جشنواره اقوام گلستان؛ پلی میان فرهنگ، اقتصاد
به گزارش بازار کسب و کار سیدرضا صالحیامیری، وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در یادداشتی نوشت: استان گلستان، در گستره تمدنی ایران، یک منظومه راهبردی از میراث ملموس و ناملموس، سرمایه انسانی ممتاز و تنوع زیستبومی بینظیر است که ظرفیت بازتولید هویت ایرانی ـ اسلامی و تقویت سرمایه اجتماعی ملی را بهصورت همزمان فراهم میآورد. دیوار تاریخی گرگان، که برخی مورخان آن را به دوره ساسانی و حتی دیوار اسکندر نسبت دادهاند و گنبد کاووس، بهعنوان نمادی برجسته از توانمندی معماری و تمدن دیرینه ایرانی، تنها بخش کوچکی از عمق تاریخی، فرهنگی و هویتی استان را نمایندگی میکنند. این میراث، ابزاری راهبردی برای بازتعریف گفتمان هویت ملی در عصر جهانیشدن و اتصال آن به آموزههای تمدنی ایران است.
حضور در هفدهمین جشنواره بینالمللی فرهنگ اقوام، تجلی سیاستگذاری تمدنی وزارتخانه در جهت انسجامبخشی ملی، بازتولید سرمایه اجتماعی و تحکیم همزیستی مسالمتآمیز اقوام ایرانی است. این جشنواره، بهمثابه یک «آزمایشگاه فرهنگمحور»، امکان تحلیل و مدلسازی فرآیندهای وفاق اجتماعی، انسجام قومی و بازتولید فرهنگی را بهصورت نظاممند فراهم میآورد و از منظر جامعهشناسی تاریخی و مطالعات تمدنی، نمونهای بیبدیل از همزیستی مسالمتآمیز جوامع متکثر است.
در حوزه گردشگری، گلستان دارای ظرفیتهای استراتژیک، متکثر و کمنظیر است. جنگلهای هیرکانی، ثبتجهانی شده، جلوهای از پایداری زیستمحیطی و جذابیت گردشگری علمی هستند. سواحل و جزایر استان، بهویژه در خلیج گرگان، امکان طراحی مسیرهای گردشگری دریا محور و اتصال به شبکههای ترانزیتی داخلی و منطقهای را فراهم میآورند. رودخانهها، آبشارها و روستاهای نمونه گردشگری، از درازنو تا زیارت، علاوه بر ارزش زیباییشناسانه، ظرفیت بالقوهای برای توسعه اقتصادی، اشتغالزایی و ارتقای سرمایه اجتماعی دارند. بهرهگیری از این منابع بدون رعایت اصول علمی مدیریت راهبردی، توسعه پایدار را تهدید میکند؛ اما با برنامهریزی دقیق و علمی، این ظرفیتها میتوانند موتور محرک توسعه متوازن و پایدار منطقهای باشند.
در حوزه میراثفرهنگی، حفاظت و معرفی آثار تاریخی و فرهنگی استان، از دیوار گرگان تا گنبد کاووس و محوطههای کمتر شناختهشده، یک اولویت ملی و تمدنی راهبردی است. مشاهیر فرهنگی و علمی گلستان، از شاعران و ادبا تا عرفا و فلاسفه، نه تنها غنای فکری و فرهنگی استان را نمایندگی میکنند، بلکه سرمایه انسانی آن ابزاری بیبدیل برای توسعه تمدنی، پژوهشی و هنری کشور است که میتواند در ارتقای سیاستگذاری فرهنگی و تقویت شبکههای فرهنگی ملی و فراملی نقشآفرین باشد.
صنایع دستی گلستان، یکی از ستونهای راهبردی اقتصادی و فرهنگی ایران است. نمایشگاه بزرگ صنایع دستی با ۱۷۶ غرفه، که بیش از ۸۰ درصد آن متعلق به هنر دست زنان بود، نمود عینی توانمندیهای بومی و ظرفیت توسعه اقتصادی پایدار است. تقویت تولید روستایی، آموزش هنرمندان، تامین مواد اولیه و ایجاد بازارچههای محلی، ضمن کاهش نقش واسطهها، امکان ارتقای صادرات و افزایش ارزش افزوده را فراهم میآورد. آمارها نشان میدهد که صادرات صنایعدستی ایران میتواند به یک میلیارد دلار ارتقا یابد، مشروط بر آنکه سیاستهای حمایتی و سرمایهگذاری راهبردی بهطور دقیق اجرا شوند.
تخصیص منابع و تسهیلات کمبهره به توسعه مشاغل روستایی، بومگردی و صنایعدستی، نمونهای از سیاستگذاری راهبردی مبتنی بر تحلیلهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. این اقدام، علاوه بر تقویت اقتصاد محلی، انسجام اجتماعی و کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها را نیز تسهیل میکند. ایجاد پایگاه گردشگری در مسیر ترانزیتی مشهد، با امکانات اقامتی سبک و فضاهای خدماتی، نمونهای ملموس از سرمایهگذاری علمی و استراتژیک در توسعه گردشگری داخلی و منطقهای است.
