اسلب؛ نقطه بازگشت کیفیت در صنعت ساختمان گلستان
به گزارش خبرنگار بازار کسب و کار با نزدیک شدن به ماههای سرد سال، الگوی مصرف گاز در کشور به شکلی قابل پیشبینی افزایش مییابد و بخش خانگی به بزرگترین مصرفکننده تبدیل میشود. بررسیهای بازار کسبوکار نشان میدهد که این جهش فصلی نهتنها یک رفتار طبیعی اقلیمی، بلکه نشانهای از ضعف ساختاری در مدیریت مصرف انرژی است.
بهطور سنتی، بخش خانگی در زمستان اولویت اصلی تأمین گاز است؛ موضوعی که اهمیت اجتماعی و امنیتی دارد، اما از نگاه بخش تولید، به معنای کاهش ظرفیت عملیاتی صنایع در ماههای مهم سال است. تحلیل بازار کسبوکار تأکید میکند که نبود تعادل میان این دو نیاز، در بلندمدت هزینههای اقتصادی قابلتوجه به کشور تحمیل میکند.
مدیرعامل شرکت ملی گاز در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا اعلام کرده که ۸۰ درصد گاز کشور در زمستان توسط بخشهای خانگی، تجاری و صنعتی مصرف میشود. ارزیابی بازار کسبوکار نشان میدهد این تمرکز مصرف در چند ماه محدود، نشانه فقدان مدیریت هوشمند مصرف در طول سال است.
طبق گزارش رسمی منتشرشده در ایرنا، سهم خانگی در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۸ درصد بوده، اما این سهم در زمستان چند برابر میشود. این تناقض فصلی از نگاه بازار کسبوکار نشان میدهد میانگین سالانه نمیتواند تصویر دقیقی از فشار زمستانی ارائه دهد و سیاستگذاری باید بر اساس الگوی اوج مصرف انجام شود.
بررسی روند مصرف سالهای اخیر نشان میدهد اقلیم سرد، سیستمهای گرمایشی ناکارآمد و ساختمانهای فاقد استاندارد انرژی، سه عامل اصلی افزایش مصرف در زمستان هستند. بازار کسبوکار معتقد است اصلاح این سه حوزه، سریعترین و کمهزینهترین راه برای کاهش مصرف است.
در بخش تجاری و خدماتی نیز گرچه سهم مصرف عدد کوچکی است، اما به دلیل تمرکز جمعیتی در نقاط شهری، فشار قابلتوجهی بر شبکه ایجاد میکند. تحلیلها نشان میدهد اجرای قوانین محدودیت دما در اماکن عمومی میتواند بخش مهمی از مصرف را کاهش دهد.
نیروگاهها دومین مصرفکننده بزرگ گاز کشور هستند و هرگونه محدودیت گازرسانی به آنها، مستقیماً به مصرف مازوت منجر میشود. بازار کسبوکار هشدار میدهد که مازوتسوزی پیامد آلودگی گسترده هوا را بههمراه دارد و هزینههای اجتماعی آن، بسیار بالاتر از مدیریت مصرف خانگی است.
در صنایع بزرگ کشور، گاز نهتنها سوخت تولید، بلکه یک نهاده مهم فرآیندی است. قطع یا کاهش گاز این بخش، افت تولید، افزایش قیمت تمامشده و اختلال در زنجیره تأمین را رقم میزند. تحلیلهای بازار کسبوکار تأکید میکند که این چرخه معیوب در سالهای اخیر تکرار شده و نیازمند توقف فوری است.
در بخش پتروشیمی، گاز خوراک اصلی واحدهای تولیدی است و کوچکترین محدودیت، مستقیم بر ظرفیت صادراتی تأثیر میگذارد. بررسیها نشان میدهد که کاهش خوراک پتروشیمیها در زمستان میتواند بازارهای صادراتی ایران را برای رقبای منطقهای خالی کند.
