به ناکافی بودن یارانه رسانه‌ها اعتراض دارم
افزایش رقابت در بورس کالا، به ویژه بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، شرایط پیچیده‌ای را برای تأمین و خرید آهن اسفنجی ایجاد کرده است. از یک سو، تقاضا برای خرید این محصول در حال افزایش است و از سوی دیگر، عرضه دچار کاهش شده است. این وضعیت باعث فشار شدید بر خریداران و نوسان قیمت‌ها شده که تأثیر مستقیم آن بر فرآیند تولید و قیمت‌گذاری محصولات فولادی قابل مشاهده است.
به گزارش بازار کسب و کار در ماه‌های اخیر، آهن اسفنجی به عنوان یکی از ارکان اصلی صنعت فولاد، تغییرات مهمی را تجربه کرده است. افزایش تقاضا به دلیل ضرورت بیشتر تولید فولاد، در حالی ادامه دارد که عرضه با چالش‌های جدی مواجه شده است. کاهش عرضه به دلیل نگرانی‌های ناشی از ناترازی انرژی توسط تولیدکنندگان اصلی، مشکل تامین نیاز بازار را ایجاد کرده که نتیجه آن افزایش شدید قیمت‌ها بوده است.
این شرایط چالش‌های جدی‌ای را برای تولیدکنندگان، به خصوص واحدهای فولادسازی که به تأمین آهن اسفنجی از بورس کالا وابسته‌اند، به وجود آورده است. در این گزارش، به بررسی دقیق‌تر این روندها می‌پردازیم و به تحلیل علل کاهش عرضه، تأثیر افزایش قیمت‌ها و رقابت موجود در بورس خواهیم پرداخت. همچنین نظرات کارشناسان صنعت فولاد و نمایندگان مجلس در این باره بررسی خواهد شد.
در شرایط کنونی، ضرورت دارد به دنبال جایگزینی برای بازار بورس باشیم
رضا تقی‌پور، از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس، در گفت‌وگویی اشاره کرده است که اصلی‌ترین مشکل این ساختار انحصاری بودن آن است. نبود رقابت در این حوزه فضایی ایجاد کرده که امکان نظارت و ایجاد رقابت سالم از بین رفته است. جالب اینکه در بسیاری از حوزه‌ها بر لزوم رقابت تأکید می‌شود و بازارها باید آزاد و عادلانه عمل کنند، اما چرا این اصل در بورس کالا رعایت نمی‌شود؟
وی تصریح کرد که مشکلات این بازار موجب تسهیل دستکاری در عرضه شده و فرصت‌های گوناگونی برای سوءاستفاده فراهم کرده است. اینجا بحث تعارض منافع مطرح است، که همواره با پای درآمدهای کلان، مشکلاتی برای عامه مردم به وجود می‌آید. نیازی هم نیست به طور مستقیم از افراد یا گروه‌های خاص نام برده شود؛ اما آشکار است که برخی افراد چطور از این وضعیت سواستفاده می‌کنند.
تقی‌پور ادامه داد که باید توجه داشت ملاک اصلی، قیمت نهایی محصولی است که به دست مصرف‌کننده می‌رسد. هر اقدامی که موجب افزایش قیمت‌ها شود، به‌ویژه در شرایط اقتصادی فعلی، غیرقابل قبول است. بنابراین نیاز است مدل حکمرانی بورس کالا بازنگری شود. رقابت باید به این بازار برگردد و حضور یک یا چند رقیب برای تعدیل شرایط و رفع تخلفات الزامی است.
او تأکید کرد: هدف اصلی باید جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و فشار بر مردم باشد. اصلاح ساختار بورس و ورود رقبا می‌تواند مانع سوءاستفاده شود و قیمت‌گذاری منصفانه‌تر را تضمین کند. این راهی است که باید طی کنیم تا منافع عمومی حفظ شده و شرایط اقتصادی برای همه بهتر شود.
بورس کالا؛ عامل کنترل یا تولید تورم؟
حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، اظهار داشت که تولیدکنندگانی که محصولات مورد نیاز خود را از بورس کالا تهیه می‌کنند، بیان می‌کنند که رقابت میان خریداران باعث افزایش حدود ۴۰ درصدی قیمت‌ها شده است.
او توضیح داد که این رقابت منجر به افزایش قیمت برخی مواد اولیه به‌طور چشمگیری می‌شود، به‌طوری که هزینه آن‌ها حتی بیشتر از واردات از خارج کشور می‌شود. بنابراین، تولیدکنندگانی که مواد اولیه داخلی را برمی‌گزینند، گاهی با قیمتی مواجه می‌شوند که از نرخ‌های بین‌المللی بالاتر است و این مسئله مزیت رقابتی استفاده از مواد داخلی را از بین می‌برد.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: این وضعیت در بورس کالا به چرخه‌ای معیوب تبدیل شده است؛ به جای اینکه بورس مکان عرضه منصفانه باشد و به حمایت از تولید داخلی بپردازد، عملاً منجر به افزایش قیمت‌ها و تورم می‌شود.
