مالیاتِ روی کاغذ؛ خانههای خالی هنوز در دسترس دولت نیست
به گزارش بازار کسب و کار وزیر نفت محسن پاکنژاد در ابتدای طرح اعلام کرده است که عرضه بنزین وارداتی هیچ تغییری در سهمیه و قیمت بنزین یارانهای ایجاد نخواهد کرد. او میگوید واردات بنزین سوپر با هدف مدیریت بخشی از فشار مصرف انجام میشود. این طرح با تکیه بر ظرفیت بخش خصوصی اجرا میشود. دولت تنها نقش نظارتی دارد. مردم هنوز منتظر هستند ببینند این تغییر چه اثری بر زندگی روزمره آنان میگذارد.
سخنگوی دولت فاطمه مهاجرانی تاکید کرده است که عرضه بنزین وارداتی پاسخی به نیاز بخشی از مصرفکنندگان است. او گفت این طرح تنها مربوط به بازار غیربهینهای است. به این ترتیب، مصرفکنندگان پرمصرف باید بهای واقعیتری پرداخت کنند. این اقدام میتواند یارانه پنهان سوخت را هدفمند کند. اما نگرانی از افزایش تدریجی قیمتها هنوز باقی است.
مدیرعامل شرکت ملی پخش کرامت ویسکرمی اعلام کرد که شروع توزیع در جایگاههای خاص تهران انجام میشود. خودروهای سیار نیز در این فرآیند حضور خواهند داشت. طرح به مرور به کلانشهرها گسترش مییابد. هدف توزیع تدریجی است تا بازار شوک قیمتی نبیند. این روند فرصتی برای سنجش واکنش مصرفکنندگان فراهم میکند.
سخنگوی صنف جایگاهداران رضا نواز مسیر قانونی طرح را حاصل مصوبه هیأت وزیران دانست. او گفت در قانون بودجه نیز سازوکارهای مالیاتی اصلاح شده است. ۲۵ شرکت خصوصی وارد این میدان شدهاند. حالا بازار سوخت از انحصار فاصله میگیرد. نام و نقش بخش خصوصی پررنگتر میشود.
یک مقام ارشد حوزه انرژی اشاره دارد که قیمتگذاری بر پایه رقابت، شفافیت و پیشبینیپذیری را افزایش میدهد. وابستگی کمتر به بخشنامههای ناگهانی میتواند رفتار بازار را منطقیتر کند. سرمایهگذاران با اطمینان بیشتری وارد عمل میشوند. ریسکهای تصمیمات سیاسی کاهش مییابد. اما آیا این مدل در اقتصادی با قیمتگذاری نیمهدولتی کارآمد است؟
یک کارشناس بازار نفت میگوید تعیین قیمت بر اساس عرضه و تقاضا، یارانه پنهان را آشکار میکند. این مسئله میتواند به کنترل مصرف کمک کند. با اینحال، اختلاف قیمت بنزین یارانهای و آزاد ممکن است بازار قاچاق را تحریک کند. تجربه سالهای گذشته این خطر را تاییید میکند. دولت باید مکانیزم کنترل را تقویت کند.
یک تحلیلگر اقتصاد کلان معتقد است بازار سوخت پیام تورمی مهمی دارد. مصرف بنزین با قیمت ارزان، همواره فشار بودجهای را افزایش داده است. واردات آزاد، هزینهها را از دوش دولت برمیدارد. اما هزینه نهایی به مصرفکننده منتقل میشود. تعادل در این انتقال بسیار حساس است.
یک اقتصاددان انرژی یادآور میشود که خودروهای لوکس هدف اصلی بنزین سوپر هستند. این گروه، سهم بالایی در مصرف ندارند. اما این طرح به طبقات بالا گزینه بیشتر میدهد. در حالیکه طبقات متوسط و پایین همچنان با سهمیه محدود مواجه هستند. آیا عدالت در دسترسی به انرژی رعایت میشود؟
یک مقام دولتی توضیح میدهد که این طرح بخشی از برنامه کاهش مصرف داخلی است. ایران در آستانه واردکننده دائمی شدن بنزین قرار دارد. افزایش مصرف از تولید پیشی گرفته است. قیمت واقعیتر میتواند رفتار مصرفی را اصلاح کند. اما این به شرطی است که حملونقل عمومی تقویت شود.
