بانکی برای پروژه‌های توسعه‌ای بریکس

به گزارش شادا، یادداشت سید احسان خاندوزی‌‌؛ وزیر امور اقتصادی و دارایی در شماره امروز روزنامه همشهری به شرح زیر است: واژه بریک (BRIC) نخستین بار در سال ۲۰۰۱ توسط جیم اونیل، اقتصاددان شرکت گلدمن ساکس برای معرفی اقتصادهایی به‌کار برده شد که رشد سریعی داشتند (برزیل، روسیه، هند و چین) و مبتنی بر این رشد سریع پیش‌بینی می‌شد که تا قبل از سال ۲۰۵۰ به‌صورت جمعی اقتصاد دنیا را قبضه کنند، اما شکل‌گیری این گروه به‌صورت رسمی در سال ۲۰۰۹ و در روسیه صورت گرفت. کشور آفریقای جنوبی نیز در سال ۲۰۱۰ به این گروه اضافه شد و گروه بریکس (BRICS) ایجاد شد.

در نخستین بیانیه مشترک این گروه در اجلاس سال ۲۰۰۹، بر ضرورت اصلاحات در نهادهای مالی بین‌المللی به واسطه تغییرات صورت گرفته در اقتصاد دنیا تأکید شده است. از منظر آنها اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه باید صدا و نمود قوی‌تری در نهادهای مالی بین‌المللی داشته باشند و رؤسا و مدیران این نهادها باید از طریق یک فرایند آزاد، شفاف و مبتنی بر شایستگی انتخاب شوند.

علاوه بر این تأکید کردند که به یک نظام پولی بین‌المللی باثبات، قابل پیش‌بینی و متنوع‌تر نیاز جدی وجود دارد.در ادامه فعالیت‌های این گروه و در سال‌های بعد، شاهد ایجاد نهادها و ترتیباتی جدید در مواجهه با نهادهای مالی بین‌المللی سنتی یعنی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول بودیم.

در ششمین اجلاس این گروه در فورتالزا برزیل در سال ۲۰۱۴، تأسیس بانک توسعه جدید (New Development Bank) به‌عنوان نهادی برای تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای کشورهای عضو و سایر اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه مصوب شد.

اهداف و وظایف این بانک بسیار شبیه گروه بانک جهانی است و شاید بتوان آن را به‌عنوان بدیلی از سوی بریکس برای بانک جهانی نام برد. این بانک توسعه‌ای با اولویت پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای کشورهای عضو در حوزه‌های انرژی پاک و کارایی انرژی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل، آب و فاضلاب، حفظ محیط‌زیست، زیرساخت‌های اجتماعی و زیرساخت‌های دیجیتال فعالیت می‌کند و تاکنون ۳۲٫۸میلیارد دلار تأمین مالی صورت گرفته است که بیشترین آن در چین با ۸٫۱ میلیارد دلار و کمترین آن در روسیه با ۴میلیارد دلار بوده است.

براساس گزارش این بانک تاکنون ۱۷۰۰۰کیلومتر راه، ۸۲۰ پل، ۱۳۹۰ کیلومتر زیرساخت‌های مربوط به تونل یا کانال آب ایجاد شده یا ارتقا یافته و ۳۵هزار واحد خانه ساخته شده است.در ششمین اجلاس بریکس در سال ۲۰۱۴ علاوه بر تأسیس بانک توسعه‌ای جدید، معاهده‌ای (Treaty) نیز برای ایجاد ترتیبات ذخیره مشروط (Contingent Reserve Arrangement) با اندازه ۱۰۰میلیارد دلار امضا شد. این معاهده کارکردی شبیه به یکی از وظایف صندوق بین‌المللی پول دارد و براساس آن چارچوبی برای تأمین نقدینگی از طریق سوآپ ارز درصورت بروز فشارهای کوتاه‌مدت ترازپرداخت‌ها ایجاد شده است.

اینک که با تلاش‌های دولت سیزدهم، جمهوری اسلامی ایران به عضویت گروه بریکس درآمده است، ضروری است برای استفاده از منافع اقتصادی آن اقدامات فوری صورت گیرد. عضویت در بانک توسعه جدید می‌تواند ثمرات قابل توجهی در حوزه تأمین مالی زیرساختی و توسعه‌ای داشته باشد.

وزارت امور اقتصادی و دارایی همانطور که بانک توسعه اسلامی را که مدتی متوقف شده بود مجددا احیا کرد آماده اضافه کردن ظرفیت بانک توسعه نوین برای سرمایه‌گذاری خارجی است.