از دیرباز داشتن جامعهای پاک، امن و متعالی، از دغدغهها و آرمانهای بزرگ اندیشمندان و متفکران دوست دار نظم و امنیت بوده است.
جامعه شناسی پلیس (قسمت اول)
بهزعم اکثر نویسندگان و نظریهپردازان، امنیت و سلامت اجتماعی بهعنوان شالوده و اصل بنیادین برای تحقق پیشرفت و توسعه در جامعه به شمار میروند. ازآنجاکه زندگی امروزی تحت تأثیر مستقیم و غیرمستقیم ساختارها و پدیدههای فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و امثالهم قرارگرفته است روزبهروز شاهد بروز دگرگونیها و تغییر شکلهایی در مسائل اجتماعی هستیم.
انسان قرن بیست و یکم، جهانی توسعهیافته را تجربه میکند که همراه با خود اقسام جدیدی از خردهفرهنگهای انحرافی، کجرفتاریها و نابهنجاریها را داراست. هرگاه از انحراف، کجرفتاری و جرم صحبت شده است بیدرنگ اذهان عمومی متوجه سیستمهای واپایش اجتماعی میشوند و بدون شائبه در همه اجتماعات کنونی، پلیس از الزامات این سیستم بوده است.
در جامعه اسلامی ما نیز همگام با سیر توسعه جهانی طی سالهای اخیر، شاهد بروز تغییر شکلهایی در مسائل اجتماعی بودهایم و متعاقب آن در سازمان پلیس نیز شاهد بروز تغییر پارادایمها بوده ایم. امنیت داخلی یکی از مهمترین مؤلفههای توسعه است و برای اینکه بتوانیم به توسعه پایدار و پیشرفتهای روزافزون دستیابیم باید شاخصهای امنیتی را افزایش دهیم.
مسلماً در این راستا جایگاه و نقش نیروى انتظامى در پاسدارى از دستاوردهاى انقلاب، در کنار دیگر نیروهاى مسلح کشور بر کسى پوشیده نیست. امروزه پلیس با شعار جامعهمحوری قصد دارد تا در میان دو رویکرد سلبی سنتی و ایجابی جدید اعتدال را برقرار سازد.
فرمانده سابق ناجا در خردادماه ۱۳۹۱، یکی از رویکردهای نیروی انتظامی را جامعهمحوری دانست و اظهار داشت: درگذشته رویکرد پلیس تهدید محوری بود که در این نوع رویکرد مردم منبع تهدید بودند اما در این نگاه جدید پلیس حافظ جامعه در برابر تهدیدات است و به دنبال آن است تا پاسخگوی مطالبات مردم در حوزه نظم و امنیت باشد؛
همچنین سردار اشتری فرمانده ناجا نیز عنوان داشتند ما معتقدیم پلیس جمهوری اسلامی ایران جامعهمحور است و به دلیل اعتماد مردم به پلیس و همکاری دستگاهها با آن، پلیس توانسته از ظرفیت مردم استفاده کند.
در این نوشتار به مبحث جامعهشناسی پلیس به عنوان یک رشته علمی مستقل و نوبنیاد پرداخته میشود که در دو حوزۀ علوم پلیسی و علوم اجتماعی قرار میگیرد و به همین خاطر میتواند مورداستفاده دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی و دانشکدههای علوم اجتماعی باشد.
سعی و تلاش نویسنده بر آن است تا از طرفی واقعیت اجتماعی موجود در رابطه بین پلیس و جامعه در حوزه تامین امنیت اجتماعی تبیین شود و از طرف دیگر رفتار پلیس در وضعیت اجتماعی موردبررسی علمی قرار گیرد که از سطوح خرد مانند کنشهای روزمره میان نیروهای پلیس با یکدیگر و با مردم تا سطوح میانی و کلان مانند سیاستگذاریها و برنامهریزیهای پلیس در شهرها و کل کشور را در برمیگیرد.
البته هدف نهایی علوم اجتماعی پیشبینی احوال و رفتار آینده اجتماع است که این پیشبینی قدرت پیشگیری و کنترل را به انسان میدهد.
ادامه دارد…
نویسنده: سرهنگ دوم دکتر سجاد نامور- معاون اجتماعی ف.ا.خراسان شمالی و مدرس دانشگاه
دیدگاهتان را بنویسید