یک پژوهشگر صنعتی میگوید رقابت در بورس انرژی، کیفیت را افزایش میدهد. بنزین یورو ۵ محیطزیست را کمتر متأثر میکند. این مزیت برای سلامت شهرها حیاتی است. اما اگر قیمتها نجومی شود، تقاضا کاهش مییابد. بازار باید تعادل بین کیفیت و دسترسی را حفظ کند.
یک کارشناس لجستیک هشدار میدهد که آمادهسازی جایگاهها زمانبر است. انتقال محمولهها نیازمند ناوگان مناسب است. ظرفیت ذخایر برخی مناطق کافی نیست. اگر عرضه محدود بماند، قیمتها در بورس میجهد. مدیریت زنجیره تامین نقش کلیدی در موفقیت پروژه دارد.
یک فعال حوزه توزیع تاکید میکند که حقالعمل جایگاهداران باید عادلانه باشد. سهم کنونی ۶۵۰ تومان برای هر لیتر تعیین شده است. اما هزینههای نگهداری، استانداردسازی و نیروی انسانی سرسامآور است. جایگاهها نباید زیانده شوند. در غیر این صورت عرضهکنندگان عقبنشینی میکنند.
یک مقام نظارتی بیان میکند که شفافیت بورس انرژی مانع فساد میشود. معاملات قابل رصد هستند. قیمتسازی پشتپرده محدود میشود. نقش دلالان کمرنگ خواهد شد. این ویژگی برای بازاری مثل سوخت حیاتی است.
یک تحلیلگر مالی معتقد است ورود سوخت به بورس میتواند نقدینگی را جذب کند. بازیگران جدید سرمایه وارد میکنند. بازارهای دیگر نیز تحت تاثیر قرار میگیرند. اما افزایش قیمت انرژی ممکن است تورم عمومی ایجاد کند. مدیریت جریان پول اهمیت جدی دارد.
یک کارشناس محیطزیست اشاره میکند که کیفیت بالاتر سوخت کاهش آلودگی را به همراه دارد. بنزین سوپر وارداتی عدد اکتان بالاتری دارد. خودروها کارایی بهتری نشان میدهند. اما اگر قیمت مانع مصرف شود، دسترسی عمومی محدود خواهد شد. سیاستهای مکمل مثل اسقاط خودرو اثر بیشتری دارد.
یک مقام برنامهریزی انرژی میگوید مصرف بالای داخلی سرمایه لازم برای توسعه پالایشگاهها را بلعیده است. واردات آزاد میتواند فشار سرمایهای دولت را کمتر کند. پالایشگاهها به سمت ارتقای کیفیت حرکت میکنند. خودکفایی سوختی نیازمند اصلاح رفتار مصرفی است. این تصمیم میتواند این فرآیند را تسریع کند.
یک تحلیلگر سیاستگذاری سوخت به نقش قیمت بنزین در الگوی سفر اشاره میکند. سوخت ارزان سفرهای غیرضروری را افزایش داده است. هزینه واقعیتر میتواند ترافیک و مصرف را کنترل کند. شهرهای بزرگ از این منظر حساسترند. ولی فشار به مردم میتواند نارضایتی ایجاد کند.
یک استاد اقتصاد انرژی میگوید قیمت فوب خلیج فارس مبنای مناسبی است. همترازی با بازار جهانی شفافیت دارد. اما در اقتصادی با درآمدهای غیرجهانی، این مدل میتواند فشار معیشتی ایجاد کند. حمایتهای جبرانی باید همزمان طراحی شود. تعادل میان درآمد و مصرف باید مبنا باشد.
