مهماندار جادهای؛ گام تازه برای سفرهای ایمن
به گزارش بازار کسب و کار صدای باران که روی پشتبامها مینشیند، گاه نوید زندگی و شادابی میدهد، اما در گرگان، هر بارش شدید، ترسی خاموش در دل مردم مینشاند. خیابانهایی که با هر قطره باران به مسیر سیلاب تبدیل میشوند، خانههایی که حتی با چند ساعت بارندگی آبگرفتگی را تجربه میکنند و مغازههایی که خسارت میبینند؛ تصویری از شهری که باران را نه بهعنوان نعمت، بلکه بهعنوان تهدید لمس میکند.
باران در گلستان نعمتی ارزشمند است، اما بدون مدیریت صحیح، به تهدیدی جدی تبدیل میشود. هر بارش شدید در گرگان معابر را به مسیر سیلاب تبدیل کرده و خسارتهای گستردهای به زیرساختها، منازل و واحدهای تجاری وارد میکند.
کارشناسان منابع طبیعی و شهری معتقدند که نبود سد در گرگان، ضرورت مدیریت محلی روانآبها را دوچندان کرده است. آنها بر استفاده از تزریق روانآب به زمین، حوضچههای تغذیه مصنوعی، ایجاد چاههای جاذب و تقویت پوشش گیاهی تأکید دارند.
سد نرماب تنها سد مهم استان است و به دلیل جابهجایی روستاهای اطراف و مسائل امنیتی هنوز بهرهبرداری نشده است. محدودیت جغرافیایی سد نیز موجب میشود گرگان و سایر مناطق مرکزی و غربی استان نتوانند از ظرفیت آن استفاده کنند و تنها شهرستانهای مینودشت، آزادشهر، رامیان و گنبد کاووس از آن بهرهمند خواهند شد.
دکتر سید محسن حسینی، کارشناس مسائل آب در استان گلستان، در مقاله اخیر خود در پایگاه خبری بازار کسبوکار آنلاین، توصیه میکند که برای کاهش خسارات روانآب در شهرهای استان، باید تزریق آب باران به زمین و ایجاد چاههای جاذب در محیطهای شهری و خانگی بهصورت گسترده اجرا شود. دکتر حسینی میگوید: «با ایجاد پازلهای خشکهچین در پیادهروها، حیاطها و پارکها میتوان بخش عمدهای از آب باران را به سفرههای زیرزمینی هدایت کرد و از روانآبهای سطحی بکاهیم.
دکتر حسینی همچنین بر تلفیق دانش فنی، ظرفیتهای مالی و اراده جمعی بهعنوان ارکان تحقق شهرهای مقاوم در برابر روانآب و تغییرات اقلیمی تأکید دارد. به گفته دکتر حسینی، این نگاه جامع هم مشکلات سیلابی را کاهش میدهد و هم منابع آب زیرزمینی استان را تقویت میکند.
استفاده از این راهکارها، بهویژه در گرگان که با مشکلات سیلاب مکرر روبهروست، میتواند تاثیر قابل توجهی در کاهش خسارات و بهبود وضعیت مدیریت آب شهری داشته باشد.
سالها پیش کارشناسان منابع طبیعی استان، طرح تزریق روانآب به زمین را در محوطه اداره کل منابع طبیعی اجرا کردند و نتایج مثبت آن در تغذیه سفرههای زیرزمینی مشاهده شد. با این حال، عدم حمایت شهرداری و سایر دستگاهها مانع توسعه این طرح شد.
در روستاهای اطراف گرگان، مانند نوده ملک، هر بار بارندگی شدید موجب سیلاب و خسارت به زمینهای کشاورزی میشود. نبود حوضچههای محلی و سدهای کوچک خاکی از جمله دلایل اصلی افزایش خسارتهاست.
از منظر اقتصادی، هدررفت روانآبها و خسارات ناشی از آبگرفتگی، دهها میلیارد تومان هزینه مستقیم و غیرمستقیم بر مردم و مدیریت شهری تحمیل میکند. تعطیلی مغازهها، آسیب به کالاها و زیرساختها و از دست رفتن فرصتهای اقتصادی تنها بخشی از این هزینههاست.
کارشناسان اقتصادی هشدار میدهند که نگاه مقطعی به مدیریت روانآب و تکیه صرف بر پروژههای ناکارآمد، ضررهای سنگینی بر مردم و شهرداری تحمیل میکند و سرمایه اجتماعی را کاهش میدهد.
ضعف هماهنگی میان دستگاههای اجرایی نیز عامل مهم ناکارآمدی است. شهرداری، منابع طبیعی، آب منطقهای و دیگر نهادها هر یک بهصورت جداگانه اقدام میکنند و نبود سازوکار مشترک، نتیجه مطلوب را از بین میبرد.
از منظر زیستمحیطی، روانآبها میتوانند سفرههای زیرزمینی را تغذیه کنند و با ایجاد حوضچههای تغذیه مصنوعی و تقویت پوشش گیاهی، بحران آب و سیلاب کاهش یابد.
کارشناسان منابع طبیعی تأکید دارند که احیای طرحهای تزریق روانآب به زمین و توسعه آن در سطح شهر و روستا میتواند بخش عمدهای از مشکلات گرگان را حل کند.
از منظر اجتماعی، مشارکت مردم در مدیریت روانآبها و فرهنگسازی در زمینه جمعآوری آب باران، یکی از اقدامات کلیدی برای کاهش خسارتهاست.
ورود بخش خصوصی به حوزه مدیریت روانآب نیز میتواند به ایجاد بازار جدید و اشتغالزا در استان منجر شود.
سوال اساسی این است که مسئول مدیریت روانآب در شهرها و روستاهای گلستان کیست؟ آیا شهرداری، منابع طبیعی، آب منطقهای یا استانداری باید پاسخگو باشند؟
مردم با پرداخت مالیات و عوارض انتظار دارند که این منابع برای حفاظت از جان و مال آنان و توسعه زیرساختهای شهری هزینه شود. وقتی بارش شدید خسارت به اموال مردم وارد میکند، سوال این است که چرا مالیات و عوارض آنها صرف پیشگیری و مهار روانآبها نمیشود؟
چه کسی باید خسارت وارده به مردم را جبران کند؟ وقتی هماهنگی لازم میان دستگاهها وجود ندارد، حقوق شهروندان چه میشود و مدعی اصلی کیست؟
کارشناسان هشدار میدهند که بیتوجهی برخی مسئولان به بحرانهای شهری و اجتماعی، بهطور ناخواسته در جهت اهداف کسانی است که به دنبال ایجاد نارضایتی و تفرقه در جامعه هستند. پرسش جدی این است که چرا برخی تصمیمات یا غفلتها همراستا با ایجاد نارضایتی و تفرقه است؟
حقوقدانان معتقدند که دستگاههای نظارتی به عنوان مدعیالعموم باید وارد عمل شوند تا پاسخگویی مسئولان تضمین شود و مردم مجبور نباشند بار خسارتهای مکرر را تحمل کنند.
نکته قابل تأمل بازار کسبوکار
مدیریت ضعیف روانآبها نه تنها خسارت اقتصادی به کسبوکارها وارد میکند، بلکه فرصتهای بالقوهای که میتوانست به اشتغال و توسعه فناوریهای جمعآوری آب باران تبدیل شود را از بین میبرد. سرمایهگذاری در مدیریت هوشمند روانآبها میتواند باعث رشد پایدار اقتصادی و اجتماعی شود و اعتماد عمومی به دستگاهها را تقویت کند. اگر راهکارهای کارشناسی دکتر حسینی عملیاتی شوند، بحران روانآب میتواند به فرصت توسعهای برای استان گلستان بدل شود و شهرهایی مانند گرگان بتوانند از نعمت باران، به جای اضطراب و خسارت، بهرهمند شوند.
باران همچنان میبارد و خیابانها، خانهها و زمینها را لمس میکند، اما امید نیز زنده است. امید به روزی که هر قطره باران، فرصت زندگی و رشد باشد و نه عامل اضطراب و خسارت؛ روزی که تدبیر مسئولان، مشارکت مردم و مدیریت هوشمندانه، گرگان را از ترس سیلاب رها کند و شهر دوباره بتواند باران را با شادابی و امنیت تجربه کند، نه با اضطراب و نگرانی.
دیدگاهتان را بنویسید