چرا هشدارها شنیده نمیشود؟
به گزارش خبرنگار بازار کسب و کار در نشست خبری دانشگاه علوم پزشکی گلستان، سرکار خانم دکتر مهین قلیپور مدیر اطلاعرسانی پزشکی و منابع علمی این دانشگاه با تأکید بر نقش رسانهها در ارتقای سلامت عمومی، بر ضرورت انتقال پیامهای علمی به زبان ساده برای مردم تأکید کرد و گفت رسالت رسانه ایجاب میکند که یافتههای علمی به شکلی قابل فهم در اختیار جامعه قرار گیرد.
وی هدف اصلی این نشست را آگاهسازی جامعه نسبت به نتایج پژوهشهای علمی معتبر دانست و افزود دانشگاهها تنها تولیدکننده علم نیستند بلکه باید نقش فعالی در تبدیل دانش به پیامهای کاربردی برای مردم ایفا کنند، موضوعی که در قالب برنامه ترجمان دانش دنبال میشود.
دکتر قلیپور توضیح داد معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی گلستان علاوه بر حمایت از انجام پژوهشها، مأموریت دارد پلی ارتباطی میان نتایج علمی و جامعه برقرار کند تا یافتهها از فضای دانشگاهی خارج شده و در تصمیمگیریهای فردی و اجتماعی اثرگذار باشند.
وی با اشاره به فرآیند انتخاب پژوهشها در کمیتههای تخصصی ترجمان دانش گفت دو طرح پژوهشی ارائهشده در این نشست از جمله مطالعات برگزیده بودهاند که به دلیل کیفیت علمی بالا و اهمیت اجتماعی، برای ارائه عمومی انتخاب شدهاند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گلستان تأکید کرد پژوهشهایی که حجم نمونه بالایی دارند، قابلیت تعمیمپذیری بیشتری به کل جامعه دارند و نتایج آنها میتواند مبنای سیاستگذاریهای سلامت قرار گیرد، موضوعی که در این مطالعه ملی بهخوبی رعایت شده است.
پژوهش ارائهشده با همکاری کنسرسیومی از دانشگاههای علوم پزشکی کشور و با محوریت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده و استان گلستان نیز بهعنوان یکی از استانهای مشارکتکننده در این طرح ملی حضور داشته است.
موضوع اصلی این مطالعه بررسی ارتباط مصرف تریاک با بروز سرطان ریه بوده است؛ سرطانی که از نظر میزان مرگومیر یکی از کشندهترین سرطانها در جهان محسوب میشود و به دلیل ماهیت تهاجمی، فرصت درمان در آن بسیار محدود است.
دکتر قلیپور با اشاره به تجربه میدانی پژوهش گفت در جریان جمعآوری دادهها، برخی بیماران مبتلا به سرطان ریه حتی پیش از تکمیل مراحل بررسی فوت کرده بودند که این مسئله نشاندهنده شدت و سرعت پیشرفت این نوع سرطان است.
بر اساس آمارهای کشوری، بروز سرطان ریه در مردان حدود ۱۲.۷ مورد در هر صد هزار نفر گزارش شده و این میزان در زنان کمتر است، اما همچنان جایگاه این سرطان در فهرست علل اصلی مرگومیر نگرانکننده تلقی میشود.
وی افزود در استان گلستان نیز دادهها نشان میدهد میزان بروز سرطان ریه در مردان حدود ۱.۳ در هزار نفر است و هرچند آمار زنان کمتر است، اما فاصله معناداری با وضعیت مطلوب سلامت دارد و نیازمند توجه ویژه است.
این پژوهشگر حوزه سلامت خاطرنشان کرد سرطانها معمولاً چندعاملی هستند و عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی در کنار هم موجب بروز بیماری میشوند، اما در مورد سرطان ریه برخی عوامل خطر نقش پررنگتری دارند.
مصرف سیگار سالهاست که بهعنوان عامل قطعی سرطان ریه شناخته شده و حتی قرار گرفتن در معرض دود دست دوم نیز میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد، موضوعی که خانوادهها و محیطهای کاری را در معرض تهدید قرار میدهد.
از دیگر عوامل خطر مطرحشده میتوان به مصرف الکل، مواجهه با تشعشعات، آلودگیهای شغلی و آلودگی هوا اشاره کرد که هر یک بهتنهایی یا در ترکیب با سایر عوامل میتوانند زمینهساز بروز سرطان ریه باشند.