زیرساخت گازرسانی کشور با وجود پوشش گسترده، در زمستان با فشار عملیاتی بالا مواجه میشود. طول شبکه انتقال و توزیع چند صد هزار کیلومتری، نشان میدهد کوچکترین اختلال مصرفی میتواند پیامدهای ملی ایجاد کند. از منظر بازار کسبوکار، این شبکه نیازمند مدیریت مصرف هوشمند برای جلوگیری از تنشهای مقطعی است.
ایستگاههای تقلیل فشار، ایستگاههای تقویت فشار و خطوط اصلی، بار سنگینی از حجم گازرسانی کشور را تحمل میکنند. تحلیلها نشان میدهد تمرکز بیش از حد تقاضا در ساعات سرد شب، آسیبپذیری شبکه را افزایش میدهد و ضرورت اصلاح الگوی مصرف را دوچندان میکند.
مصرف زیاد در بخش خانگی عمدتاً ناشی از تجهیزات فرسوده گرمایشی است. بازار کسبوکار بر این باور است که طرحهای تشویقی برای جایگزینی بخاریهای غیراستاندارد میتواند کاهش مصرف قابلتوجهی ایجاد کند.
تنظیم دمای محل سکونت روی ۱۹ تا ۲۰ درجه، یکی از مؤثرترین اقدامات کاهش مصرف است، اما فرهنگ مصرف در بسیاری از مناطق کشور فاصله زیادی با این استاندارد دارد. تحلیلها نشان میدهد آموزش عمومی میتواند نقش مهمی در این اصلاح ایفا کند.
موتورخانههای شهری که سهم بالایی در مصرف دارند، بدون بهینهسازی و سرویس دورهای، راندمان بسیار پایینی نشان میدهند. از نگاه بازار کسبوکار، الزام قانونی به تنظیم دورهای موتورخانهها، یکی از راهحلهای پایدار در مدیریت مصرف است.
بررسیهای رسمی نشان میدهد که شکست در اصلاح مصرف خانگی، بهطور مستقیم به محدودیت صنایع منجر میشود. بازار کسبوکار هشدار میدهد که این چرخه معیوب، اقتصاد کشور را در فصل سرد به حالت نیمهتعطیل درمیآورد.
در بخش حملونقل گازسوز، سهم مصرف کم است، اما توسعه زیرساخت CNG در آینده میتواند مصرف را افزایش دهد. این موضوع ضرورت کنترل مصرف خانگی را دوچندان میکند تا ظرفیت برای توسعه حملونقل پاک فراهم بماند.
پویشهای کاهش مصرف که در سال ۱۴۰۳ اجرا شد، نمونه موفقی از مدیریت تقاضا بود. تحلیل بازار کسب و کار نشان میدهد تداوم چنین طرحهایی میتواند اثر بلندمدت بر اصلاح الگوی مصرف داشته باشد.
تفاهمنامه همکاری میان پتروشیمیها و شرکت ملی گاز برای سرمایهگذاری در بهینهسازی مصرف، رویکردی مثبت و اقتصادی است. این همکاری میتواند به کاهش فشار شبکه در زمستان کمک کند و صنعت پتروشیمی را در برابر نوسان خوراک مقاومتر سازد.
با توجه به رشد مصرف در دهه اخیر، روشن است که کشور نیازمند یک بازطراحی جدی در سیاستهای انرژی است. بازار کسبوکار معتقد است «اصلاح مصرف» باید به اندازه «توسعه تولید» بهعنوان یک پروژه ملی تلقی شود.
در نهایت، بررسی دادههای وزارت نفت و تحلیلهای بازار کسب و کار نشان میدهد کلید عبور از بحرانهای فصلی گاز، نه در افزایش تولید، بلکه در کاهش مصرف غیرضروری و ارتقای بهرهوری نهفته است. این مسیر میتواند پایداری انرژی، حفظ تولید و بهبود اقتصاد ملی را تضمین کند.
دیدگاهتان را بنویسید