استاندار گلستان

امضای تفاهم‌نامه بزرگ کشاورزی در گلستان؛ امید به نوسازی یا بیم از تکرار وعده‌ها؟

نشست مشترک استانداری گلستان و شرکت تراکتورسازی ایران با حضور استاندار، مدیران بانکی و نمایندگان بخش کشاورزی، به امضای یکی از مهم‌ترین تفاهم‌نامه‌های سال‌های اخیر در حوزه کشاورزی این استان انجامید.

به گزارش خبرنگار بازار کسب و کار علی‌اصغر طهماسبی افزود: بخش زیادی از ماشین‌آلات کشاورزی استان فرسوده است و همین موضوع هزینه‌های تولید را افزایش داده و راندمان را پایین آورده است.

وی تأکید کرد: تفاهم‌نامه با تراکتورسازی ایران می‌تواند آغازگر فصل جدیدی در ارتقای بهره‌وری و کاهش اتلاف منابع در بخش کشاورزی باشد.

مدیرعامل گروه صنعتی تراکتورسازی ایران نیز در این نشست گفت: هدف ما تنها فروش ماشین‌آلات نیست، بلکه می‌خواهیم با انتقال دانش فنی و ایجاد فرصت‌های شغلی، به رشد کشاورزی استان کمک کنیم.

او افزود: در کنار تأمین ماشین‌آلات، آموزش بهره‌برداری درست و خدمات پس از فروش نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت تا کشاورزان بتوانند حداکثر استفاده را ببرند.

به گفته کارشناسان، گلستان با داشتن زمین‌های حاصلخیز و تنوع محصولات، نیازمند نوسازی و مکانیزاسیون گسترده است؛ اما نبود منابع مالی کافی و ضعف در تأمین اعتبارات، همواره مانع بزرگی بر سر راه این تحول بوده است.

در همین زمینه، پست‌بانک به عنوان شریک مالی پروژه معرفی شد و قرار است بخشی از منابع لازم برای خرید و نوسازی ماشین‌آلات از طریق تسهیلات بانکی تأمین شود.

با این حال، برخی فعالان کشاورزی می‌گویند تجربه‌های گذشته نشان داده است که تسهیلات بانکی اغلب با نرخ‌های بالا و شرایط سخت همراه بوده و کشاورزان خرد عملاً امکان استفاده از آن را ندارند.

یکی از کشاورزان حاضر در نشست در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: اگر قرار باشد مثل همیشه فقط کشاورزان بزرگ و دانه‌درشت از این امکانات استفاده کنند، ما خردکشاورزان باز هم سهمی نخواهیم داشت.

در مقابل، استاندار تأکید کرد که دولت و بانک متعهد شده‌اند شرایطی فراهم کنند تا همه کشاورزان، حتی بهره‌برداران کوچک نیز بتوانند از این طرح بهره‌مند شوند.

برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که ورود تراکتورسازی ایران به پروژه‌های استانی، علاوه بر بعد اقتصادی، پیامدهای اجتماعی نیز دارد.

تفاهم‌نامه‌ای میان استانداری گلستان و شرکت تراکتورسازی ایران برای نوسازی ناوگان کشاورزی به امضا رسید؛ اقدامی که از نگاه کارشناسان می‌تواند نقطه عطفی در توسعه پایدار کشاورزی استان باشد، اما در عین حال پرسش‌هایی جدی درباره ضمانت اجرا، تأمین مالی و بهره‌مندی واقعی کشاورزان از آن وجود دارد.

آنان معتقدند که استفاده از ظرفیت جوانان و نخبگان گلستانی در بخش‌های فنی و خدماتی این طرح، می‌تواند به اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم در استان کمک کند.

از سوی دیگر، تحلیلگران انتقادی می‌پرسند: آیا تراکتورسازی ایران حاضر است واقعاً نیروی بومی را به کار گیرد، یا مانند بسیاری از پروژه‌ها، نیروهای متخصص خود را از شهرهای دیگر اعزام خواهد کرد؟

این پرسش به دغدغه جدی مردم استان تبدیل شده است، چرا که آنان انتظار دارند قراردادهای بزرگ نه تنها برای بخش کشاورزی بلکه برای اشتغال جوانان بیکار منطقه نیز دستاورد داشته باشد.

در بعد ملی نیز، برخی کارشناسان می‌گویند این تفاهم‌نامه اگر به درستی اجرا شود، می‌تواند الگویی برای سایر استان‌های کشور در جهت همکاری میان صنایع مادر و دولت‌های محلی باشد.

