فضای مجازی، وقتی ما بین دو قطب گم شدیم
گلستان، در طول دهه‌ها، صنعت زغال سنگ را به عنوان یکی از نیروهای حیاتی اقتصاد خود داشته است. اما این صنعت، با همه ظرفیت‌هایش، بارها تحت تأثیر حوادث تلخ و ناامنی‌های ساختاری قرار گرفته است. از انفجار معدن زمستان یورت گرفته تا مهاجرت کارگران به معادن پرخطر سایر استان‌ها، این خطه همواره با چالش‌هایی روبه‌رو بوده است.
به گزارش بازار کسب و کار | در سال ۱۳۹۶، یک فاجعه در معدن زمستان یورت آزادشهر، نمادی از این مشکلات شد. انفجاری که ناشی از انباشت گاز متان و جرقه‌ای از استارتر لوکوموتیو بود، تونل‌های معدن را فرو ریخت و ۵۰ کارگر را محبوس کرد. ۴۳ نفر جان باختند و بیش از ۷۰ نفر مصدوم شدند. گزارش‌ها نشان داد که عواملی مثل فقدان تهویه مناسب، عدم وجود گازسنج‌های مدرن و آموزش ناکافی کارگران، ریشه‌های این تراژدی بودند.
پس از این فاجعه، دستگاه قضایی گلستان با قاطعیت وارد عمل شد و پرونده را بررسی کرد. هشت نفر از مدیران و کارفرما، مقصر شناخته شدند و دیه و حقوق خصوصی خانواده‌ها پرداخت شد. اما رسیدگی به جنبه عمومی جرم، به دلیل پیچیدگی‌های فنی و نیاز به ایمن‌سازی تونل‌ها، زمان‌بر شد. این فاجعه، زخمی عمیق بر پیکر صنعت معدن گلستان گذاشت و ضرورت اصلاحات ساختاری را فریاد زد.
معادن زغال سنگ گلستان، که در شهرستان‌هایی چون آزادشهر، علی‌آبادکتول، رامیان و مینودشت پراکنده‌اند، با حدود ۱۶ معدن فعال و ۲ هزار کارگر، با مشکلات عمیقی دست‌وپنجه نرم کرده‌اند. فقدان گازسنج‌های دقیق، سیستم‌های تهویه ناکافی و بازرسی‌های غیرمنظم، جان کارگران را به خطر انداخته است.
قراردادهای کوتاه‌مدت که حتی کارگران با ۱۵ سال سابقه را به قراردادهای سه‌ماهه محدود می‌کنند، امنیت شغلی را به مخاطره انداخته و معوقات حقوقی که پیش از فاجعه زمستان یورت بارها جرقه اعتراضات کارگری را زد، همچنان دغدغه‌ای حل‌نشده است. این چالش‌ها، کارگران گلستانی را به مهاجرت به معادن سایر استان‌ها واداشته، جایی که خطرات گاه مرگبارتر است.
در مهر پارسال، انفجاری در معدنی در سمنان جان چندین کارگر، از جمله شماری از گلستانی‌ها، را گرفت. این حادثه، که جزئیاتش هنوز به‌طور کامل روشن نشده، نشان داد که کارگران مهاجر، در نبود فرصت‌های شغلی پایدار در گلستان، در برابر خطراتی چون انفجار، ریزش تونل و خفگی آسیب‌پذیرترند.
کارگران گلستانی که به امید کسب درآمد راهی معادن سمنان، مازندران و کرمان می‌شوند، اغلب با شرایطی به‌مراتب ناایمن‌تر از گلستان روبه‌رو می‌شوند. معادن این مناطق نیز از نبود نظارت کافی، تجهیزات قدیمی و فقدان استانداردهای ایمنی رنج می‌برند. انفجار سمنان در سال گذشته، تنها نمونه‌ای از این خطرات بود که جان چند کارگر گلستانی را گرفت.
این حوادث، ریشه در مشکلات ساختاری مشترکی دارند که از گلستان تا سایر نقاط کشور امتداد یافته است. کارگران، که گاه با قراردادهای موقت و بدون بیمه کافی کار می‌کنند، در برابر حوادثی چون انفجار گاز متان یا ریزش تونل، بی‌دفاع‌اند.
مهاجرت، اگرچه برای برخی راهی برای تأمین معیشت است، اما اغلب به بهای جان و سلامتی آن‌ها تمام می‌شود. این چرخه، تا زمانی که گلستان نتواند فرصت‌های شغلی پایدار و ایمن برای کارگرانش فراهم کند، ادامه خواهد یافت.
اما امیدی هم وجود دارد. ورود قاطعانه دستگاه قضایی گلستان، به‌ویژه در سال‌های اخیر، نویدبخش فصلی نو در این صنعت به شمار می‌رود؛ فصلی که با تقویت ایمنی، حمایت از کارگران و توسعه خطوط فرآوری، می‌خواهد آینده‌ای روشن‌تر برای این خطه رقم بزند.
