جنگلهای گلستان، بهعنوان یکی از گنجینههای طبیعی شمال ایران، اکنون بیش از هر زمان دیگری به توجه و مراقبت انسان نیاز دارند. احیا و توسعه این مناطق جنگلی، به ویژه در شرق استان که دارای جنگلهای دستکاشت با سابقه طولانی است، نه تنها برای حفظ زیبایی و تنوع زیستی ضروری است، بلکه میتواند به رونق اقتصادی و اجتماعی این منطقه کمک کند.
به گزارش بازار کسب و کار | در دل طبیعت گلستان، درختان نیز مانند ما زندگی میکنند؛ آنها نیز پیر میشوند و گاهی نیاز به مراقبت دارند. این موجودات زنده از لحظهای که از خاک بیرون میآیند تا زمانی که به سنین بالا میرسند، در برابر آفات و طوفانها آسیبپذیر هستند.
کارشناسان معتقدند که اقدامات مدیریتی، مانند قطع شاخهها و درختان خشک یا بیمار، نه تنها میتواند از آتشسوزی و تخریب جنگلها جلوگیری کند، بلکه باعث احیای دوباره این مناطق میشود. این فرآیند به نوعی شبیه جراحی برای درختانی است که میخواهند به زندگی خود ادامه دهند.
حفاظت از جنگلها به معنای نگهداری از منابع آب و خاک، جلوگیری از سیلاب، پاکسازی هوا و فراهم آوردن پناهگاهی برای گونههای گیاهی و جانوری است. همچنین، جنگلها میتوانند تأمینکننده چوب مورد نیاز صنایع، جذب گردشگر و ایجاد شغل برای مردم این منطقه باشند. این عوامل باعث شده تا مسئولان و کارشناسان به فکر احیای جنگلهای دستکاشت بیفتند.
آمار جنگلهای گلستان
گلستان با ۴۵۲ هزار هکتار جنگل، یکی از سبزترین استانهای ایران محسوب میشود. از این مقدار، ۳۷۲ هزار هکتار جنگل طبیعی و ۸۰ هزار هکتار جنگل دستکاشت است. جالب است که ۷ هزار هکتار از این جنگلها پیش از انقلاب و ۷۲ هزار هکتار پس از آن کاشته شدهاند.
این جنگلهای دستکاشت، عمدتاً سوزنیبرگ هستند و در شرق استان، مانند کلاله و مراوهتپه، در طرحهایی مثل خروج دام از جنگل یا ایجاد کمربند سبز ایجاد شدهاند. اما اکنون این درختان به مراقبت و احیا نیاز دارند.
چرا جنگلهای دستکاشت گلستان نیاز به احیا دارند؟
معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی گلستان میگوید: با افزایش سن جنگلها، رشد آنها کاهش یافته و مرگومیر درختان افزایش یافته است. این وضعیت خطر آتشسوزی و آفات را به همراه دارد.
جهانبخش صادقیان پیشنهاد میکند که با همکاری بخش خصوصی، درختان کهنسال برداشت شده و بهجای آنها نهالهای تازه کاشته شود. البته، این اقدام نیازمند فرهنگسازی است.
او تأکید میکند: باید به مردم و رسانهها توضیح دهیم که قطع درخت در این شرایط تخریب نیست؛ بلکه بخشی از چرخه حیات جنگل است.
معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی گلستان همچنین اشاره میکند: در شرق گلستان، جایی که سوزنیبرگها سالها پیش کاشته شدند، گونههای بومی پهنبرگ خود را نشان میدهند. این نشاندهنده آمادگی طبیعت برای تغییر است و ما باید با آن همراه شویم.
نهالستان قرق؛ محور اصلی جنگلکاری در ایران
در گرگان، نهالستان قرق بهعنوان یک مرکز تولید گیاهان بهشمار میرود. این مکان دومین نهالستان بزرگ کشور است که توانایی تولید ۱۵ میلیون نهال در سال را دارد؛ شامل انواع سوزنیبرگ و درختان بومی.
صادقیان بیان کرد که این نهالستان در حال حاضر تنها با یک دهم ظرفیت خود فعالیت میکند و افزود: اگر به ظرفیت کامل برسیم، میتوانیم نهالها را به دیگر استانها و حتی کشورهای همسایه صادر کنیم. این مرکز با ایجاد ۴۰۰ شغل مستقیم و غیرمستقیم، میتواند بهعنوان محرک اقتصادی در گلستان عمل کند.
شرق گلستان؛ منطقهای با پتانسیل جنگلکاری
شرق گلستان با بیش از ۱۰۰ هزار هکتار زمین شیبدار و اراضی کمبازده، فرصتهای فراوانی برای جنگلکاری و زراعت چوب فراهم میکند.
صادقیان اشاره کرد: در گذشته تا مرز خراسان شمالی درختان کاشتهایم، اما هنوز ظرفیت برای کار بیشتر وجود دارد. با همکاری مردم و نهادهای محلی، میتوانیم این منطقه را به مرکزی برای توسعه سبز تبدیل کنیم.
قوانین حمایتی از جنگلها؛ برنامه هفتم توسعه
بر اساس تبصره ۲ ماده ۳۶ برنامه هفتم توسعه، سازمان منابع طبیعی موظف است بههمراه بخش خصوصی، جنگلهای دستکاشت را مدیریت کرده و زراعت چوب را در اراضی مناسب گسترش دهد.
در حالی که برداشت از درختان طبیعی ممنوع است، اما برداشت درختان بیمار یا آسیبدیده مجاز است. این قانون میتواند به احیای جنگلها و تولید چوب کمک کند و گلستان را به مرکز تولید سلولز تبدیل نماید.
چهار روش احیای جنگلهای گلستان
صادقیان جنگلکاریهای گلستان را به چهار دسته تقسیم کرد:
- حفاظتی: نیاز به برش اصلاحی دارد.
- تولیدی با رویشگاه ضعیف: پس از برداشت، دوباره با سوزنیبرگها کاشته میشود.
- تولیدی با رویشگاه متوسط: قابلیت مخلوط شدن با پهنبرگهای بومی را دارد.
- تولیدی با رویشگاه غنی: آماده جایگزینی کامل با پهنبرگهاست.
او افزود: هزینه هر هکتار جنگلکاری بین ۶۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است. با تأمین منابع، میتوانیم سالانه هزار هکتار جنگلکاری، هزار هکتار زراعت چوب و ۵۰۰ هکتار فضای سبز ایجاد کنیم.
معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی گلستان از نیکوکاران و صنایع خواست تا در طرح ملی کاشت یک میلیارد درخت مشارکت کنند و به سبزتر شدن گلستان کمک کنند.
جنگلهای گلستان؛ میراثی که باید حفظ شود
جنگلهای گلستان، چه طبیعی و چه دستکاشت، فراتر از درختان هستند؛ آنها نگهدارنده آب، خاک و هوا و محیطی برای زندگی و کار هستند. احیا و تازهسازی این مناطق نهتنها به نجات طبیعت کمک میکند، بلکه آینده اقتصادی و اجتماعی این استان را نیز تضمین مینماید.
با نزدیک شدن به هفته منابع طبیعی (۱۵ تا ۲۱ اسفند) و شعار «همدلی برای حفظ منابع طبیعی»، وقت آن است که همه برای زنده نگهداشتن این گنجینه سبز دست به دست هم دهند.
دیدگاهتان را بنویسید