر بالا را شناسایی و به شهرداری‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی اطلاع دهد.
– منابع مالی و تخصصی لازم برای مقابله با بیماری‌های منتقله از موش را فراهم کند.
– برنامه‌های آموزشی ملی درباره نحوه مقابله با موش‌ها و پیشگیری از بیماری‌ها را در اختیار شهرداری‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار دهد.
اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان؛ نظارت بر مناطق آلوده
این نهاد مسئولیت دارد تا:
– وضعیت بهداشتی منطقه شرق گرگان را ارزیابی کند و گزارش‌های دقیقی از وضعیت زیست‌محیطی این مناطق منتشر کند.
– کنترل جمعیت موش‌ها را در دستور کار قرار دهد و اقداماتی را برای کاهش منابع غذایی این موجودات انجام دهد.
– هماهنگی لازم با شهرداری و دانشگاه علوم پزشکی را برای مدیریت صحیح پسماند و فاضلاب فراهم کند.
– نقش خود را در کاهش خطرات زیست‌محیطی این منطقه به‌خوبی ایفا کند و از تخریب بیشتر محیط زیست شهری جلوگیری کند.
دستگاه‌های نظارتی و قانون‌گذاری استان؛ فشار لازم برای عملکرد نهادهای مسئول
در این شرایط بحرانی، دستگاه‌های نظارتی و قانون‌گذاری استان شامل استانداری، دادستانی، شورای اسلامی شهر و نمایندگان مجلس نیز باید:
– وضعیت منطقه شرق گرگان را به عنوان یک بحران سلامت عمومی مطرح کنند.
– فشار لازم برای اجرای اقدامات فوری از سوی شهرداری و دانشگاه علوم پزشکی را اعمال کنند.
– بر عملکرد شهرداری در این منطقه نظارت کنند و در صورت عدم اقدام، مسئولین مربوطه را پاسخگو کنند.
– منابع مالی و اعتباری لازم برای بازسازی شبکه فاضلاب و مدیریت پسماند را فراهم کنند.
شهروندان؛ همراهی و هوشیاری در مواجهه با خطر
اما تنها اعتماد به دستگاه‌های دولتی کافی نیست. شهروندان نیز باید:
– رعایت بهداشت فردی و خانگی را جدی بگیرند.
– نگهداری صحیح اقلام غذایی و عدم رها کردن ضایعات در فضای باز را رعایت کنند.
– وجود موش و گودال‌های خطرناک را به موقع گزارش دهند.
– در کنار دستگاه‌های مسئول، در خصوص رسیدگی به این موضوع فعالانه عمل کنند و از حقوق خود به عنوان شهروندان شهری دفاع کنند.
زنگ خطر به صدا درآمده است
موش‌های فاضلاب در مناطق چناران و بلوار آیت‌الله کاشانی و سایر نقاط شهر گرگان دیگر تنها یک مشکل زیست‌محیطی نیستند. آن‌ها ناقلان بیماری، آلاینده‌های محیط و حتی عامل خطرات فیزیکی جدی محسوب می‌شوند.
در حالی که شهروندان هر روز با بوی بد فاضلاب، وجود موش‌ها و خطر سقوط در گودال‌های زیرزمینی زندگی می‌کنند، دستگاه‌های مسئول همچنان در سکوت باقی مانده‌اند.
این گزارش نقطه‌ای سرخ برای تمامی نهادهای مسئول است. زیرا این موش‌ها فقط ناقل بیماری نیستند، بلکه ناقص‌های مدیریت شهری و بی‌توجیهی نسبت به مناطق محروم شهری را نیز نشان می‌دهند.
فریاد مردم؛ چه کسی می‌شنود؟
ـ یکی از ساکنان بلوار آیت‌الله کاشانی می گوید “من حقوق بگیرم، مالیات می‌دم، عوارض می‌پردازم… ولی اینجا زیر پامون گوداله و موش‌ها زیر زمینمون زندگی می‌کنن. کی به ما توجه می‌کنه؟”
این گزارش فریاد این مردم است. فریادی که باید به گوش مسئولان برسد. این یک بحران است که نیازمند رسیدگی فوری است. این یک بحث سلامت است، یک مسئله ایمنی است، یک قضیه عدالت اجتماعی است.
این گزارش به تمامی دستگاه‌های مسئول توصیه می‌شود:
– وزارت بهداشت
– شهرداری گرگان
– دانشگاه علوم پزشکی گلستان
– اداره حفاظت محیط زیست
– دستگاه‌های نظارتی و قانون‌گذاری استانی
جمع‌بندی
مقابله با موش‌های فاضلاب و خطرات ناشی از آن، یک مسئولیت جمعی و ملی است. این موضوع تنها یک مسئله محلی نیست، بلکه نیازمند همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های اجرایی، نظارتی و مردم است. وقتی بوی فاضلاب، حضور موش‌ها و خطر سقوط در گودال‌های زیرزمینی به بخشی از زندگی روزمره مردم تبدیل می‌شود، باید تمامی دستگاه‌های مرتبط، احساس مسئولیت کنند و اقدام کنند.
تا زمانی که این دستگاه‌ها نسبت به این بحران واکنش نشان ندهند، سلامت و حتی جان شهروندان این مناطق در معرض خطر جدی خواهد بود.
در پایان این رسانه منتظر اقدامات، پیگیری و پاسخ دستگاه‌های متولی طی یک نشست صمیمی در دفتر مجموعه رسانه‌ای بازار کسب و کار با حضور اساتید و کارشناسان سلامت و بهداشت هستیم امیدواریم که دستگاه‌های متولی و نظارتی هر چه سریعتر درراستای امنیت زیست محیطی و اقتصادی شهروندان اقدامات و پیگیری های لازم را انجام دهند
منابع:
– World Health Organization (WHO), Guidelines on Rodent Control and Public Health, 2022
– Centers for Disease Control and Prevention (CDC), Diseases from Rodents, 2023
– دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گزارش سالانه بهداشت محیط، ۱۴۰۲
– اداره کل بهداشت محیط، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۱۴۰۱
– شهرداری گرگان، گزارش عملکرد مدیریت پسماند، ۱۴۰۲
دیدگاهتان را بنویسید