یک مدیر وارداتی اشاره دارد که شرکتهای خصوصی ریسک بالایی را پذیرفتهاند. نوسان ارز یک تهدید دائمی است. تضمین امنیت سرمایه ضروری است. دولت باید سیاستهای پایدار ارائه دهد. اعتماد سرمایهگذاران کلید جذب منابع است.
یک فعال صنعت جایگاهداری هشدار میدهد که اختلاف قیمت، تقاضای بنزین یارانهای را بیشتر جذاب میکند. صفها ممکن است طولانیتر شود. این چالش اجرایی قابل پیشبینی است. سیاستگذاری باید به سمت کاهش تفاوتها حرکت کند. بازار دوگانه سوخت چالش دائمی خواهد بود.
یک مقام وزارت نفت تاکید دارد که دولت وارد این تجارت نمیشود. تمام فرآیند توسط بخش خصوصی انجام میشود. این دیدگاه مبتنی بر کوچکسازی دولت است. اقتصاد انرژی باید رقابتی شود. اما تجربه نشان داده خروج دولت همیشه کامل نیست.
یک کارشناس حملونقل میگوید اگر مصرف بنزین گران شود، رشد حملونقل عمومی افزایش مییابد. این یک پیام مثبت است. اما زیرساخت باید همزمان توسعه یابد. کمبود ناوگان و بلیت گران چالش جدی است. شاید فشار بیشتری به مسافران وارد شود.
یک تحلیلگر اجتماعی از زاویه دیگری نگاه میکند. او میگوید بنزین فقط سوخت نیست؛ نماد اعتماد مردم به سیاستهاست. کوچکترین تغییر، حساسیتبرانگیز میشود. ارتباطات دولت باید شفاف باشد. ابهام، بازار را ملتهب میکند.
یک پژوهشگر اقتصادی اشاره دارد که این طرح آزمونی برای آینده اقتصاد ایران است. آیا بازار توان خودتنظیمی دارد؟ آیا بخش خصوصی توان رقابت دارد؟ آیا مردم هزینههای واقعی انرژی را میپذیرند؟ پاسخ این پرسشها مسیر اقتصاد را تعیین میکند. شکست، بازگشت به قیمتگذاری دستوری خواهد بود.
یک مقام اقتصادی یادآوری میکند که این طرح هنوز کامل نیست. تنها بازار محدود و خاصی را پوشش میدهد. بنزین یارانهای ۹۰ درصد مصرف را تشکیل میدهد. اثر مستقیم بر اکثریت مردم فعلاً ناچیز است. اما تغییر بنیادین از همین نقطه آغاز میشود.
یک عضو هیئت علمی دانشگاه میگوید احتمال شوکهای ناگهانی قیمت سوخت کمتر میشود. بازار قابل پیشبینیتر خواهد بود. سرمایهگذاری در انرژی جذابتر میشود. تداوم سیاستها بسیار مهم است. ثبات، رمز موفقیت این اصلاح است.
یک تحلیلگر امنیت انرژی خاطرنشان میکند که واردات وابستگی ایجاد میکند. اگر تولید داخل تقویت نشود خطرناک است. تنوعسازی منابع حیاتی است. پالایشگاهها باید توسعه یابند. واردات نباید جایگزین تولید شود.
یک کارشناس بازرگانی بینالملل معتقد است که ایران میتواند از ظرفیت همسایگان برای تامین سوخت استفاده کند. این همکاریها دیپلماسی انرژی را تقویت میکند. اما روابط سیاسی تاثیر مستقیم دارد. تحریمها همچنان مانع مهمی هستند. ریسک همکاری بالا است.
یک فعال بخش خصوصی اشاره دارد که تضمین قراردادهای بلندمدت نیازمند حمایت قانونی است. امنیت سرمایه باید تضمین شود. تجربههای تلخ گذشته وجود دارد. اعتمادسازی باید در اولویت باشد. بدون این مورد، بازیگران واقعی وارد میدان نمیشوند.