تحول با دستان عدالت؛ اقدامات جسورانه دستگاه قضایی گلستان
در میان سایه‌های تاریک فجایعی که صنعت زغال سنگ گلستان را به وسیله ناامنی‌ها و ساختارهای ناکارآمد فریاد زده بود، دستگاه قضایی گلستان با قاطعیت و عزمی شدید، مسیر جدیدی را برای این خطه باز کرد. اقداماتی که با حضور فعال و مسئولانه در پی حادثه ریزش معدن طبس، شروع شد، حالا به یک فصل جدید در امنیت و حقوق کارگران منتهی شده است.
پس از حادثه ریزش معدن طبس، نظارت بر ایمنی معادن گلستان شدت گرفت. دو معدن مهم زمستان یورت و شرق کلات آزادشهر، به دلیل مشکلات بهداشتی و ایمنی، پلمب شدند و تا تأیید کمیته کارشناسی شامل نمایندگان اداره کار، صنعت و معدن، استاندارد و بهداشت، اجازه فعالیت ندارند.
دادستان‌های شهرستان‌های معدنی، موظف به بازرسی مستمر شده‌اند و هرگونه ناایمنی، با توقف فوری فعالیت معدن پاسخ داده می‌شود. این اقدامات، که با هدف جلوگیری از فجایعی چون زمستان یورت طراحی شده، نشان‌دهنده عزم دستگاه قضایی برای اصلاح ریشه‌ای و تغییر کلی در این صنعت است.
حمایت از حقوق کارگران نیز در کانون توجه قرار دارد. ضرب‌الاجل‌هایی برای پرداخت معوقات حقوقی تعیین شده و حیدر آسیابی، رییس کل دادگستری گلستان، با انتقاد از قراردادهای کوتاه‌مدت، خواستار قراردادهای بلندمدت برای کارگران با سابقه شده است.
قصور کارفرمایان یا نهادهای نظارتی با برخورد قاطع قضایی مواجه می‌شود. افتتاح خط فرآوری زغال سنگ در معدن گمانه آزادشهر، که با تلاش دادگستری و اداره کل بازرسی به ثمر نشست، گواهی بر این تعهد است.
این خط، نه‌تنها از تعدیل ۸۰ کارگر جلوگیری کرد، بلکه با ایجاد ۲۰ شغل جدید، تعداد کارکنان را به ۱۰۰ نفر رساند. فرآوری زغال سنگ، که پیش‌تر خام فروخته می‌شد، ارزش افزوده‌ای دو برابری آورده و به اشتغال پایدار و رشد اقتصاد منطقه کمک کرده است.
این تحول، نه تنها نشان‌دهنده عزم قاطع دستگاه قضایی است، بلکه امیدی است برای یک صنعت زغال سنگ ایمن، پایدار و انسان‌دوست. گلستان، با این حرکت، احتمالاً در حال ساختن یک آینده‌ای جدید برای کارگرانش است.
آینده‌ای در انتظار؛ صنعت معدن گلستان و راه به سوی ایمنی و توسعه
با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی که دستگاه قضایی و نهادهای نظارتی گلستان در حوزه ایمنی معادن و حمایت از کارگران انجام داده‌اند، راه پیش‌رو همچنان پرچالش است. تأمین تجهیزات ایمنی مدرن، از جمله گازسنج‌ها تا سیستم‌های تهویه، نیازمند بودجه‌ای کلان است و مقاومت برخی کارفرمایان در برابر هزینه‌های ایمنی، اجرای استانداردها را دشوار می‌کند.
همچنین، مهاجرت کارگران به معادن سایر استان‌ها، تا زمانی که شغل‌های پایدار و ایمن در گلستان گسترش نیابد، ادامه خواهد یافت. اما با برنامه‌ریزی دقیق و تلاش مستمر، این چالش‌ها قابل حل هستند.
سرمایه‌گذاری در تجهیزات مدرن، آموزش منظم کارگران، تشکیل تیم‌های بازرسی دائمی و توسعه خطوط فرآوری، می‌تواند موانع موجود را برطرف کند. این اقدامات، نه تنها به ایمنی کارگران کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های شغلی پایدار را نیز ایجاد می‌کند.
معادن گلستان، با پتانسیل بالای خود، می‌توانند به یک قطب مهم در صنعت معدن کشور تبدیل شوند. فاجعه زمستان یورت و حوادث مشابه، هشداری بود که ضرورت اصلاحات ساختاری و تغییر الگوهای کار را فریاد زد.
اقدامات دادگستری، از پلمب معادن ناایمن تا حمایت از کارگران و توسعه فرآوری، گامی بلند در این مسیر است. با تداوم این تلاش‌ها و هم‌افزایی نهادهای دولتی و خصوصی، می‌توان امیدوار بود که صنعت معدن گلستان، از زیر سایه حوادث تلخ گذشته بیرون آید و به نمادی از ایمنی، توسعه پایدار و احترام به حقوق کارگران تبدیل شود.
آینده‌ای روشن در انتظار است — فقط نیاز به اراده، همکاری و تلاش مشترک دارد.
دیدگاهتان را بنویسید