بازار کسب و کار گزارش می دهد؛

مهارت آموزی گام نخست اشتغالزایی/ بار امانت بر دوش بخش خصوصی

آموزش های مهارتی به عنوان یکی از مهم ترین ابزار اشتغال به شمار می روند که نقش مهمی در شناسایی استعداد افراد در رسیدن به اهداف و حتی توسعه  ایفا می کنند.

رشد جمعیت در سال های اخیر و نیاز افراد برای یافتن شغل مورد نیاز از مصائبی است که در چند سال اخیر گریبان بسیاری از  جوانان  و خاصه بانوان را فرا گرفته است.

عدم مهارت آموزی از یک سو و کم توجهی دولت در جهت اجباری کردن  مهارت  آموزی در مدارس و دانشگاه ها وضعیت فعلی را به جایی رسانده که فارغ التحصیلان دانشگاهی  و  محصلان پایان دوره متوسطه برای اشتغال در بازار یا نیازمند اشتغال در مناصب اداری هستند و یا سال ها بیکاری می مانند.

مقابله با خصوصی سازی آموزش نیز در این سال ها موجب شد تا بخش خصوصی به رغم توانمندی بسیار زیاد در عرصه مهارت آموزی و جذب نیروهای مهرات آموز از چرخه توجه دولت ها خارج شوند و این در حالی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته دولت ها واحدهای تولیدی درزمینه های مختلف را  برای مهارت آموزی دانش آموزان به بازی گرفته است.

نتایج بررسی‌ها نشان داده که خصوصی سازی آموزش، علاوه بر کاهش فشار بر بودجۀ دولت وکارآیی بیشتر در استفاده از منابع مالی و امکانات، موجب افزایش کیفیت آموزش نیز خواهد شد .

در همین راستا آمار ها نشان می دهد که کم توجهی به مهارت آموزی موجب شده تا امروز مسئولان به رغم وجود بازار کار و حتی واحد های تولیدی و صنوف فنی با مشکل کمبود نیروی مهارتی روبرو شوند و نرخ بیکاری بر روی دو رقمی بودن همچنان درجا بزند.

اگر چه در سال های اخیر دولت ها مصوبات و تزریق بودجه های متفاوتی برای تک رقمی شدن بیکاری داشته اند اما به دلیل عدم سرمایه گذاری دولت ها در جهت واگذاری امر مهارت آموزی به بخش خصوص و استفاده از ظرفیت این بخش اتفاق خوشایندی را نتوانسته اند رقم بزنند.

از سوی دیگر کارشناسان معتقدند که با خصوصی سازی آموزش توجه به سلایق و انتخاب  افراد جامعه  در جهت شغل مورد نظر بیشتر می شود.

اگر چه طراحان خصوصی سازی باید بدانند که در این راه قطعا با نقدها و انتقادهای فراوانی روبرو می شوند و از همین روباید قبل از اجرای طرح با بخش خصوصی و با مشاوره همین بخش بسته های  علمی را در جهت اجرای طرح مهارت آموزی تدوین و اجرا کنند.

با آنکه  استان های صنعتی در بحث مهات آموزی همواره پیشرو بوده اند اما استان گلستان با وجود منایع مختلف و همچنین واحد های تولیدی مرتبط با تولیدات ، به دلیل کم توجهی به مهارت آموزی در بخش های مختلف و شناسایی نشدن مهارت ها و استعدادها از سهم سرانه پایینی برخودار است.

از همین رو در برنامه ای جامع این استان تصمیم گرفته تا در حوزه مهارت آموزی همراه با برنامه های دولت در این بخش گام های بلندی را بردارد و حضور سه روزه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به این موضوع و دعوت از بخش خصوی در جهت توسعه برنامه های مهات اموزی و کاهش آمار بیکاری برداشته است.

اجرای طرح کنسرسیوم مهارتی

در همین راستا با حضور میدری ،  تفاهم نامه همکاری سه‌جانبه میان اتاق بازرگانی گرگان، معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان و اداره‌کل آموزش فنی و حرفه‌ای استان به امضا رسید.

