ماموریت‌استاندارجدید، جبران عقب‌ماندگی‌‌های تاریخی
برنامه‌ریزی برای کشت گیاهان دارویی و تجاری سازی آن در اراضی کوهستانی، شیبدار و مراتع گلستان، که محلی مناسب برای رویش خودروی این نوع گیاهان است می‌تواند فرصتی مناسب و پرهیز از کشت محصولات کم بازده باشد،با کشت این گونه‌ها و با راه‌اندازی صنایع تبدیلی با هدف توسعه اقتصادی و اشتغالزایی ضرورتی است که میبایست مورد توجه اساسی واقع شود.
کشت گیاهان دارویی راهی به سوی توسعه واشتغال
به گزارش بازار کسب و کار ، حدود ۲ هزار و ۷۰۰ هکتار سطح کشت فعلی گیاهان دارویی در گلستان است که این مقدار در سال‌زراعی جاری به سه هزار و ۵۰۰ هکتار به گفته مجری طرح گیاهان دارویی استان خواهد رسید.
کارشناسان بر این باورند که با راه اندازی صنایع تبدیلی و بازارپسند و توجه به زیرساخت‌های مرتبط با توسعه تجاری و صنعتی گیاهان دارویی محصولات می تواند موجب افزایش انگیزه در افزایش سطح کشت گیاهان دارویی در گلستان شده و این مقدار را تا سال ۱۴۰۴ به پنج هزار هکتار برساند.
گلستان ظرفیت‌های بالقوه‌ای در تولیدات گیاهان دارویی با برخورداری از ۶۶۷ هزار هکتار زمین مستعد کشاورزی، ۴۵۲ هزار هکتار عرصه جنگلی و ۸۶۲ هزار هکتار مرتع، دارد و تمایل مردم استان به لحاظ درآمدزایی مناسب طی سال‌های اخیر باعث افزایش توسعه این نوع از کشت شده است.
براساس گزارش‌های کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی، از مجموع گیاهان مورد شناسایی قرار گرفته در استان ۴۰۹ گونه دارویی است که ۱۵۶ گونه در جنگل، ۹۸ گونه در مراتع، ۴۷ گونه در حاشیه مزارع و ۱۰۸ گونه دیگر به صورت مشترک در اراضی جنگلی، مرتعی و زراعی رشد می‌کند.
تنوع اقلیمی گلستان، برای ترویج و توسعه کشت گیاهان با ارزش دارویی فرصت مغتنمی بوجود آورده است که از این ظرفیت باید با یک برنامه‌ریزی و مدیریت علمی برای ایجاد درآمد و اشتغال جوامع محلی استفاده کرد.
کارشناسان معتقدند، تشکیل تعاونی برای تولید انواع محصولات گیاهی و تعیین بازار مشخص برای فروش، معرفی گونه‌های اقتصادی، جذب سرمایه‌گذار برای توسعه واحدهای فرآوری و همچنین بیشتر شدن حمایت تسهیلاتی دولت، نقش فراوانی در رونق بخشی به فعالیت در حوزه کشت گیاهان دارویی گلستان خواهد داشت.
مزایای کشت گیاهان دارویی در گلستان
استاد گروه تولیدات گیاهی دانشگاه گنبدکاووس گفت: یکی از منابع ارزشمند در گستره وسیع منابع طبیعی ایران گیاهان دارویی هستند که در صورت شناخت علمی، کشت، توسعه و بهره‌برداری صحیح می‌توانند نقش مهمی در سلامت جامعه، اشتغالزایی و صادرات غیرنفتی داشته باشند.
نعیمی اظهار داشت: کشت گیاهان دارویی را می‌توان با ارتقای سطح آگاهی و آموزش‌های مورد نیاز این صنعت به علاقه‌مندان جایگزین محصولات کشاورزی با مصرف آب بالا کرد.
وی با بیان اینکه استفاده از گیاهان دارویی در حال افزایش است ادامه داد: بیش از ۷۵ درصد مردم کشورهای در حال توسعه و صنعتی بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی نیازهای اولیه بهداشتی و درمانی خود را با استفاده از گیاهان دارویی و مواد طبیعی مرتفع می‌کنند و این رویه در سال‌های اخیر روند افزایشی به خود گرفته است.
وی افزود: در استفاده از گیاهان دارویی، ایران با پیشینه دیرینه و تنوع اقلیمی و انحصاری بودن برخی از این گیاهان به دلایل مختلف از جمله کم آبی، اتخاذ سیاست‌ها و برنامه‌های غیراصولی، مکانیزه نبودن کاشت، داشت و برداشت، تطابق نداشتن تولید محصولات با استانداردهای جهانی، نبود صنایع تبدیلی و فرآوری و دلالی افراد سودجو، سهم ناچیزی در بین کشورهای صادر کننده گیاهان دارویی دارد.