با این حال، یادآوری پروژه‌های نیمه‌تمام سال‌های گذشته و وعده‌هایی که به نتیجه نرسید، همچنان بر ذهنیت عمومی سایه انداخته است.

یک استاد دانشگاه در گفت‌وگو با بازار کسب‌وکار تصریح کرد: موفقیت این تفاهم‌نامه به سه عامل بستگی دارد؛ جدیت طرفین در اجرا، شفافیت در فرآیندها و ضمانت دسترسی کشاورزان واقعی به تسهیلات.

او هشدار داد: اگر این سه شرط محقق نشود، این قرارداد هم به فهرست بلندبالای تفاهم‌نامه‌های بی‌نتیجه کشور اضافه خواهد شد.

کارشناسان اجتماعی نیز نگاه متفاوتی دارند. آنان می‌گویند توسعه کشاورزی تنها در گرو ورود تراکتور و ماشین‌آلات نیست، بلکه نیازمند آموزش، فرهنگ‌سازی و مدیریت درست منابع است.

به باور آنان، اگر کشاورز آموزش نبیند و الگوهای نوین کشت و مصرف آب را به‌کار نگیرد، حتی مدرن‌ترین تراکتور هم معجزه نخواهد کرد.

برخی دیگر از کارشناسان بازار ماشین‌آلات بر این نکته تأکید دارند که ورود ماشین‌آلات جدید بدون وجود شبکه خدمات پس از فروش کارآمد، می‌تواند به چالش جدی تبدیل شود.

در همین رابطه، مدیرعامل تراکتورسازی وعده داد که مراکز خدمات پس از فروش و تأمین قطعات در شهرهای مختلف گلستان راه‌اندازی خواهد شد.

نکته قابل‌تأمل اینکه در شرایط اقتصادی کنونی، نوسازی ناوگان کشاورزی بدون حمایت جدی دولت و بانک‌ها ممکن نیست و صرفاً با تکیه بر توان مالی کشاورزان، تحقق‌پذیر نخواهد بود.

به همین دلیل، کارشناسان اقتصادی از دولت می‌خواهند که نرخ سود تسهیلات را کاهش دهد و زمان بازپرداخت را متناسب با شرایط کشاورزی و فصل برداشت تعیین کند.

کشاورزان گلستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما خواستار آن شدند که قراردادها و فرآیند ثبت‌نام تسهیلات، شفاف و بدون واسطه باشد تا زمینه فساد و رانت از بین برود.

آنان تأکید کردند: اگر قرار باشد تنها گروهی خاص یا برخی واسطه‌ها از این تسهیلات بهره‌مند شوند، اعتماد عمومی نسبت به چنین پروژه‌هایی از بین خواهد رفت.

در مجموع، امضای این تفاهم‌نامه هم با استقبال همراه بوده و هم با تردید؛ برخی آن را فرصتی تاریخی برای کشاورزی گلستان می‌دانند و برخی دیگر بیم دارند که بار دیگر وعده‌ها بر زمین بماند.

به گفته یکی از کارشناسان، این تفاهم‌نامه می‌تواند سکوی پرتاب باشد، اما به شرطی که به سندی اجرایی و شفاف تبدیل شود و نه تنها روی کاغذ بماند.

اکنون همه نگاه‌ها به عملکرد دولت، تراکتورسازی ایران و شبکه بانکی دوخته شده است تا روشن شود سرنوشت این تفاهم‌نامه به موفقیت ختم خواهد شد یا به تجربه‌های تلخ گذشته خواهد پیوست.

نکته قابل‌تأمل بازار کسب‌وکار

بازار کشاورزی گلستان تشنه سرمایه‌گذاری و نوسازی است؛ اما ورود شرکت‌های بزرگ صنعتی تنها زمانی می‌تواند تحول‌آفرین باشد که عدالت در دسترسی کشاورزان خرد و کلان رعایت شود.

تجربه‌های قبلی نشان داده‌اند که فقدان شفافیت در اجرای تفاهم‌نامه‌ها، بستر مناسبی برای رانت و سوءاستفاده ایجاد می‌کند؛ این بار مردم و فعالان اقتصادی انتظار دارند که مسیر اجرای طرح به‌طور کامل روشن و قابل رصد باشد.

از سوی دیگر، باید دید که حضور تراکتورسازی ایران تا چه اندازه به ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان بومی منجر خواهد شد یا صرفاً به فروش ماشین‌آلات محدود می‌شود.

در نهایت، موفقیت یا شکست این تفاهم‌نامه نه تنها بر آینده کشاورزی گلستان بلکه بر اعتماد عمومی نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت و صنایع ملی نیز تأثیر مستقیم خواهد داشت.