گره بزرگ حقوقی آشوراده باز شد؛ مسیر سرمایهگذاری هموار شد
مسعود برزعلی، کارشناس مرتع این ادارهکل در گفتوگو با خبرنگار بازار کسبوکار اظهار کرد: «جارو» گونهای بومی و علفی است که در زیستبومهای ایرانی-تورانی و مناطق بیابانی و استپی به خوبی رشد میکند و به دلیل استقرار سریع در خاکهای شور، میتواند به عنوان یک پوشش گیاهی حفاظتی و منبع علوفهای با ارزش مورد استفاده قرار گیرد.
وی افزود: این گونه با تحمل شوری تا ۲۶ دسیزیمنس بر متر و دمای منفی ۸ درجه سانتیگراد، توان سازگاری بالایی با شرایط دشوار اقلیمی دارد و از همین رو در مناطق شمالی استان که با کمبود آب شیرین مواجهاند، گزینهای مطلوب برای احیای پوشش گیاهی محسوب میشود.
به گفته این کارشناس، در سال جاری ۶ هزار اصله از این گیاه تولید شده و در مناطق مختلف استان کشت گردیده است.
او یادآور شد: سال گذشته نیز ۵۰۰ اصله از گونه «جارو» به صورت آزمایشی کشت شد و نتایج مثبت بهدستآمده، موجب شد این طرح امسال بهصورت گستردهتری ادامه یابد.
برزعلی خاطرنشان کرد: «جارو» به دلیل خاصیت هالوفیتی خود، ضمن مقاومت در برابر تنشهای محیطی، دارای برگ و شاخههایی با ارزش غذایی بالاست که در صورت برداشت بهموقع، قابلیت هضم و میزان پروتئین قابل توجهی برای دام دارد.
کارشناسان منابع طبیعی بر این باورند که توسعه این گونه میتواند علاوه بر تأمین بخشی از نیاز دامداران به علوفه، از فرسایش خاک و تخریب مراتع در مناطق بیابانی جلوگیری کند.
اما در سوی دیگر ماجرا، برخی کارشناسان محیطزیست نسبت به خطر یکگونهسازی هشدار میدهند و معتقدند تنوع گیاهی مراتع نباید فدای توسعه سریع گونههای مقاوم شود.
آنها میگویند که هرچند «جارو» گیاهی مقاوم است، اما اگر جایگزین گونههای بومی دیگر شود، ممکن است در درازمدت موجب تغییر ترکیب زیستی مراتع شود.
در مقابل، گروهی از دامداران منطقه با استقبال از این طرح، آن را فرصتی برای نجات دامهایشان از کمبود خوراک میدانند.
یکی از دامداران مینودشتی در گفتوگو با خبرنگار ما گفت: «سال گذشته مجبور شدیم علوفه را از استانهای دیگر با هزینه سنگین تهیه کنیم. اگر کشت جارو ادامه پیدا کند، بخشی از این فشار اقتصادی کاهش مییابد.»
از منظر اقتصادی نیز کارشناسان کشاورزی بر این باورند که تولید گیاهان مقاوم به شوری، میتواند بهرهوری زمینهای کمبازده را افزایش دهد و حتی در آینده به تولید صنعتی علوفه منجر شود.
اما برخی اقتصاددانان معتقدند اگر زنجیره ارزش افزوده و فرآوری این گونه تعریف نشود، صرف کاشت آن بدون برنامه بازار، تنها هزینهای مقطعی بر دوش منابع طبیعی خواهد بود.
در حوزه اجتماعی، کارشناسان تاکید میکنند که طرحهای مرتعی نظیر «جارو» باید با مشارکت جوامع محلی اجرا شود تا مردم خود را مالک طرح بدانند و از تخریب مجدد مراتع جلوگیری شود.
یک فعال محیطزیست در گفتوگو با بازار کسبوکار گفت: موفقیت این طرحها فقط با همکاری مردم بومی ممکن است، نه صرفاً با ابلاغ اداری از مرکز.
