چرا هشدارها شنیده نمیشود؟
به گزارش بازار کسب و کار پرتقال بهعنوان یکی از پرمصرفترین میوههای جهان، نقشی محوری در سبد غذایی خانوارها و صنایع مختلف غذایی دارد. این میوه نهتنها در قالب مصرف تازه، بلکه در صنایع تبدیلی نیز یکی از محصولات کلیدی محسوب میشود. همین گستردگی کارکردها ارزش اقتصادی آن را دوچندان کرده است.
در بازار جهانی امروز، آبمیوه، کنسانتره، اسانس و محصولات جانبی پرتقال سهم بزرگی در گردش مالی صنایع غذایی دارند. از پودر پرتقال برای طعمدهی انواع غلات صبحانه، ماست، پنیر و شیرینیجات استفاده میشود. همین تنوع، فرصتهای درآمدی گستردهای را برای تولیدکنندگان فراهم میکند.
ایران با تولید سالانه سه میلیون تن پرتقال سهمی معادل چهار درصد از بازار جهانی دارد. این جایگاه، رتبه نهم تولید پرتقال جهان را برای کشور رقم زده است. چنین ظرفیتی میتواند با مدیریت صحیح، به عاملی مهم در درآمدهای صادراتی تبدیل شود.
بازارهای صادراتی پرتقال ایران شامل روسیه، آسیای میانه، عراق، افغانستان، پاکستان، امارات و قطر است. نزدیکی استان گلستان به برخی از این بازارهای هدف، توان صادراتی این منطقه را دوچندان میکند. بندرگز نیز با موقعیت جغرافیایی مناسب، ظرفیت تبدیلشدن به پایانه صادرات مرکبات را دارد.
در استان گلستان حدود شش هزار هکتار باغ پرتقال وجود دارد. این باغها سالانه بین ۱۱۰ تا ۱۵۰ هزار تن محصول تولید میکنند که بخش چشمگیری از آن متعلق به شهرستان بندرگز است. تنوع اقلیمی و خاک حاصلخیز منطقه در کیفیت بالای محصول نقش اساسی دارد.
بندرگز براساس آمار رسمی، رتبه نخست تولید مرکبات را در استان گلستان در اختیار دارد. این ویژگی سبب شده تا نام بندرگز با «پرتقال باکیفیت» در ذهن بسیاری از فعالان بازار کشاورزی گره بخورد. ظرفیت تولید در این شهرستان، فرصت توسعه صنایع تبدیلی را فراهم کرده است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند بندرگز میتواند به یکی از برندهای ملی در حوزه پرتقال تبدیل شود. برندسازی شهری، راهی موثر برای افزایش درآمد کشاورزان و جذب سرمایهگذاران دیدگاه است. این موضوع برای شهری که در مسیر توسعه اقتصادی قرار دارد، نقطهعطف محسوب میشود.
پرتقال به دلیل داشتن ویتامین C فراوان، برای تقویت سیستم ایمنی بدن اهمیت ویژهای دارد. این ویژگی باعث افزایش تقاضای جهانی برای آن شده است. نقش پرتقال در کاهش سرطان، بیماریهای قلبی و التهابات نیز باعث محبوبیت بیشتر آن شده است.
ویژگی دیگر این میوه اثر مثبت آن بر گوارش و کنترل قند خون است. این مزیتها فرصت مناسبی برای تبلیغات بازاری و افزایش مصرف در صنایع سلامتمحور فراهم میکند. ازاینرو، تولیدکنندگان باید از این ویژگیها در توسعه بازار بهره ببرند.
پوست پرتقال نیز در صنایع گوناگون استفاده گستردهای دارد. از خلال پوست پرتقال برای طعمدهی غذاها و از روغن آن در تولید شامپو، صابون و لوسیون استفاده میشود. این تنوع مصرفی بیانگر ارزش اقتصادی بالای این محصول است.
در صنایع غذایی، کنسانتره پرتقال یکی از پرکاربردترین محصولات جانبی محسوب میشود. از این محصول برای تولید نوشابه، سس، مربا و انواع آبمیوه بهره گرفته میشود. همین کاربردها باعث شده بازار کنسانتره جایگاه ویژهای در تجارت جهانی داشته باشد.
بندرگز با برخورداری از زمینهای مستعد و باغداران حرفهای، میتواند در حوزه تولید کنسانتره و اسانس نیز ورود جدی داشته باشد. ایجاد کارخانههای کوچک و متوسط میتواند جلوی خامفروشی را بگیرد و ارزش افزوده چندبرابری ایجاد کند.
