مهماندار جادهای؛ گام تازه برای سفرهای ایمن
بازار کسب و کار- استانهای شمالی به واسطه داشتن بیشترین پوشش گیاهی همواره و هر چند وقت یکبار در طول هر سال دچار حریق می شود که خسارتهای زیادی را بار می آورد.
طی هفته های گذشته آتش سوزی گسترده در جنگلهای هیرکانی در مازندران و گلستان شائبههای زیادی را برای مردم بوجود آورد.
آتش سوزی که گستردگی آن موجی از نگرانیها را بوجود آورده بود و به دلیل عدم دسترسی آسان به این جنگلها و فقدان حضور به موقع هواپیماهای آبپاش اطفای حریق داخلی و ترکیه در سطح بسیار گستردهای اتفاق افتاد .
آتش سوزی چند روز گذشته در ۶ کانون در عرصههای جنگلی کلاله، گالیکش، مینودشت و علیآباد کتول در کنار آتش سوزی جنگلهای هیرکانی منطقه الیت مازندران سوالات زیادی را در اذهان عمومی ایجاد کرده است که هنوز پاسخی برای آن وجود ندارد.
اگر چه با تلاش نیروهای منابع طبیعی، محیط زیست، هلال احمر و مردم آتش سوزی کنترل شد، اما نگرانیها از فعال شدن مجدد آتش سوزیها همچنان ادامه دارد.
ممنوعیت ورود گردشگران در عرصههای جنگلی هیرکانی، زاگرس و ارسباران
فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با اعلام وضعیت قرمز در عرصههای جنگلی هیرکانی، زاگرس و ارسباران، ورود گردشگران و هرگونه تردد غیرضروری به این مناطق را تا برقراری رطوبت کافی و بارش مؤثر باران بهطور کامل ممنوع اعلام کرد.
مجید ذکریایی روز گذشته در حاشیه حضور در عرصههای جنگلی آتشگرفته شرق گلستان اظهارکرد: با توجه به تداوم خشکی شدید، کاهش چشمگیر نزولات جوی و افزایش قابلتوجه خطر حریق، تمامی جنگلهای شمالی (مازندران، گلستان و گیلان)، جنگلهای زاگرس و منطقه ارسباران تا اطلاع بعدی و تا بارش مؤثر باران، ممنوعالورود اعلام میشود.
وی با اشاره به آتشسوزیهای گسترده روزهای اخیر در استان گلستان بهویژه در مناطق جنگلی شهرستانهای علیآبادکتول، کردکوی و رامیان، تأکید کرد: این آتشسوزیها زنگ خطری جدی برای کل جنگلهای هیرکانی بود و ضرورت اقدام فوری را بیش از پیش آشکار ساخت.
فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور افزود: بر اساس آخرین آمار، امسال ۲ هزار و ۳۱۰ فقره آتشسوزی در جنگلها و مراتع کشور به ثبت رسیده که ۱۸ هزار و ۹ هکتار را خاکستر کرده است.
ذکریایی ادامه داد: این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۱۲ درصدی در تعداد آتشسوزی و کاهش ۲ درصدی در سطح سوختهشده را نشان میدهد اما نکته اصلی آن است که منشا ۹۵ درصد این آتشسوزیها عامل انسانی دارد.
وی گفت: امسال در استان فارس ۱۲ هزار و ۸۴۱ هکتار، در کردستان چهار هزار و ۸۷۵ هکتار، در کرمانشاه چهار هزار و ۷۳۷ هکتار، در کهگیلویه و بویراحمد چهار هزار و ۲۴۱ هکتار و در آذربایجان غربی سه هزار و ۲۱۶ هکتار از عرصه های جنگلی و مرتعی آتش گرفته و این استانها بیشترین خسارت را در کشور تحمل کردند.
برخی کارشناسان خوزه محیط زیست یه دلیل بد مسیر بودن و یا صعب العبور بودن امکان آتش تفریحی مردم را در این آتش سوزیها را بسیار اندک عنوان میکنند و بر این باورند که عامل انسانی که تعمدانه در این مناطق اقدام به آتش سوزی کردهاند بیشتر است.
اتش در جنگلهای هیرکانی گلستان مهار شد
فرمانده یگان حفاظت ادارهکل منابع طبیعی گلستان هم روز گذشته از مهار کامل بخش عمدهای از آتشسوزیهای جنگلی در شرق استان خبر داد و اعلام کرد: عملیات خاموشکردن آتش در چندین کانون حساس به پایان رسیده است.
سرهنگ عیسی گلبینیمفرد گفت: آتش در مناطق تیموردره، چشمه لال، آبپران، پاکندس و کرند کفتر شهرستان گالیکش بهطور کامل خاموش شده و نیروهای یگان حفاظت در حال پاکسازی و ایمنسازی نهایی هستند.
