به عنوان اولین تعریف تورم همان کاهش قدرت خرید با استفاده از واحد پولی معین در طول زمان است. با افزایش سطح قیمتها با واحد پولی مورد نظر میزان کمتری از کالایی خاص را میتوان خریداری کرد. تورم سطح کلی قیمتها را افزایش میدهد و به همین دلیل در تهاتر اجناس با بالا رفتن قیمت هر دو کالا، تعریف تورم جایگاهی ندارد. زمانی که یک اقتصاد درگیر تورم منفی میشود، این به این معنی است که با کاهش سطح قیمت کالاها قدرت خرید مردم افزایش پیدا کرده است.
تورم از نظر علم اقتصاد اشاره به افزایش سطح عمومی تولید پول، درآمدهای پولی یا قیمت است. تورم عموماً به معنی افزایش غیرمتناسب سطح عمومی قیمت در نظر گرفته میشود. تورم، روند افزاینده و نامنظم افزایش قیمتها در اقتصاد است
اثرات منفی تورم
اقلامی مانند پوشاک، غذا، حمل و نقل و خدمات پزشکی برای مردم از اهمیت بالایی برخوردار هستند. افزایش قیمت این اقلام تاثیرات بدی بر کیفیت زندگی مردم میگذارد و شرایط ناامیدکنندهای را برای آنها ایجاد میکند. این ناامیدی مردم جامعه بر چرخه اقتصاد کشور نیز تاثیر منفی میگذارد.
علاوه بر تاثیر مخربی که نرخ تورم بر قدرت خرید افراد میگذارد و فشاری که بر زندگی روزمره آنها وارد میکند، ارزش داراییهای آنها، بهخصوص داراییهایی که بهصورت نقد نگهداری میکنند را نیز کاهش میدهد.
تورم و سرمایه گذاری
در شرایط تورمی، سرمایهگذاری به عنوان راهکاری برای مقابله با این پدیده اقتصادی به کار میرود. از این رو، برخورداری از دانش سرمایهگذاری کافی در بازارهای مختلف مانند مسکن، ارز، طلا و بورس باید مورد توجه قرار بگیرد. از طرف دیگر، سرمایه لازم برای ورود به هریک از این بازارها نیز متفاوت است.
چگونه تورم را کنترل کنیم برای کنترل تورم، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
۱٫ سیاستهای پولی: بانک مرکزی میتواند سیاستهای پولی را تنظیم کند تا تورم را کنترل کند. این شامل تنظیم نرخ بهره، کنترل پول در جریان و تنظیم نرخ ارز است.
۲٫ سیاستهای مالی: دولت میتواند سیاستهای مالی را اجرا کند تا تورم را کنترل کند. این شامل کاهش هزینههای دولتی، افزایش مالیات و کاهش هزینههای عمومی است.
۳٫ کنترل عرضه و تقاضا: با کاهش عرضه یا افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات، میتوان تورم را کنترل کرد. این شامل کاهش تولید، کاهش هزینههای تولید و تنظیم قیمتها است.
۴٫ کنترل قیمتها: دولت میتواند قیمتها را کنترل کند تا تورم را کاهش دهد. این شامل تنظیم حداکثر قیمتها، کنترل قیمتهای وارداتی و تنظیم قیمتهای محصولات استراتژیک است.
۵٫ تقویت اقتصاد: با افزایش رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال، میتوان تورم را کاهش داد. این شامل سرمایهگذاری در زیرساختها، توسعه صنعت و تشویق کسب و کارها است. مهم است بدانید که کنترل تورم نیاز به هماهنگی بین بانک مرکزی و دولت دارد و این فرایند زمان بر است.
بسیاری از اقتصاددانان معتقدند اهمیت نرخ تورم بیشتر از دیگر شاخصهای اقتصادی است، چرا که تورم اثرهای متعددی بر جنبههای مختلف اقتصادی و اجتماعی جامعه دارد. با این رویکرد، مطالعه حاضر به شناسایی و تحلیل حساسیت عوامل موثر بر گروههایاصلی تشکیلدهنده تورم در برنامه چهارم توسعه پرداخته است. جهت دستیابی به این هدف، ابتدا از میان ۱۲ گروه کالایی اصلی تشکیلدهنده شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی(CPI)، مهمترین گروههای کالایی تشکیلدهنده CPI، با استفاده از نمونه تحلیل حساسیت شبکه عصبی مصنوعی شناسایی شدند. سپس اثر عوامل بر مهمترین گروههای کالایی تشکیلدهنده CPI مورد بررسی قرار گرفته است.
۱٫ خرید قدرت: تورم میتواند باعث کاهش ارزش پول شود. این به معنای این است که با گذشت زمان، هر واحد پول کمتری ارزش دارد و برای خرید کالاها و خدمات بیشتری نیاز است. این موضوع میتواند بر قدرت خرید مردم تأثیر بگذارد و زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
۲٫ سرمایهگذاری: تورم میتواند تأثیرات منفی بر سرمایهگذاری داشته باشد. زیرا با افزایش قیمتها، هزینههای تولید و سرمایهگذاری نیز افزایش مییابد. این میتواند باعث کاهش سرمایهگذاری و رشد اقتصادی شود.