نبود صنایع بستهبندی تخصصی یکی از مشکلات تولیدکنندگان بندرگز است. بستهبندی شکیل و استاندارد میتواند قدرت رقابت این محصول را در بازارهای منطقهای افزایش دهد. سرمایهگذاری در این بخش برای شکوفایی ظرفیت صادراتی ضروری است.
با وجود تولید بالا، هنوز شبکه بازاریابی مناسبی برای پرتقال بندرگز شکل نگرفته است. این خلأ موجب کاهش سود کشاورزان و وابستگی بازار به واسطهها شده است. ایجاد زنجیره فروش هدفمند میتواند این مشکل قدیمی را برطرف کند.
گلستان در صورت برنامهریزی علمی میتواند به قطب نوآوری در تولید مرکبات تبدیل شود. توسعه باغهای مدرن، آبیاری هوشمند و مدیریت یکپارچه آب از الزامات رشد پایدار تولید محسوب میشود. بندرگز نیز میتواند پایلوت این تحول باشد.
نامآوران و مفاخر فرهنگی گلستان ظرفیت دیگری برای برندسازی بندرگز هستند. ترکیب هویت فرهنگی و شهرت کشاورزی میتواند تصویر جدید و جذابی از این شهر در سطح ملی ایجاد کند. هویت شهری قوی، خود محرک توسعه اقتصادی است.
امروز بسیاری از شهرهای کوچک برای رونق اقتصادی از «برندسازی محصول» بهره میبرند. بندرگز نیز با انتخاب پرتقال بهعنوان نماد شهری، میتواند در مسیر توسعه گردشگری کشاورزی حرکت کند. این کار سالانه هزاران گردشگر اقتصادی جذب خواهد کرد.
رشد صادرات پرتقال بندرگز نیازمند دیپلماسی اقتصادی فعال است. رایزنیهای تجاری با کشورهای هدف میتواند بازارهای پایدار ایجاد کند. همچنین ایجاد پایانه صادراتی اختصاصی مرکبات در گلستان یک ضرورت راهبردی است.
ظرفیت پرتقال بندرگز فراتر از یک محصول کشاورزی ساده است. این ظرفیت میتواند شغل ایجاد کند، گردش مالی بسازد و زمینهساز تحول اقتصادی شود. بهرهگیری از این فرصت نیازمند برنامهریزی و همکاری همه دستگاههاست.
در نهایت، بندرگز امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند طرحی نو برای تبدیل شدن به مرکز ثقل مرکبات کشور است. این شهر آماده آغاز فصلی تازه در اقتصاد کشاورزی شمال ایران است؛ فصلی که پرتقال در محور آن قرار دارد.
بزرگترین فرصت اقتصادی بندرگز، تنوع و کیفیت بالای پرتقال آن است. اما عدم بهرهبرداری کامل از این مزیت، باعث شده سود اصلی به جیب واسطهها برود. ایجاد شبکه بازاریابی مستقیم میتواند این مشکل را اصلاح کند.
یکی از نقاط ضعف تولید در بندرگز، نبود صنایع تبدیلی قوی است. این مسئله سبب خامفروشی و از دست رفتن ارزش افزوده میشود. سرمایهگذاری بخش خصوصی در تولید کنسانتره، اسانس و بستهبندی میتواند تحولآفرین باشد.
بازارهای صادراتی پرتقال ایران روبهگسترش است، اما رقبا نیز فعال شدهاند. بندرگز برای حفظ سهم خود باید استانداردسازی، بستهبندی مدرن و ثبات کیفیت را در اولویت قرار دهد. این اقدامات جایگاه محصول را در بازارهای منطقه تثبیت میکند.
از منظر اقتصادی، برندسازی شهری یک سرمایهگذاری بلندمدت است. برند «پرتقال بندرگز» میتواند ارزش نام شهر را افزایش داده و جذب سرمایهگذاران را تسهیل کند. این مدل توسعه در شهرهای موفق دنیا به اثبات رسیده است.
مدیریت یکپارچه منابع آب، کلید پایداری باغهای پرتقال بندرگز است. بدون اصلاح سیستمهای آبیاری، تولید پایدار و اقتصادی ممکن نخواهد بود. آینده این قطب تولیدی به تصمیمات امروز در حوزه آب و زیرساخت بستگی دارد.
دیدگاهتان را بنویسید