یک مدیر مالی صنعت انرژی به نقش بانکها اشاره دارد. تامین سرمایه واردات نیازمند سازوکار اعتباری شفاف است. نرخ بهره بالا ریسک پروژه را افزایش میدهد. تعاملات بانکی باید روان شود. زیرساخت مالی هنوز اشکالاتی دارد.
یک تحلیلگر رسانه انرژی میگوید این پروژه نیازمند اقناع افکار عمومی است. تصویرسازی اشتباه میتواند بازار را منحرف کند. اطلاعات دقیق باید به مردم برسد. رسانهها نقش تعیینکننده دارند. شفافیت ارتباطی اعتماد میسازد.
یک مقام بازار انرژی هشدار میدهد که اگر سیاستها ناپایدار باشد، کسبوکارها متضرر میشوند. تصمیمات ناگهانی بزرگترین خطر بازار است. بورس نیازمند ثبات است. هر تغییر باید با پیشآگاهی باشد. اعتماد سرمایهگذاران مهمترین سرمایه بازار است.
یک کارشناس حامی طرح معتقد است این تصمیم آغاز اصلاحات واقعی در بازار انرژی است. او میگوید بنزین باید قیمت واقعی داشته باشد تا مصرف کنترل شود. این اقدام از هدررفت منابع جلوگیری میکند. دولت نفس تازهای میگیرد. وابستگی به بودجه کاهش مییابد.
یک کارشناس منتقد طرح هشدار میدهد که اختلاف طبقاتی در مصرف سوخت بیشتر میشود. او معتقد است بنزین آزاد فقط برای ثروتمندان خواهد بود. قشر متوسط توان خرید ندارد. نارضایتی اجتماعی ممکن است افزایش یابد. سیاستهای جبرانی باید جدی دنبال شوند.
یک شهروند تهرانی میگوید کیفیت بهتر سوخت جذاب است. اما قیمتها نگرانکننده است. مردم از تجربههای قبلی خاطره خوبی ندارند. ترس از افزایش قیمت عمومی انرژی واقعی است. دولت باید در عمل نشان دهد سهمیهها تغییر نخواهند کرد.
یک فعال اقتصادی معتقد است این طرح میتواند نقطه عطف بازار باشد. مشارکت بخش خصوصی باعث رشد اقتصاد میشود. حتی صادرات مجدد میتواند هدف قرار گیرد. اما نظارت دقیق باید انجام شود. هرگونه رانت میتواند کل طرح را بیاعتماد کند.
یک کارشناس سرمایهگذاری تاکید میکند ورود بنزین به بورس انرژی میتواند حجم معاملات و نقدشوندگی را افزایش دهد. کارگزاریها و شرکتهای عرضهکننده سهم جدیدی در بازار کسبوکار به دست میآورند. این موضوع درآمدزایی تازهای برای بازار سرمایه ایجاد میکند. اما نوسانات شدید قیمت میتواند ریسکها را بالا ببرد. مدیریت حرفهای عرضه ضرورت دارد.
یک تحلیلگر کسبوکار نفت اشاره میکند که زنجیره تامین سوخت میتواند فرصتهای شغلی جدید ایجاد کند. حمل، ذخیرهسازی و توزیع نیازمند شرکتهای توانمند است. کارآفرینی در این بخش جذاب میشود. اما نقش دلالان باید محدود شود. رقابت سالم باید اصل باشد.
یک پژوهشگر اقتصادی میگوید این طرح میتواند قیمت واقعی انرژی را به فعالان اقتصادی نشان دهد. صنایع وابسته به سوخت رفتار منطقیتری خواهند داشت. بهرهوری افزایش مییابد. اما ممکن است هزینه تولید بالا رود. فشار این افزایش نباید به مصرفکننده منتقل شود.
دیدگاهتان را بنویسید