×
×

شهرداری‌ها؛ قفل یا کلید توسعه فرهنگ؟
دوراهی بودجه و آینده کتابخانه‌های عمومی گلستان

  • کد نوشته: 60921
  • ۱۴۰۴-۰۸-۲۴
  • ۰
  • گلستان - گرگان - سید محسن حسینی - بازار کسب و کار | کتاب و کتابخوانی، ریشه اصلی توسعه پایدار فرهنگی و حتی اقتصادی در جوامع انسانی است و هر میزان فاصله‌گیری از آن، به‌معنای کاهش سرعت پیشرفت اجتماعی و مدیریتی خواهد بود. به‌مناسبت روز کتاب و کتابخوانی، این گزارش به بررسی نقش شهرداری‌ها در حمایت از کتابخانه‌های عمومی در استان گلستان از منظر اقتصادی، قانونی و فرهنگی می‌پردازد...
    دوراهی بودجه و آینده کتابخانه‌های عمومی گلستان
  • تبلیغ هدفمند

    به گزارش بازار کسب و کار پیشرفت هر جامعه‌ای از فرهنگ آغاز می‌شود و اگر فرهنگ را پیکره‌ای زنده بدانیم، کتاب همان خونی است که حیات را در رگ‌های جامعه جریان می‌دهد. در جهانی که رقابت مبتنی‌بر دانش و تحلیل است، کتابداری و کتابخوانی به یکی از شاخص‌های مهم قدرت فرهنگی و حتی اقتصادی کشورها تبدیل شده است.

    نام‌گذاری ۲۴ آبان‌ماه به‌عنوان روز کتاب و کتابخوانی، به ما یادآوری می‌کند که میان فرهنگ مکتوب و توسعه هیچ فاصله‌ای وجود ندارد. این روز مصادف با سالروز رحلت علامه طباطبایی، مفسر بزرگ قرآن و صاحب اثر سترگ المیزان است؛ و چه انتخابی بهتر از این برای پاسداشت اندیشه.

    برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و سخنرانی‌ها در مدارس، دانشگاه‌ها و کتابخانه‌ها اگرچه اقداماتی ارزشمندند اما کافی نیستند. فرهنگ کتابخوانی فقط در صورتی ماندگار می‌شود که به عادت روزانه مردم تبدیل گردد و نه فعالیت صرفاً مناسبتی.

    سید محسن حسینی برساووش، به‌عنوان فردی با سابقه مدیریتی در امور شهری و همچنین کارنامه تألیف چندین کتاب، باور دارد که کتاب باید بخشی جدایی‌ناپذیر از سبک زندگی شهروندان باشد. او معتقد است توسعه در هر سطحی، از کتاب آغاز می‌شود و بی‌توجهی به آن خسارت نسل‌ها را رقم می‌زند.

    کودکانی که امروز با کتاب انس می‌گیرند، فردا مدیرانی باسوادتر، تحلیل‌گرتر و مسئولانه‌تر خواهند بود. ایجاد عادت مطالعه از دوران کودکی یکی از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ اجتماعی است که ثمرات آن مستقیماً در کیفیت اداره کشور دیده خواهد شد.

    در این روزها که هزینه‌های چاپ و نشر سرسام‌آور شده است، کتابخانه‌های عمومی نقشی حیاتی در عدالت آموزشی دارند. آنها پل ارتباطی مردم کم‌درآمد با دنیای دانش‌اند. نبود این پل، یعنی شکاف عمیق‌تر فرهنگی و اجتماعی میان طبقات جامعه.

    کتابخانه‌ها علاوه‌بر ارائه کتاب، مراکز رشد خلاقیت و مکانی امن برای تربیت فکری نسل جوان هستند. این مراکز با ایجاد محیط مطالعه‌محور، نه‌تنها حمایت آموزشی، بلکه مراقبت فرهنگی از جامعه به‌عمل می‌آورند.