مدیر کل فنی و حرفه ای گلستان در همین راستا با بیان اینکه  این تفاهم‌نامه با هدف توسعه مهارت‌آموزی و تقویت همکاری‌های مشترک میان بخش خصوصی، دولت و نهادهای آموزشی در استان گلستان منعقد شده است، اظهار کرد: طرح کنسرسیوم مهارت با سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد تومان طی دو سال در حال اجرا است.

حمزه کرایلو در نشست هم اندیشی فعالان بخش خصصوی با میدری وزیر تعاون در گرگان بیان کرد که مراکز فنی و حرفه‌ای استان با تجهیزات فرسوده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند که نوسازی آن‌ها ضروری است.

وی افزود: بخش خصوصی تاکنون ۴۰ میلیارد تومان برای حمایت از برنامه‌های مهارت‌آموزی، از جمله برگزاری مسابقات بین‌المللی، کمک کرده است.

کرایلو اظهار کرد: تغییر نگاه استان به اشتغال پایدار، نیازمند رویکردهای نوین در آموزش مهارت است.

مدیرکل فنی و حرفه‌ای گلستان ادامه داد: در همین راستا، ساخت مرکز آموزشی هوش مصنوعی در مساحت ۱۵۰۰ مترمربع در برنامه قرار گرفته و امیدواریم ظرف سه سال به بهره‌برداری برسد.

وی گفت: تفاهم‌نامه‌ای به ارزش ۹ میلیارد و ۸۵۰ میلیون تومان با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای پیشبرد پروژه‌ها امضا شده است همچنین ۱۰۰ برنامه سرمایه‌گذاری در حوزه مهارت‌آموزی و اشتغال آماده بارگذاری است که می‌تواند تحول قابل‌توجهی در اقتصاد استان ایجاد کند.

شکاف عمیق بین ایران و جهان در مهارت‌آموزی
در ادامه رییس سازمان فنی و حرفه ای کشور که به صورت وبیناری در این نشست شرکت داشت ، اظهار کرد که در کشورهای توسعه یافته ۷۰درصد از جوانان ۱۵ تا ۲۵ سال وارد آموزش های مهارتی می شوند و این در حالی است که این رقم در ایران تنها ۴۰درصد است.

محمدی همچنین به تفاوت بزرگ در مدل آموزشی اشاره کرد و گفت که بیش از ۸۰ درصد آموزش‌های مهارتی در دنیا به‌صورت دوگانه بین صنعت، خدمات و مراکز دولتی شکل می‌گیرد، اما این نرخ در ایران بسیار پایین است.

رئیس سازمان فنی‌وحرفه‌ای کشور تأکید کرد که آموزش‌ها باید تقاضامحور و بازارمحور باشند و بتوانند نیازهای بازار کار را برآورده کنند.

وی افزود: «یک دینامیک بزرگ با همکاری چندجانبه باید شکل گرفته که در قالب طرح ایران ماهر طراحی شده و قرار است طی چند سال اجرا شود.

محمدی با توجه به هزینه زیاد توسعه زیرساخت‌های آموزشی، به اهمیت مشارکت فعالین اقتصادی اشاره کرد و با بیان اینکه ۷۰۰ مرکز دولتی آماده استفاده هستند، گفت که این مراکز نیاز به نوسازی و تجهیز دارند تا بتوانند به شکلی مؤثر به کار گرفته شوند.

وی همچنین از تدوین ۸۵ برنامه عملیاتی در همه شهرستان‌های استان گلستان خبر داد که با اعتباری بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان و طی دو سال، برای نوسازی و تجهیز این مراکز اجرا خواهد شد.

بسیاری از افراد جویای کار فاقد مهارت هستند

استاندار گلستان نیز عنوان کرد که روزانه افراد تحصیل‌کرده‌ای به استانداری مراجعه می‌کنند که فاقد مهارت‌های کاربردی، دانش زبان خارجی یا تخصص در رشته خود هستند، اما توقع دارند در ادارات دولتی مشغول شوند که این ضعف نظام آموزشی، یکی از چالش‌های اصلی ماست.

علی اصغر طهماسبی  با اشاره به نبود فرهنگ‌سازی مهارتی‌ به‌عنوان یکی از موانع اصلی پیشرفت اقتصادی گلستان، افزود: فرهنگ‌سازی مهارتی باید از آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها آغاز شود تا نیروی انسانی توانمند تربیت کنیم.

