مدیر موسسه مطبوعاتی بازار کسب و کار

تحریم‌های شورای امنیت و آزمون رسانه‌ها؛ ضرورت شفافیت در اقتصاد ایران

به گزارش خبرنگار بازار کسب و کار حمیدرضا محمدیاری در آغاز این گفت‌وگو توضیح می‌دهد که تحریم‌های تازه، اقتصاد ایران را در دو سطح کلان و خرد به چالش می‌کشد؛ از بازار سرمایه گرفته تا کسب‌وکارهای کوچک او می‌گوید: وقتی دسترسی به منابع خارجی محدود می‌شود، بازار داخلی به داده‌های دقیق و به‌موقع نیاز دارد. هر خلأ اطلاعاتی به سرعت با شایعه پر می‌شود و این، التهاب بازار را چند برابر می‌کند.

به باور او، رسانه‌ها باید به‌طور همزمان دو کار انجام دهند: ارائه آمار واقعی و ایجاد بستر گفت‌وگو میان تصمیم‌سازان و جامعه. اطلاع‌رسانی شفاف از نرخ تورم، وضعیت بیکاری، سیاست‌های ارزی و حتی موانع صادراتی، پایه تصمیم‌گیری اقتصادی است. اگر فعالان اقتصادی اطلاعات کامل نداشته باشند، سرمایه‌گذاری متوقف می‌شود و بازار کار آسیب می‌بیند.

محمدیاری تأکید می‌کند که شفافیت رسانه‌ای نه تنها تهدید نیست بلکه ابزار کاهش اثر تحریم است. او به ماده ۲۴ قانون اساسی استناد می‌کند که مطبوعات را مجاز به نقد آزادانه می‌داند، مگر آن‌که مخل مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشد: این اصل قانونی نشان می‌دهد حتی در شرایط ویژه بین‌المللی، دولت باید از جریان آزاد اطلاعات حمایت کند.

از دیدگاه او، مرز میان شفافیت و ملاحظات امنیتی باید روشن شود: بخشی از داده‌های راهبردی، طبیعتاً قابل انتشار نیست، اما این نباید بهانه‌ای برای محدود کردن رسانه‌ها باشد. می‌توان چارچوب حرفه‌ای تعریف کرد تا امنیت و صداقت همزمان حفظ شود.

در حوزه اقتصادی، او به تجربه کشورهای تحت تحریم اشاره می‌کند؛ از جمله کوبا و ونزوئلا که در شرایط فشار خارجی، رسانه‌های بومی را به عامل همبستگی اجتماعی تبدیل کردند. این کشورها نشان داده‌اند که اطلاع‌رسانی دقیق داخلی، ضمن تقویت انسجام، امکان مدیریت بهتر منابع را فراهم می‌کند.

وی ادامه می دهد رسانه‌های محلی ایران باید با همین نگاه فعال شوند. تحریم فقط یک موضوع ملی نیست. استان‌ها و شهرستان‌ها هرکدام اثرات متفاوتی را تجربه می‌کنند. گزارش میدانی از یک شهر مرزی می‌تواند تصویر واقعی‌تری از تاب‌آوری مردم ارائه دهد و به سیاست‌گذار برای تدوین راهکارهای منطقه‌ای کمک کند.

او معتقد است افشای فساد و رانت‌خواری بخشی جدایی‌ناپذیر از مسئولیت رسانه است. در شرایطی که منابع ارزی و بودجه‌ای محدودتر می‌شود، هرگونه فساد، چند برابر به اقتصاد آسیب می‌زند. رسانه با پیگیری پرونده‌های، در واقع به حفظ منافع ملی کمک می‌کند.

تحریم‌های شورای امنیت، اقتصاد ایران را در سطوح مختلف هدف قرار داده و فشار مضاعفی بر بازار سرمایه، تولید و کسب‌وکارهای کوچک وارد کرده است. در چنین شرایطی، نقش رسانه‌ها به‌عنوان رکن چهارم دموکراسی پررنگ‌تر شده و انتظار می‌رود ضمن اطلاع‌رسانی دقیق، امکان گفت‌وگو میان دولت، کارشناسان اقتصادی و مردم را فراهم کنند. مدیرمسئول موسسه مطبوعاتی مروارید بازار کسب‌وکار پارس، در این زمینه بر ضرورت شفافیت، نقد سازنده و ارائه راهکارهای عملی تأکید دارد و معتقد است که عملکرد رسانه‌ها می‌تواند مستقیماً بر تاب‌آوری اقتصاد ملی اثر بگذارد.

محمدیاری در ادامه با اشاره به اهمیت دسترسی آزاد فعالان اقتصادی به آمار رسمی تأکید دارد: شاخص‌های کلان مانند رشد اقتصادی، حجم نقدینگی و نرخ اشتغال باید به شکل منظم و بدون تأخیر منتشر شود. این کار نه تنها اعتماد بازار را تقویت می‌کند، بلکه از گسترش اخبار جعلی جلوگیری خواهد کرد.

به گفته او، در فضای تحریم، رسانه باید هم منتقد باشد و هم پیشنهاددهنده. انتشار تحلیل‌های کارشناسی درباره مسیرهای جایگزین صادراتی، روش‌های تأمین مواد اولیه و تجربه کشورهای مشابه می‌تواند به دولت و بخش خصوصی برای عبور از بحران کمک کند.

او همچنین بر حضور فعال رسانه‌های ایرانی در عرصه بین‌المللی تأکید می‌کند: اگر ما تصویر واقعی اقتصاد ایران را ارائه نکنیم، روایت‌های یک‌جانبه خارجی، نگاه سرمایه‌گذاران و افکار عمومی جهان را شکل می‌دهد. رسانه‌های مستقل می‌توانند این خلأ را پر کنند.

محمدیاری نقش رسانه را در کاهش تبعات اجتماعی تحریم‌ها نیز حیاتی می‌داند. و ادامه می دهد اقشار کم‌درآمد و کسب‌وکارهای خرد بیشترین فشار را تحمل می‌کنند: رسانه باید مشکلات این گروه‌ها را مستند و علنی کند تا سیاست‌های حمایتی هدفمند شود.

و این به مسئله اعتماد بازمی‌گردد: بازار بدون اطلاعات شفاف، میدان شایعه است. نخستین بازنده نبود شفافیت نه دولت بلکه فعالان اقتصادی و مردم هستند. تحریم یک واقعیت است، اما شفافیت و اطلاع‌رسانی هم یک ضرورت غیرقابل انکار است.

نکته قابل تأمل بازار کسب‌وکار

فعالان اقتصادی در شرایط تحریم بیش از هر زمان به داده‌های دقیق، تحلیل‌های به‌روز و پیش‌بینی‌های معتبر نیاز دارند. هر خلأ اطلاعاتی به شایعات مجال رشد می‌دهد و هزینه تصمیم‌گیری را بالا می‌برد. رسانه‌های حرفه‌ای اگر بتوانند این جریان اطلاعاتی را تضمین کنند، حتی در شدیدترین شرایط تحریم، بازار مسیر خود را پیدا خواهد کرد.