    استان گلستان با ۳۶ شهر، اکثر مناطق خود را تحت پوشش کتابخانه‌های عمومی قرار داده است که این یک گام مثبت محسوب می‌شود. اما موفقیت هر پروژه‌ای تنها در تأسیس خلاصه نمی‌شود و نگهداری و توسعه آن اهمیت بیشتری دارد.

    وجود بیش از ۳۰ هزار عضو فعال در کتابخانه‌های گلستان و سهم بالای کودکان و نوجوانان در این آمار، نشانه‌ای روشن از ظرفیت عظیم فرهنگی استان است. این آمار امیدبخش می‌گوید اگر بستر درست فراهم شود، استقبال مردم بسیار بیشتر خواهد بود.


    پرسش اصلی اینجاست: آیا مدیریت شهری حاضر است سهم قانونی خود در توسعه کتابخانه‌ها را به‌موقع پرداخت کند تا آینده فرهنگی استان در مسیر صحیح حرکت کند یا همچنان توسعه کتابخانه‌ها درگیر حاشیه‌های مالی و بروکراسی خواهد بود؟


    با وجود این ظرفیت، واقعیت آن است که سرانه کتابخانه نسبت به جمعیت شهری گلستان پایین‌تر از استانداردهای ملی و جهانی است. گسترش جغرافیایی خدمات کتابخانه‌ای هنوز در بسیاری از مناطق جای کار دارد.

    خصوصاً گرگان به‌عنوان مرکز استان، با کمبود شدید زیرساخت‌های کتابخوانی مواجه است. شهری با این حجم جمعیت و جایگاه فرهنگی، باید حداقل چند کتابخانه جدید در برنامه فوری خود داشته باشد.

    در قانون تأسیس کتابخانه‌های عمومی، تکلیف روشنی برعهده شهرداری‌ها گذاشته شده است. بر اساس ماده ۶، نیم درصد از برخی درآمدهای پایدار شهرداری‌ها باید برای توسعه کتابخانه‌ها اختصاص یابد؛ قانونی که اجرای آن می‌تواند تغییرات گسترده‌ای در فضای فرهنگی شهرها ایجاد کند.

    این سهم مالی، نه لطف بلکه وظیفه قانونی شهرداری‌هاست. پرداخت به‌موقع آن یعنی تزریق مستقیم بودجه فرهنگی به قلب جامعه.

    سید محسن حسینی برساووش بیان می‌کند که در دوره مسئولیت خود بارها برای اجرای این قانون با شهرداری‌ها رایزنی و مذاکره کرده است. او این موضوع را دغدغه‌ای جدی برای آینده استان می‌داند.

    نتیجه این پیگیری‌ها باعث شد در سال ۱۴۰۲، مبلغی حدود ۷.۵ میلیارد تومان، و در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان به حساب نهاد کتابخانه‌های عمومی واریز شود؛ که از این رقم حدود ۱۲ میلیارد تومان توسط شهرداری‌ها پرداخت شده است.

    این روند، آغاز خوبی است اما پاسخگوی همه نیازها نیست؛ به‌ویژه در حوزه تجهیزات مدرن، فناوری اطلاعات و گسترش زیربناهای فرهنگی مناطق محروم.

    با بودجه‌ای بالغ بر ۸ هزار میلیارد تومان برای شهرداری‌های استان در سال ۱۴۰۴، سهم کتابخانه‌ها می‌تواند بسیار بیشتر از این ارقام باشد و انتظار افکار عمومی نیز همین است.

    کارشناسان معتقدند بخشی از مدیریت شهری همچنان فرهنگ را در اولویت‌های پایانی خود می‌بیند، در حالی که توسعه فرهنگی سرمایه‌گذاری بلندمدتی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و افزایش بهره‌وری اقتصادی است.

    اگر شهرداری‌ها به کتابخانه نگاه هزینه‌ای داشته باشند، پروژه‌های فرهنگی همیشه مغفول خواهند ماند. اما اگر نگاه را به‌سمت سرمایه‌گذاری تغییر دهند، نتایج آن حتی در حوزه شهری نیز قابل‌محاسبه خواهد بود.

