مالیاتِ روی کاغذ؛ خانههای خالی هنوز در دسترس دولت نیست
نازیلا رضائی، خبرنگار بازار کسب و کار | در نقطه مقابل، ۱۵۶۳ نفر از این رتبههای طلایی، یعنی بیش از نیمی از کل رتبههای زیر ۳ هزار، متعلق به ثروتمندترین دهکهای جامعه هستند. بررسی دقیقتر نشان میدهد نزدیک به ۷۵ درصد رتبههای برتر کنکور تجربی، تنها از میان ۴ دهک بالای اقتصادی انتخاب شدهاند. این آمار، بار دیگر اهمیت منابع مالی در مسیر موفقیت تحصیلی را نشان میدهد و بیانگر این واقعیت است که پول نقش تعیینکنندهای در دستیابی به فرصتهای آموزشی برتر دارد.
این آمارها نه تنها نشاندهنده نابرابری اقتصادی، بلکه بیانگر شکاف عمیق اجتماعی است که از همان دوران تحصیل شکل میگیرد. محروم شدن دهکهای پایین از فرصتهای آموزشی با کیفیت، آینده شغلی و مسیر پیشرفت آنها را محدود میکند و به تدریج چرخه فقر را تداوم میبخشد. کارشناسان هشدار میدهند که ادامه این روند میتواند منجر به افزایش نارضایتی اجتماعی و کاهش اعتماد عمومی به نظام آموزشی کشور شود.
واقعیت تلخ دیگری که این ارقام روشن میکنند، نقش پررنگ پول در تعیین سرنوشت تحصیلی دانشآموزان است. دسترسی به کلاسهای خصوصی، منابع کمک آموزشی و مشاورههای تخصصی، به ویژه در کنکور تجربی، به شدت به درآمد خانوادهها وابسته است و بسیاری از استعدادهای بالقوه از دهکهای پایین جامعه هرگز فرصت دیده شدن و پیشرفت پیدا نمیکنند. این موضوع بار دیگر ضرورت اصلاحات بنیادی در نظام آموزشی و ایجاد فرصتهای برابر برای همه اقشار را یادآور میشود.
کارشناسان آموزشی تاکید میکنند که نابرابری در دسترسی به منابع آموزشی و امکانات کنکور، یکی از اصلیترین عوامل شکلگیری شکاف گسترده میان دهکهای ثروتمند و کمدرآمد است. به گفته آنها، کلاسهای خصوصی گرانقیمت، آزمونهای آزمایشی و مشاورههای تخصصی، در عمل مسیر موفقیت را برای ثروتمندان هموار میکند و داوطلبان محروم را به حاشیه میراند.
یک متخصص اقتصاد آموزشی با اشاره به دادههای کنکور تجربی میگوید: وقتی بیش از ۷۰ درصد رتبههای برتر از چهار دهک بالای اقتصادی هستند، روشن است که پول، جای استعداد و تلاش فردی را گرفته است. این وضعیت باعث تداوم چرخه نابرابری اجتماعی و اقتصادی خواهد شد.
کارشناس دیگری تاکید میکند که این شکاف آموزشی، پیامدهای بلندمدتی برای توسعه انسانی کشور دارد: دانشآموزان با استعداد اما کمبضاعت، اگر فرصتهای مناسب آموزشی را دریافت نکنند، نمیتوانند در رشتههای پزشکی و علوم پایه رقابت کنند و این باعث کاهش بهرهوری و ضایعات بالقوه نیروی انسانی در کشور خواهد شد.
برخی از کارشناسان اجتماعی نیز هشدار میدهند که ادامه این روند میتواند اعتماد عمومی به نظام آموزشی و عدالت اجتماعی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. آنها معتقدند بدون اصلاحات بنیادی، نابرابری آموزشی نه تنها بر آینده تحصیلی افراد، بلکه بر انسجام اجتماعی و فرصتهای اقتصادی جامعه نیز اثر منفی خواهد گذاشت.
