هزارتوی‌وام‌ازدواج؛ منابع‌محدود، متقاضیان نامحدود
طرح ساخت کانال آبی که دریای عمان و خلیج همیشه فارس را به دریای خزر در شمال ایران متصل کرده و مسیری برای کشتیرانی و موجبات تغییر اساسی اقلیم نواحی مرکزی ایران و همچنین منبع تامین آب برای صنایع سنگین باشد، بدون شک طرحی بلند پروازانه و از بسیاری جهات درخور توجه است.
این طرح که با نام ایرانرود شناخته می‌شود، مدت‌هاست که توسط گروه‌های مختلفی از جمله دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس از جوانب مختلف مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده است که محاسن این طرح بر معایب آن برتری بسیاری دارند.
هر چند برای اجرای این پروژه نقشه‌ها و فازهای مختلفی ارائه شده است، در اینجا صرفا به جهت آشنایی به جدیدترین طرح و بر مبنای مطالعات طرح‌های قبلی اشاره می‌کنم:
محاسن: در برگرفتن تمام استان‌های کویری و خشک مرکز کشور بهره‌مندی استان‌های غربی کشور از مزایای طرح امکان احیاء دریاچه ارومیه ایجاد بنادر متعدد به همراه سواحل طولانی در ۱۶ استان و بیش از ۶۰ شهرستان ایجاد دو کانال بین‌المللی ترانزیت کالا و مسافر اتصال کشورهای حاشیه دریای خزر به آبهای آزاد بین‌المللی و افزایش قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی کشور گسترش صنایع حمل و نقل دریایی، کشتی‌سازی، ماهیگیری و گردشگری اتصال ۱۶ استان از طریق حمل و نقل ارزان دریایی ایجاد چرخه آب در سه دریاچه اصلی و اتصال دریاچه‌ها به آبهای آزاد تغییر اقلیم منطقه از گرم و خشک به معتدل و مرطوب احیاء اکوسیستم مخصوص مناطق نیمه استوایی در فلات مرکزی ایران گسترش صنایع فولاد و کاشی و سرامیک در طول سواحل امکان احداث مراکز آب شیرین‌کن در طول سواحل احیاء زمینهای حاصلخیز اطراف طرح به وسیله رطوبت حاصل از تبخیر آب دریاچه‌ها کنترل شنهای روان واقع در دشت کویر و کویر لوت جلوگیری از روند افزآینده بیابان‌زایی جازموریان و کویر لوت و دشت کویر جلوگیری از روند مهاجرت ساکنین شهرهای حاشیه کویر به شهرهای بزرگ و خوش آب و هوا حفظ فرهنگ و تاریخ و آداب و رسوم و اقتصاد و زبان مناطق مرکزی ایران تمرکززدایی از سواحل شمالی و جنوبی در تعطیلات تابستانی و نوروز ارائه برنامه جهت ایجاد چرخش آب و جلوگیری از راکد شدن آب در طول کانال‌ها و دریاچه‌ها ارائه برنامه مناسب جهت خروج رسوبات دریایی و نمکی استفاده از دو مسیر جهت انتقال آب به دریاچه‌های ایجاد شده معایب: عظمت پروژه که نیازمند صرف منایع مالی و زمانی است.
پروژه ایران رود یک فرصت طلایی در اتصال نقاط شمالی به مناطق جنوبی و حل چالشهای آب، اقتصاد، حمل و نقل و محیط زیست را ایجاد می کند، سالهاست که یکی از دغدغه های ملی ایرانیان مسئله کمبود آب است.
از آنجا که ایران بین دو منبع عظیم آب (در شمال و جنوب) کشور قرارگرفته؛ ایده اتصال پهنه‌های آبی شمال و جنوب کشور، برای برون رفت بحران آبی، از چند دهه پیش تاکنون مطرح شده، اما تا امروز به دلایلی از قبیل: تحریم پروژه توسط آمریکا، هزینه بسیار بالا و چالش زیست‌محیطی، اجرایی نشده است. در همین راستا، به نظر می رسد که باید روی این ابر پروژه، تحقیقات علمی کامل و جامعی انجام شود. تمامی مشکلات زیست محیطی احتمالی اعم از به هم خوردن اکوسیستم، تغییرات اقلیمی، معضلات زمین شناسی، دریایی و هوایی؛ سود و زیان اقتصادی، حوادث طبیعی مانند زلزله، زیر آب رفتن شهرها و روستاها و همچنین بحث حقوقی، بطور کامل بررسی شده و ایراد و اشکالات طرح برطرف گردد.
توجه به اینکه سه کشور جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در حاشیه دریای خزر، دسترسی به دریای آزاد ندارند و کشور پهناور روسیه هم از قدیم الایام در حسرت دسترسی به آبهای گرم جنوب ایران بوده است، انجام این طرح موجب افزایش قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی کشورمان خواهد شد، ضمن اینکه به ایجاد درآمد ارزی و رشد توسعه و آبادانی کشور نیز کمک خواهد کرد. ضمنا جلوگیری از روند مهاجرت شهرهای حاشیه کویر به شهرهای بزرگ با ایجاد اشتغال و احیای زمینهای کشاورزی از طریق رطوبت دریاچه ها، حفظ فرهنگ، تاریخ، آداب و رسوم و زبان مناطق مرکزی ایران با جلوگیری از مهاجرت آنها، کنترل شنهای روان دشتهای کویر و جلوگیری از بیابان زایی جازموریان، کویرلوت و دشت کویر، ایجاد کانال بین‌المللی ترانزیت کالا و مسافران داخلی و خارجی، درآمدزایی سرشار ناشی از انتقال انرژی، محصولات پتروشیمی و سایر کالاها از آسیای مرکزی_قفقاز به خلیج فارس، رشد صنعت توریسم با ایجاد زیرساخت ها مانند فرودگاه و گسترش صنایع، دستیابی به آب آشامیدنی، ایجاد راه های آبرسانی و مبارزه با خشکسالی و چندین برابر شدن ارزش ژئوپلیتیکی ایران در جهان نیز از دیگر مزایای انجام این طرح است.
اگر جواب شما این است که این طرح غیرقابل اجراست و نمی‌توانیم آن را اجرا کنیم، در نظر بگیرید که آمریکا حدود ۱۲۰ سال قبل، سال‌ها قبل از آنکه تجهیزات مکانیکی امروزی تولید شوند، کانال پاناما را با صرف هزینه‌ای گزاف و در طی بیش از ۲۰ سال حفر کرد. آیا ما نباید برای فردای فرزندان‌مان و ابقا و اعتلای جایگاه ایران در جهان و بهتر کردن زندگی همه ایرانیان، این پروژه را به صورت جهادی و بدون در نظر گرفتن آینده ی نزدیک شروع کنیم؟
پیشنهاد نگارنده این سطور، شروع است، شروع حرکتی که مردم ما در غالب گروه هایی داوطلبانه به قسمت‌هایی که برای حفر آب راه به خاک‌برداری نیاز هست، اعزام شوند و با ماشین‌آلات لازم، در غالب دوره‌های چند هفته‌ای، مشغول کاشتن درختی شوند که به ثمر نشستن آن، باعث ایجاد موقعیت استراتژیکی می‌شود که دشمنان حتی از بردن نام تحریم نیز بپرهیزند.
دیدگاهتان را بنویسید