کمبود فضای کتابخانههای عمومی در شهر ۴۰۰ هزار نفری گنبدکاووس همچنان یکی از نگرانیهای چندین ساله علاقهمندان به کتاب در سرزمین تاریخی و فرهنگی جرجان باقی مانده است. با وجود تلاشهای فراوان، هنوز هیچ فضای جایگزین برای این مشکل فراهم نشده است.
براساس گزارشهای خبرنگار بازار کسب و کار، در گنبدکاووس و شهرهای اینچهبرون و کرند، فقط چهار ساختمان قدیمی و کوچک با مجموع زیربنای ۲ هزار و ۵۰ متر مربع برای کتابخانه وجود دارد که دو مورد از آنها بیش از نیم قرن قدمت دارند.
مطابق اطلاعات موجود، متوسط سرانه فضای کتابخانههای عمومی معمولاً به ازای هر ۱۰۰ نفر محاسبه میشود که این عدد در کشور سه متر، در استان گلستان ۱.۵ متر، و در گنبدکاووس تنها نیم متر مربع است.
مطالبه برای احداث کتابخانهای بزرگ و جامع در گنبدکاووس سابقهای ۲۰ ساله دارد و این موضوع در دوران ریاست اسماعیل جاجرمی بر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان مطرح شد و مکاتباتی نیز صورت گرفت.
جاجرمی به خبرنگار ما گفت که در سالهای ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ به دلیل نیاز شدید گنبدکاووس به فضایی جدید و بزرگ برای کتابخانه، مکاتباتی با مدیرکل ارشاد استان گلستان انجام شد. پس از موافقت او و مکاتبه با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توافق اولیه برای احداث یک کتابخانه بزرگ در گنبدکاووس از وزیر وقت گرفته شد.
جاجرمی اشاره کرد که در آن زمان هنوز نهاد کتابخانههای عمومی شکل نگرفته بود و تمامی امور زیر نظر فرهنگ و ارشاد اسلامی کنترل میشد. برای ساخت کتابخانه عمومی بزرگ در گنبدکاووس، مرمت ساختمان قدیمی سینما ۲۲ بهمن پیشنهاد شد و یکی از طبقات آن برای استفاده به عنوان کتابخانه اختصاص یافت.
این فعال فرهنگی در گنبدکاووس بیان کرد که پروژه ساخت کتابخانه عمومی بزرگ در این شهر به دلیل تغییر در دولت و انتخاب وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی، و همچنین تغییرات مدیریتی در ادارات مرتبط، پیگیری نشد و کماهمیتتر شد.
جاجرمی با اشاره به اینکه احداث کتابخانه بزرگ همچنان یکی از مطالبات جدی اهالی فرهنگ و هنر و علاقهمندان به کتاب در شهر است، تاکید کرد: این منطقه که از تنوع قومی و مذهبی چشمگیری برخوردار است، شدیداً به یک کتابخانه جامع نیاز دارد.
در گنبدکاووس، فضاهای فرهنگی کمیاباند
یکی دیگر از فعالان فرهنگی گنبدکاووس که در دهه ۸۰ ریاست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهر را داشت، بر این باور است که این شهر از نظر فضاهای فرهنگی، به ویژه کتابخانهها، فقیر است.
غلامرضا قائم مقام، عضو انجمن کتابخانههای عمومی گنبدکاووس، اظهار داشت: وجود تنها دو کتابخانه در این شهر و همچنین دو کتابخانه در شهرهای اینچهبرون و کرند، پاسخگوی نیاز علاقهمندان به مطالعه نیست.
او با یادآوری تعطیلی دو کتابخانه در مصلی امام جعفر صادق (ع) و مسجد قائمیه در سال ۱۳۹۴ و همچنین تعطیلی دو کتابخانه اداری بسیج و هلال احمر در سال ۱۳۹۷ تاکید کرد: این تعطیلیها بزرگترین آسیب را به حوزه فرهنگی و کتابخوانی این شهرستان وارد کرده است.
قائم مقام افزود: مسئولیت ساخت کتابخانه یا تخصیص زمین برای فضاهای فرهنگی بر عهده شهرداریهاست و از اعضای شورای شهر و شهرداری گنبدکاووس درخواست کمک دارد.
او با اشاره به اهدای ۲ هزار مترمربع زمین برای ساخت کتابخانه از سوی شهرداری در سال ۱۴۰۰ گفت: اخیراً پیشنهاد دادیم که شهرداری به سهم نیم درصدی خود برای ساخت کتابخانه بزرگ کمک کند.
این فعال فرهنگی ادامه داد: برای توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در این شهرستان تاریخی، همه مدیران باید همکاری کنند و از ظرفیتها برای ساخت و توسعه کتابخانههای عمومی استفاده شود.
قائم مقام گفت: استفاده از فضاهای کانونهای مساجد برای راهاندازی کتابخانه میتواند به گسترش مطالعه در محلات کمک کند.
او از تلاش شهرداری و شورای شهر برای ساخت فرهنگسرا در خیابان بعثت قدردانی کرد و بر لزوم تکمیل سریعتر این پروژه که بخشی از آن به یک فضای کتابخانه اختصاص خواهد یافت، تاکید کرد.
لازمه ساخت کتابخانه نیازمند تامین زمین
پس از چندین سال توقف پیگیریها برای ساخت کتابخانه بزرگ در گنبدکاووس، این موضوع دوباره مورد توجه قرار گرفت. مدیر انجمن کتابخانههای عمومی شهرستان در جلسه ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۰ این موضوع را مطرح کرد.