دکتر قلیپور با تأکید بر شرایط خاص کشور گفت تریاک در ایران یکی از شایعترین مواد مصرفی است و برخلاف بسیاری از کشورها که مواد مخدر صنعتی مصرف میشود، تریاک سهم بالایی در الگوی مصرف دارد.
هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش بوده که آیا تریاک بهتنهایی خاصیت سرطانزایی دارد یا خیر و همچنین بررسی شده که مصرف همزمان تریاک و سیگار چگونه خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهد.
در این مطالعه، ۶۲۷ بیمار مبتلا به سرطان ریه از ۱۰ استان کشور مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج نشان داد افرادی که مصرف منظم تریاک دارند، حدود ۳.۶ برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ریه هستند.
یافتهها نشان میدهد این افزایش خطر حتی در افرادی که سیگار مصرف نمیکنند نیز وجود دارد و در صورت مصرف همزمان تریاک و سیگار، خطر ابتلا تا ۱۰ برابر افزایش مییابد که زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی است.
بر اساس تعریف این پژوهش، مصرف منظم تریاک به مصرف حداقل یکبار در هفته طی شش ماه گذشته اطلاق شده و افرادی که بیش از دو بار در روز مصرف داشتهاند، تا ۹ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار گرفتهاند.
یکی از نکات نگرانکننده این مطالعه، اثر شدیدتر تریاک در زنان است؛ بهطوریکه خطر ابتلا در زنان مصرفکننده تا ۷ برابر افزایش یافته و در برخی انواع خاص سرطان ریه این میزان حتی به ۸ برابر میرسد.
روش مصرف نیز در میزان خطر مؤثر بوده و نتایج نشان میدهد مصرف خوراکی تریاک خطر ابتلا را تا ۴.۹ برابر افزایش میدهد، در حالی که مصرف استنشاقی حدود ۳.۷۴ برابر خطر را بالا میبرد.
ترکیب تریاک و شیره از پرخطرترین الگوهای مصرف گزارش شده و افزایش خطری معادل ۸.۴ برابر را نشان میدهد، اما در مقابل یکی از امیدبخشترین یافتهها مربوط به تأثیر مثبت ترک مصرف است.
به گفته دکتر قلیپور، خطر ابتلا در افرادی که تریاک را ترک کردهاند، پس از حدود ۱۰ سال از ۹.۱ به حدود ۲ کاهش مییابد و این پیام مهم را منتقل میکند که هیچوقت برای ترک دیر نیست.
وی در پایان تأکید کرد با توجه به شیوع مصرف تریاک و میزان بروز سرطان در استان گلستان، ضروری است مردم این پیامها را جدی بگیرند و بدانند تریاک دارو نیست، بلکه یک عامل اثباتشده سرطانزاست.
نکته قابل تأمل بازار کسبوکار
افزایش ابتلا به سرطان ریه تنها یک بحران سلامت نیست بلکه پیامدهای اقتصادی گستردهای دارد؛ از افزایش هزینههای درمانی تا کاهش بهرهوری نیروی کار که میتواند فشار مضاعفی بر اقتصاد استان وارد کند.
مصرف تریاک علاوه بر آسیبهای فردی، هزینههای پنهان اجتماعی و اقتصادی ایجاد میکند و با افزایش بیماریهای مزمن، چرخه فقر، بیکاری و فشار بر نظام سلامت را تشدید میکند.
کسبوکارها نیز از نیروی کار سالم منتفع میشوند و افزایش بیماریهای پرهزینه مانند سرطان، موجب افزایش غیبت کاری، هزینه بیمه و کاهش بازده اقتصادی بنگاهها میشود.
رسانهها در این میان نقش کلیدی دارند و انتقال درست پیامهای سلامت میتواند رفتار مصرفکننده را تغییر داده و از تحمیل هزینههای سنگین آینده به اقتصاد جلوگیری کند.
سرطان ریه یک هشدار جدی برای توسعه پایدار استان است و بیتوجهی به یافتههای علمی امروز، میتواند فردا هزینههای سنگینتری بر بازار کسبوکار و جامعه تحمیل کند.
دیدگاهتان را بنویسید