صمصامی بیان کرد که افزایش قیمت‌ها در بورس کالا، فشار مالی بر تولیدکنندگان را بیشتر کرده و با بالا بردن هزینه‌های تولید، نهایتاً به افزایش قیمت محصولات در بازار و گرانی برای مصرف‌کنندگان منجر شده است.
وی افزود که عملکرد فعلی بورس کالا نه تنها کمکی به اقتصاد نمی‌کند، بلکه به افزایش تورم و گرانی بیشتر دامن می‌زند. بنابراین، نیازمند اصلاحات جدی در شیوه عرضه و قیمت‌گذاری در بورس کالا هستیم و باید نظارت‌های قوی‌تری بر این حوزه اعمال شود.
نقش مبهم دولت در تعیین قیمت محصولات فولادی
رضا صالحی، به عنوان یک کارشناس صنعت فولاد، بیان کرده است که قیمت‌ها در سلسله‌مراتب فولاد تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار دارند و از دو رویکرد اصلی برخوردارند. عده‌ای از فعالان بر این باورند که ورود دولت و تعیین قیمت‌های اجباری به صنعت فولاد آسیب زده است، در حالی که برخی دیگر معتقدند فقدان نظارت کافی دولت موجب بی‌ثباتی قیمت‌ها شده است.
وی اشاره کرد که بررسی کارشناسانه نشان می‌دهد که نظارت کلی دولت بر بازار مناسب است، اما اقدام مستقیم در تعیین قیمت به صورت دستوری می‌تواند مسائل و چالش‌هایی را ایجاد کند.
صالحی خاطرنشان کرد که در واقع، از یک سو توقع داریم دولت در برابر افزایش غیرقابل کنترل قیمت‌ها مداخله کند و از سوی دیگر انتظار حمایت از بازار آزاد نیز وجود دارد. هر دو گروه تا حدی حق دارند، اما معضل اصلی این است که نقش دولت مبهم بوده و گاهی دستگاه‌های نظارتی کارکرد مؤثری ندارند، که این موضوع منجر به ایجاد رانت و سود هنگفت برای برخی تولیدکنندگان یا بازرگانان می‌شود. این وضعیت تعادل در تولید، نظارت و قیمت‌گذاری را مختل می‌کند.
او تصریح کرد: یکی از نقاط ضعف عمده صنعت فولاد و دیگر بخش‌ها، نبود مدیریت جامع و یکپارچه است. برنامه‌های جامع و بلندمدتی که منافع کشور را به طور کامل در نظر بگیرند، وجود ندارد. اگرچه نمی‌توان به‌طور قطع گفت که مهندسی عرضه وجود ندارد، اما با توجه به شواهد می‌توان گفت که مهندسی نادرست عرضه آشکار است. همچنین هیچ برنامه‌ریزی کلانی برای مدیریت بلندمدت این حوزه دیده نمی‌شود.
گرانی فولاد و نقش صمت و بورس در توازن بازار
عرفان اتابکی، کارشناس صنعت فولاد، اظهار داشت که مهندسی عرضه توسط چند تولیدکننده اصلی باعث افزایش قیمت‌ها شده است. به بررسی روند قیمت‌ها در مقایسه با سال یا ماه گذشته، عرضه‌ها به وضوح کاهش یافته‌اند و عرضه‌های بهین‌یاب نیز در این وضعیت دخالت دارند.
وی افزود که کارخانه‌ها برای تأمین نیازهای خود در بورس کالا با محدودیت‌هایی روبرو هستند. به طور مثال، اگر کارخانه‌ای به هزار واحد آهن اسفنجی نیاز داشته باشد، می‌تواند تنها ۷۰ درصد از این نیاز را از طریق بورس تأمین کند. این وضعیت برای واحدهای القایی کاملاً شناخته‌شده است. برخی واحدها حتی این ۷۰ درصد را نمی‌توانند دریافت کنند و مجبورند آهن اسفنجی را به صورت نقدی یا از بازار آزاد تهیه کنند.
این کارشناس با اشاره به قیمت شمش گفت که قیمت آهن اسفنجی بر اساس ضریبی از میانگین معاملات شمش فولادی تعیین می‌شود. با افزایش ۳۰ درصدی میانگین قیمت شمش در ماه‌های اخیر، طبیعتاً قیمت آهن اسفنجی نیز افزایش می‌یابد. نقش تولیدکنندگان بزرگ و سقف‌های معامله در رقابت قیمتی نیز قابل توجه است.
اتابکی تاکید کرد که نهادهای نظارتی به خصوص وزارت صنعت و معدن باید کنترل بیشتری بر معاملات و عرضه محصولات فولادی در بورس کالا داشته باشند.
مشکلات کنونی تا حدی به فروش‌های خارج از بورس کالا مربوط می‌شود که می‌تواند بسیار مخاطره‌آمیز باشد. بنابراین، باید نظارت دقیقی بر عرضه محصولات در داخل و خارج از بورس انجام شود.
دیدگاهتان را بنویسید