عزارمحمد سخاوی کمبود فضای استاندارد برای کتابخانهها را بزرگترین چالش و دغدغه اهالی فرهنگ دانست و از مدیران خواست تا شرایط لازم برای ساخت یک کتابخانه جامع را فراهم کنند.
در جلسهای که با حضور معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار گنبدکاووس برگزار شد، موضوع احداث کتابخانه عمومی استاندارد به عنوان یکی از مصوبات سفرهای استانی رئیس جمهور و برخی اعضای کابینه به استان گلستان مطرح شد.
محمدتقی قزلسفلی در این جلسه اعلام کرد که کمیتهای از انجمن کتابخانههای عمومی گنبدکاووس مسئولیت شناسایی و تامین زمین مناسب برای این پروژه فرهنگی را بر عهده گرفته است.
حدود ۱۸ ماه بعد، در جلسه ستاد بزرگداشت هفته کتاب و کتابخوانی در تاریخ ۲ آبان ۱۳۹۱، قزلسفلی اعلام کرد که با همکاری شورای اسلامی و شهرداری، زمینی برای ساخت کتابخانه جامع در نظر گرفته شده است.
محمدرضا شهرکی، رئیس شورای اسلامی گنبدکاووس، مکان این قطعه زمین را در شهرک «قدس» معرفی کرد و از متولیان نهاد کتابخانهها خواست تا سریعاً مشخصات فنی کتابخانه را به شهرداری ارائه دهند.
اگرچه اهدای زمین شهرداری موجب خوشحالی دوستداران کتاب در گنبدکاووس شد، اما امیدها به ساخت سریع کتابخانه به جایی نرسید و در سال ۱۳۹۴ خبر تعطیلی دو کتابخانه مشارکتی با مجموعهای از کتابهای نفیس و مرجع، اهالی فرهنگی این شهرستان را نگران کرد.
تلاشهای زیادی برای بازگشایی این کتابخانهها صورت گرفت، اما هنوز نتیجهای حاصل نشده و سرنوشت این کتابها همچنان نامشخص است.
در پی این مشکلات، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار وقت گنبدکاووس در سال ۱۳۹۶ با حضوری مدیرکل کتابخانههای عمومی گلستان نسبت به وضعیت نامناسب فضای کتابخانهای اعتراض کرد.
فرهاد شیبک تاکید کرد که جمعیت گنبدکاووس از بسیاری از مراکز استانها و شهرستانهای همتراز بیشتر است اما فضای کتابخانهای آن کافی نیست.
عبدالقدیر کریمی نیز به ضرورت احداث یک کتابخانه عمومی بزرگ تأکید کرد و خواستار اختصاص اعتبار ویژه برای این منظور شد.
مدیرکل وقت کتابخانههای عمومی گلستان بیان داشت که نهاد کتابخانهها بودجهای برای ساخت ندارد و فقط در صورت مهیا بودن فضای مناسب میتواند تجهیزات لازم را تأمین کند.
رضا قوانلو افزود که بسیاری از نیکوکاران زمین اهدا کردهاند، اما مشکل بودجه ساخت هنوز باقی است و تلاشها بر بهسازی و تجهیز فضاهای موجود در قالب تفاهمنامهها متمرکز است.
تلاش برای احداث یک کتابخانه بزرگ و جامع در گنبدکاووس همواره مورد توجه مسئولان بوده و فرماندار این موضوع را در هر جلسه انجمن کتابخانههای عمومی شهرستان پیگیری میکرد.
عبدالقدیر کریمی حتی در سومین جلسه انجمن کتابخانهها در ۱۳ آبان ۱۳۹۸ حضور یافت تا ۵۰ درصد از هزینه ساخت این کتابخانه را از اعتبارات تملک داراییهای سرمایهای در سال بعد تامین کند.
وی به شورا و شهرداری گنبدکاووس دستور داد تا زمین مناسبی برای ساخت کتابخانه فراهم کنند، همچنین درخواست کرد که اداره کل نهاد کتابخانههای عمومی گلستان ۵۰ درصد دیگر هزینهها را از منابع استانی یا کمکهای خیرین تامین کند. نهایتاً، شورا و شهرداری در سال ۱۴۰۰ خبر اهدای زمینی به مساحت ۲ هزار مترمربع در ابتدای خیابان «جرجان» را به اداره کتابخانهها اعلام کردند.
با این وجود، به گفته سرپرست اداره کتابخانههای عمومی گنبدکاووس، هنوز ساخت این کتابخانه آغاز نشده است چون شهرداری و شورا هنوز زمین و سند مربوطه را تحویل ندادهاند.
زهرا نقینسب بیان کرد که شهرداری زمین اختصاص دادهشده را به دلیل افزایش قیمت با زمینی دیگر عوض کرده است، اما هنوز هیچ زمینی به صورت رسمی تحویل نهاد نشده است.او
ادامه داد که گنبدکاووس به شدت به فضای جدید کتابخانهای نیاز دارد زیرا کتابخانههای فعلی که دو تای آنها بیش از ۵۰ سال قدمت دارند، پاسخگوی نیاز علاقهمندان به کتاب در شهرستان نیستند.
به گفته او، هماکنون چهار کتابخانه عمومی شهر دارای بیش از ۷۰ هزار جلد کتاب و پنج هزار عضو فعال هستند. همچنین محلاتی همچون «یادبود» و «آرش» و برخی روستاهای بزرگ نیز به ایجاد کتابخانه نیازمندند.
دیدگاهتان را بنویسید