به گفته وی آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌های ما به جای مهارت‌محوری، تنها بر دانش نظری تمرکز دارند.

استاندار گلستان ادامه داد: تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران در شهرک‌های صنعتی گلستان با کمبود نیروی ماهر مواجه‌اند، اما جویندگان کار به دنبال مشاغل اداری هستند.

طهماسبی گفت: دستگاه‌های اجرایی ظرفیت محدودی برای جذب دارند و با وجود نیروی انسانی ۱۰ برابر کشورهای توسعه‌یافته، بازدهی ما به مراتب پایین‌تر است.

وی بیان کرد: با همراهی مجمع نمایندگان و سازمان‌های وابسته به وزارت تعاون، در نشستی با وزیر، به دنبال راهکارهایی برای حل مشکلات استان هستیم.

طهماسبی افزود: از وزیر قول‌هایی برای حمایت گرفته‌ایم و امیدواریم با همکاری مشترک، گام‌های مؤثری برای توسعه اقتصادی و اشتغال گلستان برداریم.

قرار گرفتن سند آمایش سرزمینی بر مبنای برنامه‌ریزی اشتغال در هر استان

نماینده مردم علی‌آبادکتول در مجلس شورای اسلامی گفت: سند آمایش سرزمینی باید مبنای برنامه‌ریزی اشتغال در هر استان قرار گیرد و توزیع اعتبارات نیز بر اساس این سند انجام شود.

رحمت الله نوروزی افزود:  بیکاری و فقر را دو مقوله جدای از یکدیگر نیست و یکی از دلایلی که موجب افزایش بیکاری در استان شده کم توجهی به مهارت اموزی در راستای نیازهای شغلی استان بوده است.

وی افزود: با وجود ظرفیت های فراوان خدادای در گلستان،  اما همچنان بیکاری و در پی آن فقر معیشتی گلوی استان را به دلیل نداشتن مهارت های لازم در جهت استفاده از این منابع برای درآمد زایی را می فشارد.
نوروزی بیان کرد: حالا دولت در یک راهبرد اصولی تصمیم بر آن گرفته تا با توجه به ویژه به مقوله مهارت آموزی آن را در سر فصل فعالیت های خود قرار دهد و در این راه نیازمند همراهی بخش خصصوی است که البته باید در جهت حمایت از این بخش نیز اقداماتی را انجام دهد.

مهارت آموزی  هنور به فناوری نوین مجهز نشده است

در ادامه نماینده مردم آزادشهر و رامیان در مجلس شورای اسلامی  هم اظهار کرد: کشاورزی، ستون اقتصاد گلستان، هنوز به روش‌های نوین مجهز نشده و این یک عقب‌ماندگی بزرگ است.

جمشید قائم‌مقام با بیان اینکه رویکردهای ما به مهارت آموزی باید با نیاز بازار تغییر کند، بیان کرد: در حال حاضر با ورود هوش مصنوعی بسیاری از کسب و کارها علاوه بر مهات آموزی فنی در آن بخش، نیازمند مهارت آموزی در بخش دانش بنیان نیز هست چرا که تولیدات باید متناسب با بازار روز تولید شود.
وی افزود: به عنوان نمونه  کشاورزی، ستون اقتصاد گلستان، هنوز به روش‌های نوین مجهز نشده و این یک عقب‌ماندگی بزرگ است.
قائم مقام گفت: در مراکز فنی و حرفه ای دولتی علاوه بر انکه بسیاری از تجهیزات به روز نیستند مهارت آموزی ها نیز به روز نبوده وباید دراین خصوصی برنامه های مدون جدیدی ارائه شود. چرا که بسیاری از دانش اموختگان دانشگاهی و با نوجوانان دیگر  علاقه ای به مهارت اموزی با روش های سنتی ندارند و این مهارت ها باید با فناوری روز تلفیق شود.

نیازمند تغییر نگرش در آموزه های مهارتی هستیم

در ادامه این نشست دبیر شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی هم با بیان اینکه دوری مدارس و دانشگاه از صنعت باعث بروز مشکلات بیکاری شده است، اظهار کرد: در بسیاری ا کشورها مهارت آموزی در بخش صنایع مختلف از زمان مدارس ابتدایی و حتی مهمد کودک ها شروع می شود و این در حالی است که اجباری برای محصلان ایرانی در کنار تحصیلات وجود نداشته است.