وی بیان کرد: همچنین در مناطق بادبانلی و آققمیش عملیات مهار اولیه با موفقیت انجام شده و در بخشهای بالای شهر صادقآباد و بالای پمپ بنزین لوه نیز آتش در مرحله مهار اولیه قرار دارد.
فرمانده یگان حفاظت ادارهکل منابع طبیعی گلستان با اشاره به تداوم شرایط جوی نامساعد و عدم امکان استفاده از بالگرد اطفای حریق، تأکید کرد: تمامی عملیات بهصورت زمینی و با توان حداکثری نیروها انجام شده و وضعیت در همه مناطق تحت کنترل کامل است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کلاله هم از مهار کامل آتش در جنگلهای اطراف روستای گونیلی خبر داد و اعلام کرد تنها یک نقطه کوچک باقی مانده که با تجهیزات دستی در حال خاموششدن نهایی است و پیشبینی میشود تا ساعاتی دیگر بهطور کامل خاموش شود.
هشدار قضایی و پیگرد قضایی برای هرگونه قصور یا آتشافروزی
در همین راستا دادستان مرکز استان گلستان از تعقیب قضایی برای افراد یا مسئولانی خبر داد که با بی احتیاطی یا ترک فعل در زمینه آتش سوزی در محدوده ی جنگل های هیرکانی استان را فراهم کنند
مهدی رزاقی نژاد، از آمادهباش قضایی ویژه برای صیانت از جنگلهای هیرکانی در استان خبر داد و گفت: در شرایط فعلی، حفظ این میراث ملی فقط یک توصیه زیستمحیطی نیست یک تکلیف قانونی است و دادستانی با تمام ظرفیت قانونی ورود کرده است.
وی با اشاره به خشکی هوا، و خزان درختان در جنگلهای هیرکانی گفت:در شرایط فعلی کوچکترین جرقه میتواند به فاجعهای غیرقابل جبران تبدیل شود.
داستان مرکز استان افزود: بر اساس مواد ۴۵،۴۶،۴۷ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها مراتع و ماده ۳ دستورالعمل نحوه مقابله با ترک وظایف قانونی مدیران هرگونه آتشافروزی، بیاحتیاطی، رهاسازی آتش، سوزاندن پسماند، پرتاب تهسیگار، استفاده غیرمجاز از وسایل حرارتی در جنگل، و ترکفعل دستگاههای مسئول، جرم است و در پیگرد قضایی متخلفان تردید نمی کنیم.
رزاقی نژاد با تأکید بر اینکه مسئولیت دستگاهها در این شرایط مضاعف است، افزود: هرگونه کوتاهی در پیشگیری، پایش، تجهیز نیروها یا اطلاعرسانی به مردم، مصداق ترکفعل است و دادستانی بدون اغماض برخورد میکند.
وی ادامه داد: به یگانهای حفاظتی، نیروی انتظامی، دهیاران، بخشداریها و دستگاههای مرتبط ابلاغ شده که گشتزنی، کنترل ورودیها به جنگل ها، نظارت بر حضور گردشگران و اقدامات بازدارنده را تقویت کنند.
۹۵درصد آتش سوزی جنگل ها عانل انسانی دارد
تحلیل یک دهه اخیر آتش سوزی های رخ داده در کشور نشان می دهد که به ترتیب ۵%، ۵% و ۹۰% آتش سوزی های رخ داده به عوامل طبیعی، عوامل انسانی عمدی و عوامل انسانی غیرعمدی منتسب می شود
روند افزایشی چند دهه اخیر آتش سوزی در جنگل ها و مراتع و تحمیل خسارات فراوان به کشور، گواهی بر این مدعاست که هنوز به رغم بخرودهای قانونی اما قوانین جدی برای پیشگیری از این اتفاق در کشور اجرا نشد ه است.
در سالیان اخیر، آبوهوای جهانی بهسمت خشکسالیهای شدیدتر و درنتیجه اقلیم مساعدتر برای آتشسوزی در گذار بوده و وقوع آتشسوزی در برخی مناطق بهدلیل اثرات مستقیم تغییرات اقلیمی بر فعل و انفعالات پیچیده بین آبوهوا، پوشش گیاهی، حجم مواد سوختنی انباشته شده و رطوبت مواد سوختنی در کنار فعالیتهای ناپایدارکننده انسانی رو به افزایش است. ازاینرو، در بسیاری از بیومهای جنگلی، خطر آتشسوزی، شدت آتشسوزی و مساحت سوختگی سالیانه نیز در حال افزایش است.