کشت گیاهان دارویی در ۲ هزار و ۷۰۰ هکتار از اراضی گلستان
مجری طرح گیاهان دارویی در گلستان را ۲ هزار و ۷۰۰ هکتار در سطح کشت فعلی گیاهان دارویی اعلام کرد و گفت: در سال‌زراعی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ طبق برنامه‌ریزی این سطح به سه هزار و ۵۰۰ هکتار خواهد رسید.
علی‌اکبر عرب‌احمدی اظهار داشت: بیشترین تولیدات گیاهان دارویی در گلستان مربوط به کشت سیاه دانه در کردکوی، گرگان، علی‌آبادکتول و آزادشهر، زیره سبز در گنبدکاووس، کلاله و مراوه‌تپه و زعفران در آزادشهر است سطح کشت محصولات دارویی تا سال ۱۴۰۴ در صورت استقبال کشاورزان می تواند به پنج هزار هکتار در استان افزایش یابد. از جمله گیاهان دارویی اولویت‌دار، سرمایه‌گذاری سیاه‌دانه، زیره سبز، زعفران، گل‌محمدی، آویشن، نعناع فلفلی، گل گاوزبان، خارمریم، مریم‌گلی، به‌لیمو، کدوی طبی، مرزنجوش، بادرنجبویه و کنگر فرنگی در گلستان است که برای توسعه کشت به روستاییان معرفی می‌شود.
از دیگر گیاهان دارویی و خوراکی استان بومادران، پونه، مامیران، توسکا، بابونه، درمنه، شقایق، شیر پنیر، سنا، شاه تره، داغداغان، کنگر وحشی، ولیک، یونجه زرد، سرخدار، کاسنی، پیر بهار، شیرین بیان، زوله، گل چاهی، فرفیون، راش، پاخری، کاسنی بارهنگ ،سیزاب و کور است.
کارشناسان معتقدند، گلستان اراضی مستعد بسیاری به ویژه در نواحی شرقی آن در مناطق شیبدار، زمین‌های کشاورزی دیم و کم‌بازده و مراتع برای کشت گیاهان دارویی دارد که با سرمایه‌گذاری و توسعه این نوع از تولیدات علاوه بر اشتغالزایی، درآمد خوبی عاید کشاورزان می‌شود.
آزادشهر پیشرو در کشت گیاهان دارویی
از جمله شهرستان‌های مستعد گلستان در تولید گیاهان دارویی از جمله زعفران آزادشهر محسوب می‌شود.
توسط حجت الاسلام محمد احمدی روحانی روستای اهل وامنان در این روستا ۲۰ سال قبل پیاز زعفران کشت شد که با توسعه روند کشت این محصول و درآمدزایی برای روستائیان طی سال های اخیر، این منطقه آوازه کشوری به خود گرفته است.
استقبال از کشت گیاهان دارویی به دنبال موفقیت اهالی روستای وامنان در کشت زعفران و درآمدزایی آن، برای برخی ساکنان مناطق مستعد در شهرهای گالیکش، گرگان، بندرگز و مراوتپه دو چندان شد به طوری که هر ساله در فصل تابستان خرید و فروش پیاز زعفران برای کشت در مزرعه، به تجارتی سودآور برای وامنانی‌ها تبدیل شده است.
کارشناس مسوول باغبانی اداره جهاد کشاورزی آزادشهر گفت: گیاه دارویی در ۴۶۰ هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان کشت می‌شود که ۴۰۰ هکتار آن مربوط به زعفران، ۳۰ هکتار سیاه دانه، ۲۰ هکتار گل‌محمدی و ۱۰ هکتار سایر گیاهان است.
اسماعیل صابری افزود: کشت زعفران به صورت تجاری از سال ۸۲ در سطح سه هکتار از اراضی روستای وامنان آغاز شد و هم اکنون این میزان نزدیک به ۴۰۰ هکتار رسیده که طبق برنامه‌ریزی این سطح تا ۱۵ سال آینده با توجه به استقبال خوب کشاورزان به هزار هکتار افزایش خواهد یافت.
وی معتقد است، سطح تولیدات شهرستان در دیگر گیاهان دارویی نیز طبق پیش‌بینی، در دورنمای ۱۵ ساله به ۵۰۰ هکتار توسعه پیدا می‌کند.
وی با اشاره به رتبه نخست آزادشهر در تولید زعفران در گلستان گفت: ۹۰ درصد زعفران برداشت شده با میانگین قیمت هر کیلوگرم ۲ میلیون ریال در سالجاری از مزارع به صورت گل‌تر به تاجران خراسانی فروخته شد که نسبت به مقایسه با ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار ریال سال قبل افزایش قابل توجهی داشت.
