طلای صورتی گمیشتپه
به گزارش خبرنگار بازار کسب و کار در روزهایی که دولت چهاردهم وعده حمایت همهجانبه از تولید و تولیدکننده را میدهد، تولیدکنندگان دام و طیور از کمبود نهادههایی میگویند که با وجود تخصیص ارز ترجیحی، هنوز بهدرستی به دستشان نمیرسد.
نمایشگاه دام و طیور امسال تهران، تنها صحنه نمایش فناوری و محصولات جدید نبود، بلکه به تریبونی برای بیان گلایهها و پرسشهای صریح تولیدکنندگان بدل شد.
وزیر جهاد کشاورزی، غلامرضا نوری قزلجه، در آیین گشایش این نمایشگاه، از ارزش ۱۵ میلیارد دلاری صنعت طیور کشور سخن گفت و ایران را همتراز کشورهای پیشرفته از نظر بهرهوری دانست.
او با اشاره به جایگاه دوم جهانی ایران در بهرهوری گاو شیری پس از آمریکا، از ظرفیت کشور برای تبدیل شدن به «قطب تأمین غذا در منطقه» سخن گفت.
اما همزمان، در همان سالن، تولیدکنندگانی بودند که از بینظمی در سامانه بازارگاه و عدم دریافت نهادهها در موعد مقرر گلایه داشتند.
یکی از دامداران در واکنشی صریح فریاد زد: دو ماه است پول نهاده دادهایم، اما حتی یک کیلو سویا یا جو نگرفتهایم. دامها در حال از پا افتادناند!
پاسخ وزیر، دعوت به آرامش و وعده پیگیری فوری بود، اما بسیاری از فعالان این بخش معتقدند که مشکل توزیع نهادهها، ساختاریتر از آن است که با دستور جلسهای یا بازدید میدانی حل شود.
بر اساس آمار بانک مرکزی، از ابتدای سال جاری تاکنون بیش از ۷.۸ میلیارد دلار ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی و دارو تخصیص یافته که بخش عمده آن به نهادههای دامی مانند ذرت، کنجاله سویا و جو اختصاص دارد.
با این حال، بخش قابلتوجهی از تولیدکنندگان میگویند نهادهها با قیمتهای مصوب در بازارگاه در دسترس نیست و مجبورند در بازار آزاد با نرخهای ۲۵ تا ۳۲ هزار تومان خرید کنند.
کارشناسان اقتصادی این وضعیت را نتیجه همزمان چند عامل میدانند؛ از جمله ضعف نظارت در زنجیره تأمین، تعدد واسطهها و تاخیر در تخصیص ارز به واردکنندگان نهادهها.
یک اقتصاددان در گفتوگو با خبرنگار بازار کسبوکار اظهار کرد: وقتی نظام توزیع نهاده از سازوکار شفاف خارج شود، عملاً تولیدکننده در برابر تورم و رانت بیدفاع میماند؛ نتیجهاش همین است که قیمت مرغ یا گوشت سفید، بدون تغییر نرخ رسمی ارز، افزایش مییابد.
از سوی دیگر، نوری قزلجه وعده داده است که در سیاست جدید وزارتخانه، واردات نهادهها به خود تولیدکنندگان و تشکلهایشان واگذار خواهد شد تا مسیر تأمین کوتاهتر و هزینهها کاهش یابد.
این سیاست، اگرچه با استقبال نسبی تولیدکنندگان روبهرو شده، اما کارشناسان هشدار میدهند که بدون نظارت دقیق و تسهیل بانکی، ممکن است به تمرکز جدیدی از قدرت اقتصادی در چند تشکل بزرگ منجر شود.
محمدجواد عسگری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز در این آیین تأکید کرد: نهادههای دامی باید بدون تعلل در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد. بخش کشاورزی سه برابر صنعت بازدهی دارد و نباید اجازه داد این مزیت با بینظمی اداری از بین برود.
عسگری با اشاره به تحریمهای بینالمللی علیه ایران گفت: امنیت غذایی کشور خط مقدم جنگ اقتصادی است. تولیدکنندگان ما سربازان این جبههاند و باید پشتیبانی واقعی شوند، نه صرفاً در آمارها.
او همچنین از مکاتبه با بانک مرکزی برای حل مشکلات ارزی واردکنندگان نهاده خبر داد و گفت که عملکرد ضعیف سیستم بانکی در تخصیص منابع، روند تولید را کند کرده است.
در همین حال، برخی کارشناسان معتقدند که ریشه بحران نهادهها، نه در ارز ترجیحی بلکه در نظام توزیع چندپلهای است که از مزرعه تا بازار را پر از واسطه کرده است.
یک دامپرور باسابقه در گفتگو با خبرنگار ما گفت: دولت اگر میخواهد واقعاً کمک کند، باید نهاده را مستقیم به تولیدکننده بدهد، نه به شرکتهایی که معلوم نیست نهاده را به چه قیمتی و به چه کسی میفروشند.
در کنار انتقادها، برخی فعالان نیز رویکرد وزارت جهاد را مثبت ارزیابی کردهاند. آنها معتقدند با تکمیل سامانههای نظارتی و حذف ارز ترجیحی از کالاهای رقیب، فضای رقابت سالمتر خواهد شد.
اما پرسش اصلی همچنان پابرجاست: آیا وعدهها بهموقع اجرا میشوند؟ یا صنعت دام و طیور باید همچنان در گرداب کمبود نهاده و افزایش هزینهها دست و پا بزند؟
این در حالی است که کوچک شدن سفره مردم و افزایش قیمت گوشت و مرغ، بیش از هر زمان دیگری به موضوعی اجتماعی تبدیل شده است.
تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که هر اختلالی در تأمین نهادههای دامی، مستقیماً بر قیمت محصولات پروتئینی اثر میگذارد و تداوم این روند میتواند تبعات اجتماعی و حتی امنیتی به همراه داشته باشد.
از سوی دیگر، نمایشگاه دام و طیور امسال، فرصت تازهای بود برای سرمایهگذاران داخلی و خارجی تا ظرفیتهای صادراتی این بخش را بررسی کنند.
عسگری در همین زمینه تأکید کرد: امنیت سرمایهگذاری در کشاورزی باید تضمین شود تا سرمایهگذاران با اطمینان وارد این حوزه شوند. آینده کشور در گرو امنیت غذایی است، نه صرفاً صادرات نفت.
کارشناسان پیشنهاد میکنند دولت برای پایداری این صنعت، علاوه بر اصلاح سامانه بازارگاه، از ابزارهای بیمهای و تسهیلات هدفمند استفاده کند تا تولیدکنندگان خرد نیز توان رقابت داشته باشند.
در پایان نمایشگاه، اگرچه لبخند رضایت بر چهره برخی مقامات دیده میشد، اما در چهره بسیاری از دامداران و مرغداران، نگرانی از آینده موج میزد.
نمایشگاهی که قرار بود نماد پیشرفت باشد، در عمل به صحنه گفتوگوی صریح میان سیاستگذار و تولیدکننده تبدیل شد؛ گفتوگویی که اگر شنیده شود، شاید راهحل واقعی از دل آن بیرون بیاید.
دیدگاهتان را بنویسید