انسجام و وفاق اجتماعی، پیششرط تحقق توسعه پایدار در استانهای متکثر است. گلستان، با زیست مشترک ۲۰ قوم مختلف و تجربه تاریخی همگرایی، نمونهای برجسته از تعامل مسالمتآمیز گروههای متنوع است. احساس عدالت اجتماعی، عدالت منزلتی و توزیع عادلانه منابع میان گروهها، پیششرط بازتولید سرمایه اجتماعی و توسعه انسانی، فرهنگی و اقتصادی محسوب میشود و مسیر تحقق توسعه متوازن و تمدنی را هموار میسازد.
جشنواره اقوام، نمادی از وفاق ملی، بستری برای انتقال دانش و هنر و محملی برای همگرایی اقتصادی و اجتماعی است. دولت، با محورهای امیدآفرینی، انسجامبخشی و کارآمدی، تلاش میکند این ظرفیتها را به توسعه پایدار، متوازن و تمدنی ایران پیوند دهد.
بازدید از پروژههای در دست احداث، از جمله پارک جنگلی ۶۵۰ هکتاری و موزه روستایی مردمشناسی، نشاندهنده عزم وزارتخانه برای توسعه زیرساختهای فرهنگی و گردشگری و ایجاد الگوهای پایدار توسعه محلی است. تکمیل فازهای مختلف این پروژهها، گلستان را به نمونه الگویی در حفاظت از میراثفرهنگی، توانمندسازی جوامع محلی و توسعه پایدار تبدیل خواهد کرد.
گلستان، با تنوع زیستبوم، غنای فرهنگی و ظرفیتهای اقتصادی، نماد یک ایران پویا، متکثر و همبسته در سطح جهانی است. توسعه این استان، حفاظت از هویت تاریخی و فرهنگی آن و بهرهگیری از سرمایه انسانی و طبیعی، یک رسالت ملی، تمدنی و استراتژیک است که الگویی بیبدیل برای دیگر مناطق کشور و جهان ارائه میدهد. بازتولید سرمایههای انسانی، فرهنگی و اقتصادی استان، مسیر تحقق توسعه متوازن، پایدار و تمدنی ایران را تضمین میکند و در افق بینالمللی، گواهی بر عمق و اصالت تمدن ایرانی خواهد بود.
با وجود اهمیت جشنواره در بازتولید سرمایه اجتماعی، تمرکز بر گردشگری نیازمند مدیریت علمی و برنامهریزی استراتژیک است. بدون طراحی مسیرهای پایدار و رعایت اصول توسعه متوازن، خطر آسیب به محیط زیست و منابع طبیعی استان جدی است.
از منظر میراثفرهنگی، توجه به محوطههای کمتر شناختهشده و مشاهیر فرهنگی، فرصتی برای گسترش پژوهش، هنر و سیاستگذاری فرهنگی فراهم میآورد، اما نیازمند سرمایهگذاری متمرکز و همکاری نهادهای دولتی و خصوصی است.
در حوزه صنایع دستی، توانمندسازی هنرمندان و کاهش نقش واسطهها، مسیر افزایش صادرات و ارزش افزوده را هموار میکند. با این حال، ضعف در سیاستهای حمایتی و سرمایهگذاری راهبردی میتواند مانع تحقق این پتانسیل شود.
در حوزه گردشگری روستایی و بومگردی، توسعه زیرساختها، ارائه تسهیلات و ایجاد بازارهای محلی اهمیت کلیدی دارد. این اقدامات اگر با تحلیلهای اقتصادی و اجتماعی همراه نباشد، ممکن است تنها به توسعه کوتاهمدت و نامتوازن منجر شود.
نکته قابلتامل بازار کسبوکار:
جشنواره اقوام گلستان نشان میدهد که فرهنگ، گردشگری و اقتصاد میتوانند به یکدیگر پیوند بخورند و توسعه پایدار ایجاد کنند. بهرهگیری از ظرفیتهای بومی و صنایع دستی، ایجاد مسیرهای گردشگری علمی و طبیعی و تقویت اشتغال محلی، علاوه بر افزایش درآمد خانوارها، موجب انسجام اجتماعی و کاهش مهاجرت روستایی میشود. برنامهریزی راهبردی و سرمایهگذاری هدفمند، گلستان را به الگویی موفق در توسعه متوازن تبدیل خواهد کرد.
افزایش صادرات صنایع دستی و گردشگری فرهنگی میتواند ارزش افزوده اقتصادی استان را به شکل چشمگیری ارتقا دهد. توسعه زیرساختهای اقامتی و خدماتی در مسیرهای ترانزیتی، فرصتهای شغلی جدید و رونق اقتصادی منطقهای را تضمین میکند. و در نهایت، ترکیب فرهنگ، اقتصاد و گردشگری، مسیر تحقق توسعه پایدار و هویتبخشی ملی را هموار میسازد.
دیدگاهتان را بنویسید