وی افزود: در حال حاضر کشت زعفران در هفت روستای «وامنان، کاشی‌دار، سیب‌چال، نراب، تیل‌آباد، فارسیان و نرگس‌چال» آزادشهر صورت می‌گیرد و با وجود درآمد خوبی که عاید کشاورزان از کشت این محصول شده به طور قطع علاقمندی برای افزایش سطح زیرکشت این محصول بیشتر خواهد شد.
صابری ادامه داد: بخشی از گیاهان دارویی تولیدی با به وجود امکانات تولید اسانس با ۲ دستگاه عرق‌گیری نیمه صنعتی و خانگی و چندین دستگاه خشک‌کن در آزادشهر به صورت فرآوری شده در بازار به فروش می‌رسد.
۷۵۰ خانوار آزادشهری فعال در کشت گیاهان دارویی
وی از فعالیت ۷۰۰ خانوار آزادشهری در کشت زعفران و ۵۰ خانوار در کشت سایر گیاهان دارویی خبر داد و گفت: امسال بسته به نوع گونه گیاه انتخابی برای کشت از ۴۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد ریال تسهیلات با کارمزد کمتر از هشت درصد و بازپرداخت یک تا ۶ ساله به ازای هر هکتار به کشاورزان پرداخت می‌شود.
صابری افزود: از پنج سال قبل تاکنون بیش از ۳۰ میلیارد ریال تسهیلات برای کشت گیاهان دارویی با اولویت زعفران به کشاورزان آزادشهری پرداخت شده است.
وی گفت: توسعه بیشتر کشت گیاهان دارویی نیازمند تشکیل تعاونی برای تولیدات مختلف، پیش بینی بازار خرید، معرفی گونه‌های اقتصادی هر منطقه از سوی مراکز علمی و دانشگاهی، تقویت واحدهای فرآوری و حمایت بیشتر دولت برای پرداخت تسهیلات است.
درآمد ۳۰۰ میلیارد ریالی زعفران‌کاران آزادشهری
مدیر جهاد کشاورزی آزادشهر گفت: امسال از ابتدای فصل برداشت تا کنون ۱۵۰ تُن گل زعفران در شهرستان برداشت و از این مقدار یک تن و ۵۰۰ کیلوگرم زعفران خشک تولید شد.
حسین ممشلی افزود: امسال با فروش گل زعفران، حدود ۳۰۰ میلیارد ریال عاید کشاورزان آزادشهری شد که در مقایسه با سال قبل افزایش قابل توجهی داشته است.
وی اظهارداشت: برداشت زعفران که از مهرماه آغاز شده تا اواخر آبان ادامه دارد و میانگین عملکرد تولید در هر هکتار، ۶ کیلو و ۵۰۰ گرم زعفران خشک است.
به گفته صاحب‌نظران، آشنا نبودن کشاورزان با گیاهان دارویی، فقدان آموزش صحیح در زمینه کشت محصولات مطابق با استانداردهای جهانی، نداشتن دسترسی کشاورزان به بذر و نشای مناسب، مکانیزه نبودن مراحل کاشت، داشت و برداشت که منجر به افزایش هزینه‌های تولید در مقایسه یا سایر کشورهای رقیب می¬شود، آلودگی منابع آب و خاک و نبود مدیریت صحیح استفاده از سموم و کودهای شیمیایی و صنعتی، حمایت کم دولت از فعالان حوزه تولید و عرضه آن، فقدان صنایع تبدیلی برای فرآوری و جلوگیری از خام فروشی و فله فروشی محصولات، فقدان صنایع بسته‌بندی مناسب و نبود بازار فروش مشخص از مشکلات مهم تولید گیاهان دارویی در گلستان است.
تخصیص تسهیلات ارزان قیمت کارگاه‌های خشک‌کن و اسانس‌گیری گیاهان دارویی با هدف افزایش انگیزه برای فعالان و تولیدکنندگانی این عرصه در روستاها و دهستان‌‌های گلستان و ایجاد زمینه برای فروش محصولات با قیمت بهتر یکی از راه‌های رونق فرایند تولید و افزایش درآمد بهره برداران این بخش است.
به اعتقاد کارشناسان سرمایه گذاری در این حوزه علاوه بر ایجاد درآمد و اشتغال برای جوامع محلی، پیامدهای زیست محیطی خوبی از جمله پیشگیری از فرسایش خاک، بروز سیلاب مخرب و جلوگیری از ریزگردها برای گلستان به ارمغان خواهد آورد.
دیدگاهتان را بنویسید