    فرمانداران که ریاست انجمن کتابخانه‌های عمومی شهرستان‌ها را برعهده دارند، می‌توانند با نظارت دقیق‌تر، از تعویق یا عدم پرداخت سهم کتابخانه‌ها جلوگیری کنند.

    عضویت شهردار و رییس شورای شهر در انجمن کتابخانه‌ها باید فعالانه باشد؛ نه تشریفاتی. آنها باید نماینده مطالبه‌گر مردم در موضوع فرهنگ باشند.

    اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی نیز باید در تشکیل انجمن‌ها در شهرهای فاقد این ساختار، سرعت عمل بیشتری نشان دهد. نبود انجمن، یعنی نبود مطالبه‌گری رسمی.

    یکی از راه‌های موثر برای تسریع در پرداخت‌ها، تهاتر املاک و زمین‌های غیرمولد شهرداری با بدهی فرهنگی است. این اقدام کاملاً قانونی و قابل‌اجراست و تجربه آن در شهرهای مختلف کشور مثبت بوده است.

    اما توسعه کتابخانه تنها به ساخت و ساز ختم نمی‌شود؛ استفاده از فناوری‌های نو، کتاب‌های الکترونیک، خدمات پژوهشی و حتی فضای کارآفرینی فرهنگی از نیازهای امروز کتابخانه‌سازی است.

    در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، کتابخانه‌ها به پایگاه‌های نوآوری و تولید محتوای دیجیتال تبدیل شده‌اند. آیا زمان آن نرسیده که ما نیز چنین رویکردی داشته باشیم؟

    با وجود ۲۰ هزار عضو کودک و نوجوان در کتابخانه‌های گلستان، هر تصمیم مدیریتی درباره کتابخانه‌ها دقیقاً بر آینده استان اثرگذار است. سهل‌انگاری امروز، هزینه سنگین فردا خواهد بود.

    افزایش مشارکت مردمی، حمایت خیرین کتابخانه‌ساز و جلب همکاری بخش خصوصی می‌تواند شتاب‌دهنده مسیر توسعه فرهنگی باشد؛ مسیری که تنها با توان دولت و شهرداری‌ها به مقصد نمی‌رسد.

    کتابخانه‌های عمومی نه‌فقط محلی برای مطالعه، بلکه مرکز کاهش آسیب‌های اجتماعی هستند؛ از بزهکاری تا اعتیاد و طردشدگی. فرهنگ، بهترین شکل پیشگیری است.

    امروز بیش از هر زمان دیگر نیاز داریم درک کنیم که کتابخانه‌ها ریشه‌های درخت توسعه‌اند. اگر ریشه ضعیف بماند، شاخه‌ها هرگز تنومند نخواهند شد. این پیام باید به‌طور جدی در سیاست‌گذاری شهری وارد شود.

    نکته قابل تأمل بازار کسب‌وکار

    توسعه کتابخوانی، باعث رشد سرمایه انسانی می‌شود؛ سرمایه‌ای که مهم‌ترین موتور اقتصاد دانش‌بنیان است. هرچه جامعه باسوادتر، اقتصاد قدرتمندتر.

    کتابخانه‌های عمومی با تحریک ظرفیت نوآوری و پژوهش، به خلق کسب‌وکارهای فرهنگی و دیجیتال کمک می‌کنند. ارتباط صنعت نشر و بخش فناوری با کتابخانه‌ها می‌تواند اشتغال‌آفرینی گسترده‌ای داشته باشد.

    پرداخت سهم قانونی کتابخانه‌ها توسط شهرداری‌ها، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه است که بهره‌وری مدیریت شهری را افزایش داده و هزینه‌های مبارزه با آسیب‌های اجتماعی را کاهش می‌دهد.

    هر کتابخانه جدید، یک مرکز رشد آگاهی و آرامش اجتماعی است؛ و همین افزایش سلامت اجتماعی، بزرگ‌ترین آورده برای آینده اقتصاد و مدیریت شهری گلستان خواهد بود.

    نویسنده: سید محسن حسینی
    منبع: بازار کسب کار آنلاین

    اخبار مشابه

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *