بوی رنج در کوچه‌ پس کوچه‌های شهر؛ 

فاضلابی که هنوز سامان نگرفته است

به گزارش خبرنگار بازار کسب و کار بوی تلخ فاضلاب در کوچه‌های حر و جوادیه، دیگر فقط بوی ناخوشایند یک محله نیست؛ نشانه‌ای از زخمی کهنه است بر پیکر شهری که سال‌ها در انتظار اجرای کامل شبکه فاضلاب مانده است. جوی‌های باریک و تیره‌رنگ، حامل آب خاکستری و متعفن‌اند و در هوای گرم، بویی تند و سوزاننده در فضا می‌پیچد.

در برخی کوچه‌ها، فاضلاب از ورودی مجتمع‌های مسکونی روان است؛ بچه‌ها با ترس از کنار آن می‌گذرند و عابران شال‌های خود را بر دهان می‌کشند. این تصویر تکراری برای بسیاری از اهالی بجنورد به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده است؛ زندگی در شهری که هنوز نفس تازه نکرده است.

سارا موسوی، یکی از ساکنان خیابان حر، با ناراحتی می‌گوید: چندین بار تذکر داده‌ایم که پساب را در کوچه رها نکنند اما فایده‌ای ندارد. کوچه همیشه خیس است و بوی تعفن هرگز از بین نمی‌رود. و با گلایه می‌افزاید: بچه‌هایمان نمی‌توانند راحت بازی کنند، بارها زمین خورده‌اند. این شرایط واقعاً آزاردهنده است.

در خیابان جوادیه نیز وضع چندان بهتر نیست. رضا قاسمی، کاسب قدیمی محل، می‌گوید: سال‌هاست فاضلاب از کنار مغازه‌ها می‌گذرد. بوی آن مشتری‌ها را فراری داده و فروش‌مان را نصف کرده است. ما نگران سلامتی خود و خانواده‌هایمان هستیم اما کسی پاسخگو نیست.

در کوچه‌هایی که زمانی با صدای کودکان و بوی نان تازه زنده بودند، امروز صدای گلایه و بوی رنج پیچیده است. مردم می‌گویند وعده‌های مسئولان برای اجرای طرح فاضلاب شهری، در میان کوچه‌ها گم شده است.

نیمی از جمعیت بجنورد هنوز به شبکه فاضلاب متصل نیستند و نبود ایستگاه دوم تصفیه، پروژه را نیمه‌تمام گذاشته است؛ وعده‌هایی که در سایه کمبود اعتبار، به بوی تعفن تبدیل شده‌اند.

عضو شورای شهر بجنورد در گفت‌وگو با خبرنگار بازار کسب‌وکار گفت: در مناطقی چون حر، جوادیه و شرق سپاه، سطح بالای آب‌های زیرزمینی و نبود زیرساخت مناسب، تخلیه چاه‌ها را دشوار کرده است. برخی شهروندان ناچارند فاضلاب را به کوچه‌ها هدایت کنند که این موضوع بوی تعفن و مشکلات بهداشتی فراوانی به دنبال دارد.

احسان یوسفی، عضو شورا، افزود: شهرداری، مرکز بهداشت و شرکت آب و فاضلاب باید با همکاری هم مشکل را رفع کنند. اما در عمل، هرکدام توپ را به زمین دیگری می‌اندازند و مردم قربانی این ناهماهنگی هستند.

او ادامه داد: طرح اگو در بسیاری از مناطق نیمه‌تمام مانده و ایستگاه باقرخان ظرفیت کافی ندارد. تا ایستگاه دوم ساخته نشود، نباید انتظار رفع کامل مشکل را داشت.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان نیز با اشاره به محدودیت منابع مالی گفت: اعتبارات اختصاص‌یافته فقط پاسخگوی بخش کوچکی از پروژه است. بدون تزریق بودجه جدید، اجرای طرح متوقف می‌ماند.

به گفته او، شهرداری متعهد شده هزینه آسفالت پس از حفاری را برای مناطق محروم رایگان انجام دهد، اما کمبود اعتبار، بزرگ‌ترین مانع در مسیر پیشرفت پروژه است.