امیر یوسفی بیان کرد: گلستان اگر جه دارای صنایع بزرگ نیست اما در بخش صنعت طیور ، کشاورزی و صنایع وابسته آن وهمچنین آبزی پروی نیازمند نیروی کار متخصص و دارای مهارت است و باید رویکردهای مهارت آموزی متناسب با نوع کسب و کار ها در استان تغییر پیدا کند.

وی افزود: از سوی دیگر اختصاص مشوق های گونان برای کارفرمایان می تواند یکی دیگر از راه های برون از بیکاری به دلیل عدم مهارت آموزی باشد و بدون شک دولت با همراهی و همکاری بخش خصوصی می تواند گام های بلندی را در جهت کاهش بیکاری و آسیب های حاصل از آن بردارد.

بسیاری از مدیران فاقد دانش حرفه‌ای لازم هستند

نایب‌رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان در این نشست  بر لزوم تقویت آموزش‌های تخصصی برای مدیران واحدهای تولیدی تأکید کرد و افزود: بسیاری از مدیران فاقد دانش حرفه‌ای لازم هستند و این ضعف آموزش، موجب کاهش بهره‌وری در بخش تولید شده است.

علی‌محمد چوپانی افزود: هر اندازه که قرار است بخش دولتی در راستای مهارت آموزی به  اشتغال کمک کند بخش خصوصی دو برابر کمک خواهد کرد اما به شرط آنکه فضا را برای این بخش باز کنند و از منابع بانکی و دولتی سهم قابل شایسته ای را در اختیار آنان قرار دهند.

وی با انتقاد از تمرکز بیش از ۵۰ درصد منابع بانکی در تهران، این موضوع را عامل ناترازی شدید منابع و مصارف در استان‌ها دانست و گفت این وضعیت تأمین سرمایه در گردش را برای واحدهای تولیدی بسیار دشوار کرده است.

به گفته وی، تنها راهکار مقابله با این بحران، صدور مصوبه‌ای است که مدیریت منابع و مصارف بانکی را به‌صورت متوازن و تجمیعی در سطح کشور الزامی کند.

چوپانی همچنین به وضعیت نیروگاه علی‌آباد اشاره کرد و با اشاره به افزایش چند برابری سود این نیروگاه از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲، افزود: علی‌رغم رشد درآمد، این نیروگاه هنوز با چالش تأمین هزینه‌های جاری روبرو است. این واقعیت نشان می‌دهد که مشکل کمبود برق با شعار و دعا حل نمی‌شود، بلکه نیازمند نگاه واقع‌گرایانه و برنامه‌ریزی دقیق است

اختصاص ۲ همت برای گسترش برنامه های مهارتی

در پایان این نشست نیز وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز گفت: وزارتخانه با همکاری بانک‌های عامل، خط اعتباری ۲ هزار میلیارد تومانی برای تجهیز مراکز فنی و حرفه‌ای گلستان اختصاص می‌دهد و هزینه تجهیز ۸۵ مرکز فنی و حرفه ای به طور مساوی با همکاری دولت و بخش خصوصی انجام می شود و برای هر مرکز، ۱۰ میلیارد ریال از سوی وزارتخانه تخصیص می‌یابد .

احمد میدری اظهار کرد: بدون بازنگری در شیوه تعامل دولت و بخش خصوصی، عبور از بحران‌های اقتصادی ممکن نیست و اگر خواهان ورود بخش دولتی برای حمایت از مهارت اموزی و اشتغال هستیم ما نیزباید به انها در این راه یاری برسانیم .

میدری تصریح کرد: باید به این نتیجه برسیم که بخش خصوصی از بدنه دولت جدا نیست و چنانچه در سال های گذشته به این مهم توجه می شد و دولت از بخش خصوصی حمایت و از انها به عنوان یک مشاور قوی در بخش های مختلف اقتصادی کمک می گرفت بدون شک امروز با این حجم از مشکلات روبرو نبویدم.