۳٫ درآمد ثابت: افرادی که درآمد ثابت دارند، مانند بازنشستگان و کارمندان دولتی، میتوانند تحت تأثیر قرار گیرند. زیرا درآمد ثابت آنها ممکن است با افزایش قیمتها و تورم، قدرت خرید کمتری داشته باشد.
۴٫ تورم مخفی: تورم میتواند باعث ایجاد تورم مخفی شود. این به معنای این است که افزایش قیمتها و تورم، باعث افزایش هزینههای زندگی میشود ولی در عین حال درآمد افراد به همان نرخ قبلی باقی میماند. این موضوع میتواند باعث افزایش فقر و عدم توازن اجتماعی شود.
به طور کلی، تورم میتواند تأثیرات منفی بر اقتصاد و زندگی روزمره مردم داشته باشد. بنابراین، کنترل تورم و حفظ پایداری قیمتها از اهمیت بالایی برخوردار است.
تورم و رشد تولید بهعنوان دو متغیر اساسی کلان اقتصادی، همواره مورد توجه سیاستگذاری اقتصادی برای بهبود رفاه اقتصادی کشورهاست. از همین منظر، رهبر معظم انقلاب سال جاری (۱۴۰۲) را سال «مهار تورم و رشد تولید» نامگذاری کردهاند. بیشک دولت بهعنوان مرجع سیاستگذاری، مقرراتگذاری، مدیریت، نظارت و بعضاً تصدیگری، در راستای تحقق شعار سال نقش بسزایی دارد، اما متأسفانه دولت کیفیت نهادی لازم را در کنار بزرگ بودن اندازه خود دارا نیست. مدیریت شرکتهای واگذارشده، بعضاً شرکتهای خصوصی، دخالت در امور بانکی و… نمونههایی از تصدیگری دولت و ایجاد اختلال در عملکرد دیگر بخشهاست که بر تورم دامن میزند و رشد تولید را کاهش میدهد. ازاینرو راهکارهایی برای مهار تورم و رشد تولید با تأکید بر نقش دولت در این موضوع ارائه شده که عبارت از کاهش هزینههای دولت، کاهش دخالت دولت در تصمیمات بانک مرکزی، مولدسازی داراییهای دولتی، گسترش خصوصیسازی واقعی و ایجاد هماهنگی میان دولت و شرکتهای دولتی است.
دولت نقش مهمی در مهار تورم دارد و میتواند اقدامات مختلفی را انجام دهد تا تورم را کنترل کند. در زیر تعدادی از اقداماتی که دولت میتواند در مهار تورم انجام دهد را بررسی میکنیم:
۱٫ سیاستهای پولی: بانک مرکزی که تحت نظارت دولت است، میتواند سیاستهای پولی را تنظیم کند تا تورم را کنترل کند. این شامل تنظیم نرخ بهره، کنترل پول در جریان و تنظیم نرخ ارز است. برای مثال، افزایش نرخ بهره میتواند تقاضای مصرف را کاهش داده و تورم را کنترل کند.
۲٫ سیاستهای مالی: دولت میتواند سیاستهای مالی را اجرا کند تا تورم را کنترل کند. این شامل کاهش هزینههای دولتی، افزایش مالیات و کاهش هزینههای عمومی است. با کاهش هزینههای دولتی و افزایش مالیات، دولت میتواند میزان پول در جریان را کاهش داده و تورم را کنترل کند.
۳٫ کنترل عرضه و تقاضا: دولت میتواند با کاهش عرضه یا افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات، تورم را کنترل کند. این شامل کاهش تولید، کاهش هزینههای تولید و تنظیم قیمتها است. برای مثال، با کاهش تولید و کاهش هزینههای تولید، دولت میتواند تورم را کاهش داده و قیمتها را کنترل کند.
۴٫ کنترل قیمتها: دولت میتواند قیمتها را کنترل کند تا تورم را کاهش دهد. این شامل تنظیم حداکثر قیمتها، کنترل قیمتهای وارداتی و تنظیم قیمتهای محصولات استراتژیک است. با تنظیم حداکثر قیمتها و کنترل قیمتهای وارداتی، دولت میتواند افزایش قیمتها را کنترل کرده و تورم را کاهش دهد.
مهم است بدانید که کنترل تورم نیاز به هماهنگی بین بانک مرکزی و دولت دارد و این فرایند زمان بر است.همچنین، تورم تأثیرات گستردهای دارد و نیاز به رویکردهای چندجانبه و هماهنگ برای کنترل آن دارد.
اقتصاد کشورهای در حال توسعه همواره از درجه بالای نااطمینانی و بیثباتی رنج میبرد. در این کشورها، نرخ رشد اقتصادی، نرخ تورم، نرخ ارز واقعی، نرخهای بهره و دیگر متغیرهای کلان اقتصادی با نوسانات بالایی در مقایسه با کشورهای توسعه یافته و صنعتی روبرو میباشد که پیامدهای چنین نوسانات و نااطمینانیها بر عملکرد کلی حکمرانی آن کشورها تاثیرگذار است.
مردم نیز نقش مهمی در کنترل تورم دارند و میتوانند با اقدامات خود، به کاهش تورم کمک کنند. در زیر تعدادی از اقداماتی که مردم میتوانند در کنترل تورم انجام دهند را بررسی میکنیم:
دیدگاهتان را بنویسید