در حالی که مسئولان هر یک از ضعف بودجه سخن می‌گویند، مردم هر روز با بوی فاضلاب بیدار می‌شوند و در کنار جوی‌های آلوده قدم می‌زنند. این چرخه، سال‌هاست که ادامه دارد؛ چرخه‌ای میان وعده، کمبود و بی‌توجهی.

مسئولان بهداشت هشدار داده‌اند که تداوم رهاسازی فاضلاب خانگی، سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد و می‌تواند به آلودگی آب‌های زیرزمینی و گسترش بیماری‌های پوستی و گوارشی بینجامد.

کارشناسان محیط‌زیست نیز معتقدند ورود پساب خانگی به خاک، تعادل زیستی زمین را بر هم می‌زند و به تدریج ساختار میکروبی مفید خاک از بین می‌رود؛ خطری پنهان که در بلندمدت خود را نشان خواهد داد.

در برخی مناطق حاشیه‌ای، شهروندان حتی چاه اختصاصی ندارند و آب حاصل از شست‌وشو را مستقیماً به کوچه می‌ریزند. محمدرضا حاتمی، از ساکنان جوادیه، می‌گوید: ما از سر اجبار این کار را می‌کنیم، نه بی‌فرهنگی. وقتی چاه‌ها پر می‌شود و جایی برای تخلیه نیست، مجبوریم آب را بیرون هدایت کنیم.

او ادامه می‌دهد: چند بار درخواست لوله‌کشی فاضلاب دادیم، اما کسی پاسخگو نبود. اگر شبکه کامل شود، خودمان هم دیگر نیازی به رهاسازی نمی‌بینیم.

در کوچه ناظرآباد، مردی مسن پشت در خانه‌ای قدیمی می‌گوید: هر سال وعده می‌دهند که مشکل فاضلاب حل می‌شود، اما هنوز بوی تعفن در خانه ماست. ما فقط می‌خواهیم شهرمان نفس بکشد.

بجنورد شهری است که در مسیر توسعه عمرانی قرار دارد اما زیر پوستش زخمی کهنه جریان دارد؛ زخمی که هر روز عمیق‌تر می‌شود و بوی آن، نشانه‌ای از فاصله میان وعده و عمل است.

کارشناسان می‌گویند اگر روند فعلی ادامه یابد، نه تنها سلامت مردم بلکه آینده اقتصادی شهر نیز در معرض تهدید است؛ شهری که هنوز زیرساخت‌های پایه‌اش کامل نشده، نمی‌تواند چشم‌به‌راه توسعه پایدار باشد.

در حالی که دولت شعار عدالت در زیرساخت‌های شهری را سر می‌دهد، واقعیت در کوچه‌های حر و جوادیه چیز دیگری است؛ واقعیتی آغشته به بوی فاضلاب و گلایه مردم.

شهروندان بجنورد چشم‌انتظار روزی‌اند که بتوانند بدون ترس از آلودگی و بیماری، در کوچه‌های خود قدم بزنند؛ روزی که بوی فاضلاب، جای خود را به بوی زندگی بدهد.

نکته قابل تأمل بازار کسب‌وکار

تداوم مشکل فاضلاب در بجنورد، تنها مسئله‌ای زیست‌محیطی نیست، بلکه معضل اقتصادی است. بوی تعفن و چهره نازیبای محلات، موجب کاهش ارزش املاک و افت سرمایه‌گذاری در این مناطق شده است.

کسب‌وکارهای خرد، از سوپرمارکت‌ها تا نانوایی‌ها، از این وضعیت آسیب می‌بینند؛ مشتری کمتر می‌شود و هزینه‌های بهداشت افزایش می‌یابد. این یعنی رکود تدریجی در جریان اقتصادی محله.

ادامه این وضعیت، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه خدمات شهری و پروژه‌های فاضلاب را از بین می‌برد. نبود مدیریت واحد و بی‌ثباتی مالی، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را دلسرد کرده است.

برای شهری چون بجنورد که رشد جمعیتی سریعی دارد، مدیریت فاضلاب نه فقط یک پروژه عمرانی بلکه یک مطالبه اجتماعی و اقتصادی است. بی‌توجهی امروز، می‌تواند فردای اقتصاد شهری را آلوده‌تر از فاضلاب امروز کند.

آیا وقت آن نرسیده است که بجنورد، از بوی وعده‌ها رها و به هوای پاک مدیریت و اجرا نفس بکشد؟