وی بیان کرد: دولت درب مراکز فنی و حرفه ای خود را به روی بخش خصوصی بسته است و فقط از آنها کمک دریافت می کند و این در حالی است که بخش خصوصی بر حسب نیازهای خود باید در این مراکز ورود کرده و مدیریت آنها را به دست بگیرد .
وزیر تعاون بیان کرد: طی این سال ها دولت با بخش خصوصی تعامل نزدیکی در رابطه با مهارت آموزی نداشته و باید امروز دولت در این حوزه از تخصص بخش خصوصی بهره مند شود.

به گفته وزیر تعاون، بخشی از بودجه های مهارت آموزی تامین شده اما باید برای آن برنامه ارائه دهیم تا این بودجه در مسیر درستی هزینه شود.

تکرار واژه مهارت، مهارت‌آموزی را گسترش نمی دهد

چند روز پیش دبیرکل خانه تعاونگران با انتقاد از شعارزدگی در حوزه مهارت‌آموزی، تأکید کرد: با تکرار واژه مهارت، مهارت‌آموزی گسترش پیدا نمی‌کند. برای ایجاد تحول واقعی، باید از شعارزدگی فاصله بگیریم و به سمت اقدامات عملی و سرمایه‌گذاری مؤثر حرکت کنیم. شهریور افزود: در اولین اقدام، باید سهم مهارت‌آموزی از بودجه عمومی تا سال ۱۴۰۶ به حداقل ۳ درصد افزایش یابد. همچنین، راه‌های درآمدی پیش‌بینی‌شده در اساسنامه سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور عملیاتی شود تا تحولی اساسی در این حوزه رخ دهد.

شهریور با تاکید بر ضرورت نقش هدایت‌گری دولت به‌جای تصدی‌گری، گفت: بخش خصوصی با انعطاف‌پذیری و نوآوری خود می‌تواند تحول بزرگی در مهارت‌آموزی ایجاد کند. بنابراین، دولت باید با سیاست‌های تسهیل‌گرانه، افراد را به سرمایه‌گذاری در تأسیس آموزشگاه‌های آزاد ترغیب کند. بخش خصوصی برای ورود به آموزش مهارتی نیاز به اطمینان از سیاست‌های پایدار دارد، نه سیاست‌های دفعی.

به خلأهای بحران‌ساز که در حوزه مهارت‌آموزی وجود دارد از جمله عدم استقرار صلاحیت حرفه‌ای، عدم اجرای استانداردهای شایستگی، فقدان مراکز تعیین صلاحیت حرفه‌ای و شکاف بین آموزش‌های مهارتی و بازار کار اشاره کرد و گفت : متأسفانه در کشور به استقرار صلاحیت حرفه‌ای به‌صورت جدی پرداخته نشده است و تنها چارچوب آن به تصویب رسیده و تا اجرای کامل آن فاصله زیادی داریم.

شهریور نقش شورای عالی آموزش و تربیت فنی حرفه‌ای و مهارتی در استقرار نظام صلاحیت حرفه‌ای در کشور را کلیدی دانست و خواستار فعال شدن این شورا شد‌.

وی با اشاره به شکاف بین آموزش‌های مهارتی و نیازهای بازار کار، گفت: حلقه مفقوده نظام مهارت‌آموزی، سکوی جامع اطلاعات اشتغال است. شهریور افزود: این سکو می‌تواند ارتباط نظام‌های اطلاعاتی بازار کار، آموزش فنی و حرفه‌ای و صلاحیت‌های شغلی را تقویت کند تا آموزش‌ها مبتنی بر نیازهای واقعی طراحی شوند.

دبیرکل خانه تعاونگران خواستار گسترش آموزش‌های مهارتی به مناطق محروم و گروه‌های کم‌برخوردار شد و اظهار داشت: دسترسی عادلانه به آموزش‌های فنی و حرفه‌ای حق همه شهروندان است.

گلستان در برنامه های جدید مسئولان بالادستی مسیر جدیدی را در راه توسعه اشتغال، سرمایه گذاری و مهارت آموزی با محوریت بخش خصوصی در پیش گرفته است که چنانچه به سرانجام برسد بدون شک در سال های پیش رو شاهد اتفافات مثبتی در راستای کاهش بیکاری و اشتغال خواهیم بود.