تحلیل یک دهه اخیر آتشسوزیهای رخ داده در کشور نشان میدهد که ۹۵% آتشسوزیهای رخ داده عامل انسانی داشتهاند و فقط ۵% به عوامل طبیعی منتسب شدهاند. در بخش عامل انسانی، حریقهای عمدی کمتر از ۵% را تشکیل میدهد که به مسائلی نظیر اختلافات قومی و قبیلهای، تصرف اراضی ملی توسط افراد سودجو و نابود ساختن درختان توسط دامداران بهمنظور رشد بیشتر علوفه نسبت داده میشود.
سهلانگاری کشاورزان در آتش زدن باقیمانده پسماندهای کشاورزی، بیمبالاتی گردشگران، چوپانان و شکارچیان، انجام پروژههای عمرانی با استفاده از مواد آتشزا که اقدامات احتیاطی در آنها رعایت نمیشود و پرتاب سیگار یا کبریت مشتعل در مسیر جادهها توسط رانندگان و سرنشینان خودروها نیز عوامل اصلی حریقهای غیرعمدی انسانی است. درخصوص عوامل طبیعی نیز میتوان به بروز پدیدههایی نظیر صاعقه و رعد و برق، تغییر شرایط اقلیمی نظیر افزایش درجه حرارت و خشکسالی، افزایش تراکم پوشش گیاهی یکساله با بارشهای بهاری و تغییر رژیم بارندگی از برف زمستانه به باران اشاره کرد.
آمار ارائه شده توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نشان میدهد طی سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۲، درمجموع ۲۰۳۷۸ فقره آتشسوزی رخ داده که درنتیجه آن ۱۸۳۶۰۸ هکتار از جنگلها و مراتع دچار حریق شده است. بدینترتیب طی این سالها بهطور متوسط سالیانه ۲۰۳۸ فقره آتشسوزی در سطح ۱۸۳۶۱ هکتار بهوقوع پیوسته است. همانگونه که در شکل مشخص است در برخی سالها نظیر سال ۱۳۹۹ هم در فقره و هم در مساحت میزان آتشسوزی بسیار فراتر از میانگین ۱۰ساله بوده که شرایط اقلیمی نظیر میزان بارش بهاری و تغییرات رژیم بارندگی و خشکسالی در این شرایط مؤثر بوده است
آمارهای آتشسوزی در جنگلها و مراتع کشور در سال ۱۴۰۳ (تا تیرماه) بیانگر افزایش ۲۷% تعداد و افزایش ۲۲۹% مساحت حریق رخ داده در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۲ است. در این بازه، ۴۴% مساحت حریق رخ داده مربوطه به مراتع، ۳۶% مربوطه به جنگلهای طبیعی و مابقی مربوط به اراضی جنگلی و جنگلهای دستکاشت بوده و درمجموع ۹۷% مساحت کل حریقهای رخ داده مربوط به رویشگاههای زاگرس است. استانهای لرستان، فارس و کهگیلویه و بویراحمد بهترتیب با ۱۹۹۰، ۱۶۲۳ و ۱۰۳۸ هکتار بیشترین سطح سوخته را دارا بودهاند. خشکیدگی پوشش گیاهی متراکم، وزش شدید باد در هنگام وقوع آتشسوزی، اختلافات قومی و قبیلهای و تجهیزات ناکافی عمده دلایل آتشسوزیهای سال ۱۴۰۳ بوده است.
آمارهای جهانی نیز بیان میکند ایران از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۳، درمجموع ۸۷۴ هکتار از پوشش درختی خود را بهدلیل آتشسوزی از دست داده که این میزان ۲۱% کل کاهش پوشش درختی در کشور بوده است.
سال ۲۰۱۹ نیز سالی بوده که بیشترین تلفات پوشش درختی بهدلیل آتشسوزی در این دوره ثبت شده، بهگونهای که در این سال ۸۹ هکتار از پوشش گیاهی بهعلت آتشسوزی از دست رفته که معادل ۶۲% از کل پوشش درختی از دست رفته در آن سال بوده است.
به عقیده کارشناسان نظر به گذشت ۵۷ سال از تصویب قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع ایران، خلأها و ضعفهای عیان شده از قانون یاد شده طی این سالها، پدیدار شدن مسائل نوظهور نظیر تغییر اقلیم، افزایش نگرانیهای محیط زیستی بین مردم و موارد دیگر ضرورت دارد قانون مستقلی در این زمینه با نام پیشنهادی «قانون آتشسوزی جنگلها و مراتع کشور» به تصویب برسد و یا با الحاق یک فصل مجزا بهنام «حمایت» (در برابر: آتشسوزی، آفات و بیماریها، تغییر اقلیم به قانون فعلی حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع کاستیهای قانون یاد شده مرتفع شود.
دیدگاهتان را بنویسید