در همین راستا، کارشناسان معتقدند که آموزش دامداران برای برداشت اصولی از گیاه جارو و جلوگیری از چرای زودرس، میتواند پایداری پوشش گیاهی را تضمین کند.
از منظر علمی نیز، متخصصان مرتعداری پیشنهاد میکنند مطالعات ژنتیکی و اکولوژیکی بیشتری روی گونه جارو انجام شود تا از تأثیرات آن بر ترکیب گیاهی و خاک مناطق مختلف اطمینان حاصل شود.
به باور برزعلی، توسعه این گونه نهتنها یک پروژه فنی بلکه حرکتی در راستای سازگاری با تغییر اقلیم و تابآوری مناطق خشک و نیمهخشک است.
وی میگوید: جارو یک راهکار کوتاهمدت نیست، بلکه میتواند در برنامههای بلندمدت احیای مراتع جایگاه ویژهای پیدا کند.
با این حال، کارشناسان هشدار میدهند که در صورت نبود نظارت بر چرای دام، حتی گونههای مقاوم نیز توان ماندگاری طولانی نخواهند داشت.
در نگاه کلان، پروژه کشت جارو را میتوان گامی در جهت تحقق اقتصاد سبز دانست؛ اقتصادی که به دنبال همزیستی میان تولید، اشتغال و حفاظت از منابع طبیعی است.
در این میان، مدیران منابع طبیعی استان تأکید دارند که هدف اصلی، ایجاد تعادل میان دام و مرتع است تا هم معیشت روستاییان حفظ شود و هم از تخریب خاک جلوگیری گردد.
به گفته برزعلی، گونه جارو با داشتن توان رشد سریع و تولید علوفه در بازه زمانی کوتاه، میتواند به عنوان گونهای اقتصادی و اکولوژیک در طرحهای بیابانزدایی مورد استفاده قرار گیرد.
برخی کارشناسان اما بر این باورند که توسعه پایدار تنها با تکیه بر یک گونه ممکن نیست و باید سبد متنوعی از گیاهان مقاوم در دستور کار قرار گیرد.
در سطح محلی نیز، مردم انتظار دارند این طرح به شکل عملی در بهبود زندگیشان اثرگذار باشد، نه فقط در آمارهای رسمی.
یکی از کشاورزان منطقه آققلا میگوید: اگر این گیاه واقعاً به درد دام بخورد، ما هم از آن استقبال میکنیم، ولی باید واقعیتش را در عمل ببینیم.
با وجود این دیدگاههای متنوع، کارشناسان اقتصادی تاکید میکنند که توسعه گیاهان مرتعی نظیر جارو، فرصتی برای ایجاد اشتغال سبز و کاهش فشار بر منابع آب و خاک است.
در نهایت، تجربه گلستان در کشت «جارو» میتواند الگویی برای سایر استانهای کشور در مدیریت هوشمندانه مراتع و سازگاری با تغییرات اقلیمی باشد.
نکته قابل تأمل بازار کسبوکار:
در حالی که گونه «جارو» به عنوان سپری مقاوم در برابر خشکی و شوری معرفی شده، پرسش اصلی این است که آیا این طرح میتواند به مدلی اقتصادی و پایدار تبدیل شود یا همچون بسیاری از پروژههای زیستمحیطی، در حد یک تجربه کوتاهمدت باقی خواهد ماند؟
توسعه پایدار مراتع تنها در گروی کاشت یک گونه نیست، بلکه نیازمند پیوند سیاستهای اقتصادی، آموزشی و زیستمحیطی با نیازهای واقعی دامداران است.
اگر «جارو» بتواند میان سود اقتصادی و حفظ طبیعت توازن برقرار کند، شاید گلستان در مسیر شکلگیری «اقتصاد سبز» گام بلندی بردارد.
اما در غیر این صورت، این طرح نیز ممکن است به لیست بلند پروژههای نیمهتمام و بیثمر در حوزه منابع طبیعی افزوده شود.
دیدگاهتان را بنویسید