در نهایت، متخصصان اقتصادی و آموزشی تاکید دارند :ایجاد دسترسی برابر به آموزش باکیفیت، از جمله فراهم کردن امکانات آموزشی رایگان و کلاسهای تقویتی برای دهکهای پایین، تنها راه جلوگیری از تداوم این شکاف است. آنها میگویند بدون اقدامات جدی، استعدادهای بالقوه کشور به دلیل محدودیتهای مالی دیده نخواهند شد و جامعه از توانمندیهای ارزشمند خود محروم میشود.
مردم استان گلستان، از خانوادهها تا خود داوطلبان کنکور، نیز نسبت به نابرابری آموزشی و تأثیر درآمد بر سرنوشت تحصیلی انتقاد دارند. بسیاری از والدین میگویند وقتی نمیتوانند کلاسهای گرانقیمت ثبتنام کنند، فرزندانشان از فرصتهای برتر محروم میشوند و این وضعیت استرس و فشار روانی شدیدی ایجاد میکند.
داوطلبان کنکور نیز به محدودیت دسترسی به منابع آموزشی بهروز و مشاورههای تخصصی اشاره میکنند. یکی از آنها میگوید: استعداد و انگیزه داریم، اما وقتی کتابها و کلاسها به اندازه کافی در دسترس نیست، رقابت با دیگران تقریباً غیرممکن میشود.
برخی داوطلبان و خانوادهها به اختلاف امکانات بین مدارس شهری و روستایی اشاره میکنند و معتقدند نبود معلمان متخصص و منابع کافی در مناطق کمبرخوردار، نابرابری را دوچندان کرده است. این گروه هشدار میدهند که ادامه این وضعیت، مسیر زندگی دانشآموزان را محدود میکند.
همچنین، بسیاری از مردم استان گلستان به نقش پول در موفقیت تحصیلی اشاره دارند و خواستار اقدامات جدی مسئولان برای ایجاد فرصتهای برابر آموزشی هستند. آنها معتقدند فراهم کردن کلاسهای تقویتی رایگان و منابع آموزشی بهروز، میتواند عدالت آموزشی را بهبود دهد و استعدادهای بالقوه را از بین نرود.
در نهایت، مردم استان گلستان تاکید دارند: ادامه وضعیت فعلی، علاوه بر نابرابری آموزشی، میتواند نارضایتی اجتماعی و کاهش اعتماد عمومی به نظام آموزشی را افزایش دهد و نسلهای آینده نیز از فرصتهای برابر تحصیلی محروم خواهند شد.
نکته قابل تامل بازار کسب و کار
کارشناسان و مردم همچنین به نقش مسئولان و دولت در اصلاح این وضعیت اشاره میکنند. نبود برنامههای حمایتی جامع و تخصیص ناکافی منابع به دانشآموزان کمدرآمد، یکی از اصلیترین دلایل ادامه شکاف آموزشی است.
مسئولان آموزش و پرورش و نهادهای مرتبط، با فراهم نکردن دسترسی برابر به کلاسها، منابع و مشاورههای تخصصی، عملاً مسیر موفقیت را برای برخی داوطلبان دشوار کردهاند. کارشناسان تاکید دارند که بدون سیاستگذاری هدفمند، استعدادهای بالقوه بسیاری از دهکهای پایین جامعه هرگز دیده نخواهند شد.
دولت و مسئولان استانی میتوانند با ارائه کلاسهای تقویتی رایگان، منابع آموزشی استاندارد و مشاوره تخصصی، نقش تعیینکنندهای در کاهش نابرابری آموزشی داشته باشند. این اقدامات نه تنها عدالت آموزشی را بهبود میدهد، بلکه رشد پایدار انسانی و اقتصادی کشور را نیز تضمین میکند.
شفافیت و گزارشدهی دقیق نتایج کنکور نیز از دیگر نکات مهم است. مسئولان باید دادههای رتبهها و دهکهای اقتصادی را به صورت منظم منتشر کنند تا بتوان اثر سیاستها را ارزیابی و برنامههای اصلاحی را هدفمند اجرا کرد.
در نهایت، کارشناسان و مردم بر این باورند که ایجاد فرصتهای برابر، حمایت مالی از خانوادههای کمدرآمد و برنامهریزی دقیق برای دسترسی تمامی دانشآموزان به آموزش باکیفیت، تنها راه جلوگیری از تداوم چرخه نابرابری در کنکور و آموزش کشور است.
دیدگاهتان را بنویسید