مالیاتِ روی کاغذ؛ خانههای خالی هنوز در دسترس دولت نیست
مدیرکل کمیته امداد و دبیر شورای زکات استان گلستان گفت: در حالیکه اقتصاد خانوادههای کمدرآمد گلستان زیر فشار تورم و کاهش قدرت خرید قرار دارد، زکات بهعنوان یکی از قدیمیترین ابزارهای همیاری اجتماعی، بار دیگر به صدر گفتوگوهای عمومی بازگشته است.
عیسی بابائی در گفتگو با خبرنگار بازار کسب و کار و با تأکید بر «امانتداری و عدالت» اعلام کرد که تمام وجوه نقدی و کالایی زکات، چه واجب و چه مستحب، طبق نیت مودیان در همان محل جمعآوری هزینه میشود.
به گفته او، شوراهای زکات روستاها و شهرها «مسئول شفافسازی کامل» هستند و مردم باید مطمئن باشند که هیچ ریالی از محل زندگیشان خارج نمیشود.
آمار رسمی کمیته امداد از جمعآوری ۱۳۰ میلیارد تومان زکات در ششماهه نخست سال جاری حکایت دارد؛ رقمی که در شرایط رکود و کاهش درآمد کشاورزان، توجه کارشناسان اقتصادی را برانگیخته است.
مسئولان میگویند اولویت هزینهکرد با بیماران صعبالعلاج و افراد زمینگیر بوده و حدود پنج میلیارد تومان از این مبلغ مستقیماً برای درمان این گروهها اختصاص یافته است.
برخی اقتصاددانان معتقدند این روند میتواند «توزیع ثروت محلی» را تقویت کند و از مهاجرت روستاییان جلوگیری نماید، چرا که سرمایه در همان روستا به پروژههای عمرانی و معیشتی تزریق میشود.
با این حال، گروهی دیگر هشدار میدهند نبود یک سامانه دیجیتال فراگیر برای گزارشدهی لحظهای، همچنان احتمال سوءاستفاده یا بیاعتمادی عمومی را به همراه دارد.
«مردم وقتی شفافیت ببینند، بیشتر کمک میکنند.» این جمله بابائی، نشاندهنده آگاهی مسئولان از پیوند تنگاتنگ اعتماد و میزان مشارکت است.
چند کشاورز در روستای توماجلِ گرگان در گفتوگو با بازار کسبوکار میگویند که لمس «برکات زکات» را در بازسازی پل روستا و کمک به بیماران دیدهاند و همین تجربه آنها را به پرداخت منظم تشویق کرده است.
اما یک فعال اجتماعی در گنبدکاووس تأکید میکند: حس خوب کمک کافی نیست؛ ما نیاز به گزارشهای فصلی و حسابرسی مستقل داریم تا مردم مطمئن شوند هر ریال سر جای خودش خرج میشود.
زکات در فقه اسلامی نه تنها یک فریضه دینی، بلکه ابزاری اقتصادی برای کاهش فقر ساختاری است؛ ابزاری که به گفته جامعهشناسان، اگر با برنامهریزی علمی همراه نشود، تنها به «مسکن موقتی» تبدیل خواهد شد.
برخی کارشناسان پیشنهاد میکنند بخشی از وجوه زکات به صندوقهای خرد اعتباری روستایی و طرحهای اشتغال پایدار اختصاص یابد تا به جای مصرف کوتاهمدت، منجر به تولید درآمد شود.
بابائی با رد هرگونه «انتقال منابع» به استانهای دیگر میگوید: زکات مال همان محل است و ما اجازه جابهجایی نداریم. این تأکید پاسخی است به نگرانیهایی که در شبکههای اجتماعی درباره خروج وجوه مطرح شده است.
در عین حال، اقتصاددانان یادآور میشوند که نبود استاندارد حسابداری یکسان میان شوراهای روستاها میتواند ردیابی دقیق این منابع را دشوار کند.
یک پژوهشگر اقتصاد اسلامی در دانشگاه گلستان میگوید: اگر این وجوه بهطور شفاف مدیریت شود، میتواند معادل یک بودجه عمرانی محلی عمل کند و حتی به جذب سرمایه خصوصی کمک نماید.
افزون بر بُعد اقتصادی، زکات پیامدهای اجتماعی گستردهای دارد؛ از تقویت حس همبستگی تا کاهش تنشهای طبقاتی. نمونههای متعدد در روستاهای آققلا و کلاله نشان میدهد که بازسازی جادههای فرعی و مراکز بهداشتی با کمک همین وجوه صورت گرفته است.
با این همه، فعالان مدنی تأکید میکنند که برای حفظ اعتماد، «حضور ناظران مستقل» و انتشار عمومی صورتهای مالی ضروری است؛ پیشنهادی که هنوز به صورت رسمی در ساختار شوراها پذیرفته نشده است.
بابائی در پایان از کشاورزان و خیرین خواست زکات و احسان خود را به دفاتر کمیته امداد یا شوراهای محلی تحویل دهند و وعده داد «نظارت مستقیم مردم» تضمین خواهد شد.
نکته قابل تأمل بازار کسبوکار
۱. ظرفیت سرمایهگذاری محلی: ۱۳۰ میلیارد تومان زکات در نیمسال میتواند معادل یک بودجه عمرانی شهری باشد. ایجاد سازوکارهای سرمایهگذاری پایدار، بازدهی اقتصادی را چند برابر میکند.
۲. اعتماد بهعنوان سرمایه اجتماعی: مشارکت مردمی رابطه مستقیمی با شفافیت دارد؛ نبود گزارشهای حسابرسی خطر افت اعتماد و کاهش پرداختها را بالا میبرد.
۳. پیوند اقتصاد سنتی و فناوری: راهاندازی سامانههای دیجیتال و بلاکچین میتواند ردیابی وجوه را آنی و غیرقابل دستکاری کند و الگوی ملی بسازد.
- کاهش فقر ساختاری: تمرکز صرف بر توزیع نقدی، چرخه فقر را نمیشکند؛ هدایت منابع به پروژههای اشتغالزا، اثرات بلندمدت خواهد داشت.
- رقابت با نهادهای خیریه خصوصی: شفافیت بهتر میتواند اعتماد عمومی را از نهادهای غیررسمی به سمت کمیته امداد سوق دهد و مانع پراکندگی منابع شود.
#زکات #کمیته_امداد #شفافیت_مالی #اقتصاد_محلی #گلستان #بازار_کسب_وکار
دیدگاهتان را بنویسید